Tarihte ve Günümüzde Ortadoğu'da Türkmenler

136

 

  /  Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu 

HÂHERZÂDE

180

,(Buhara 

Özbekistan 

Türkmeni) 

(483/1090),Ebû  Bekr  Muhammed  b.  Hüseyin  (Hasan)  b.  Muhammed  el-

Buhâri  Bekr  Hâherzâde.  Eserleri,  el-Mebsut  et-Tecnis,  ġerhu  Edebi‟l-Kadi, 

ġerhu Camii‟l-Kebir, ġerhu Muhtasari‟l-Kudurî, el-Muhtasar, el-Fetevâ. 

HASÎRÎ

181

, (Özbekistan Buhâra Türkmeni) (500/1107),Ebû Bekr 

Muhammed b. Ġbrâhim b. EnûĢ b. Ġbrâhim el-Hasîrî el-Buhârî. Havi‟l-Hâsîrî 

fi‟l-Furu‟adlı birçok fetvayı içeren eseri vardır. 

NESEFÎ

182

,  (Semerkant-Nesef-Özbekistan  Türkmeni)  (418-

508/1027-1114),  Ebu‟l-Mu‟în  Meymûn  b.  Muhammed  b.  Muhammed  en-

Nesefî  el-Mekhûlî.  Hanefî  fakihi.  Mekhûli  nisbeli  âlim  Alauddin 

Semerkandi‟nin hocasıdır. ġerhu Camii‟l-Kebir adlı fıkha dair eseri vardır. 

LÂMĠġÎ

183

,  (LâmiĢ-Fergana  Özbekistan  Türkmeni)  (441-

522/1049-1128),  Ebu  Ali  Hüseyin  b.  Ali  b.  Ebi‟l-Kâsım  Ġmaduddin  el-

LâmiĢî. Vakıatu‟l-LamiĢi, ez-Ziyâdât ve el-Fetevâ isimlerinde kitapları vardır. 

LÂMĠġÎ

184

  (LâmiĢ-Fergana  Özbekistan  Türkmeni)  (7.  Veya  8. 

Yüzyıl), Ebu‟l-Mehamid Mahmud b. Zeyd Bedruddin LamiĢî. Hanefî Fakihi. 

Usulu‟l-LamiĢî adlı eseri vaıdır. 

CÜRCÂNÎ

185

, (Cürcan

186

 -Ġran Türkmeni) Ebû Abdullah Yûsuf b. 

Ali  (Muhammed)(522/1128);Fıkha  dair  6  ciltlik  Hizânetü‟l-Ekmel  adlı 

birçok kitaptan derlenen eseriyle tanınan Hanefî fakihi. 

                                                 

180

  KureĢî,  el-Cevâhir,  III,  14,  Ġbni  Kutluboğa,  Tâc,  62;  Leknevî,  el-Fevâ‟id,163-164; 

KeĢfu‟z-Zunûn, I, 352;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 42. 

181

  KureĢî,  el-Cevâhir,  III,  8;  KeĢfu‟z-Zunûn,  I,  624;  Kehhâle,  Ömer  Rızâ,  Muğcemu‟l-

Müellifîn:Teracimu  musannifi'l-kütübi'l-Arabiyye,  VIII,  193,  Müessesetü'r-Risâle,  Beyrut 

1993/1414; Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri,  43. 

182

  KureĢî,  el-Cevâhir,  III,  527;  KeĢfu‟z-Zunûn,  I,  484;Leknevî,  el-Fevâ‟id,  216;  Serkis, 

Muğcem, II, 1854; Hatîb, el-Bağdadî, Tarih, II, 487;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 43. 

183

 Yakut el-Hamevî, Muğcemu‟l-Buldan, V, 8; Leknevî, el-Fevâ‟id 67; KureĢî, el-Cevâhir 

Abdülkadir,  el-Cevahir,  II,  120-121;  Bağdadî,  Hediyye,  I,  312;  Özel,  Ahmet,  Hanefî  Fıkıh 

Âlimleri, 45. 

184

  KureĢî,  el-Cevâhir,  III,  437;  KeĢfu‟z-Zunûn,  I,  114;Ġbni  Kutluboğa,  Tâc,71; 

Brockelmann, Supplement, II, 953;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 45. 

185

  KureĢî,  el-Cevâhir,  III,  630;  KeĢfu‟z-Zunûn,  I,  702;  Ġbni  Kutluboğa,  Tâc,  44; 

Brockelmann, GAL, I, 461;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 45. 

186

  Cürcan;  Gürgan  veya Gorgan;  (Türkmence:  Gürgen; Farsça:  ٌا گر گ,Gorgān).  Eski 

adı Astarâbâd olan, Ġran'ın  kuzeydoğusunda  yeralan Gülistan  Eyaleti'nin  yönetim  merkezi 

---

Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu

  /   137 

Es-SADRU‟Ģ ġEHÎD

187

 (Özbekistan Türkmeni); (536/1141),Ebû 

Muhammed Husâmuddîn Ömer b. Abdulaziz b. Ömer b. Mâze, es-Sadru‟Ģ-

ġehîd  (el-Husâmu‟Ģ-ġehîd).  Zamanında  Mâverâünnehr  hanefî  âlimlerinin  en 

önde  geleni.  Eserleri:  el-Fetâva‟l-kübrâ,  el-Fetâva‟s-suğrâ,  Vâkıâtu‟l-Husâmî, 

ġerhu Edebi‟l-kâdî, Umdetu‟l-fetâvâ, Umdetu‟l-müftî ve‟l-müsteftî. 

NESEFÎ,  NECMEDDĠN

188

  (Nesef-Semerkant-Özbekistan 

Türkmeni);(461-537/1068-1142),  Ebû  Hafs  Necmüddîn  Ömer  b. 

Muhammed  b.  Ahmed  en-Nesefî  es-Semerkandî.  Hanefî  fakihi,  muhaddis, 

müfessir, kelâmcı. Eserleri. 1. Feteva‟n-Neseefî, 2. el-Manžûmetü‟n-Nesefiyye 

fi‟l-Hilâf.  3.El-Hasail  fi‟l-Mesail,  4.Minhacu‟d-Diraye  fi‟l-Furu‟,  5.Kitabu‟d-

Da‟ir fi‟l-Fıkh. 

SEMERKANDÎ

189

,(Semerkant-Özbekistan 

Türkmeni) 

(538/1144),  Ebû  Bekr  Alâuddin  Muhammed  b.  Ahmed  es-Semerkandî. 

Hanefi  Fakihi.  Eserleri;  Tuhfetu‟l-Fukaha  (Kuduri‟nin  Muhtasarına 

dayanılarak yazılan bu eseri talebesi Kasani Bedai‟us-Sanai‟ olarak Ģerhetti.) 

VELVÂLĠCÎ

190

,  (Horasan-Belh-Velvalic  Afganistan  Türkmeni) 

(538/1144), Ebu‟l-Feth Zahiruddin AbdurreĢîd b. Ebî Hanife b. Abdirrezzak 

el-Velvâlicî. Feteva‟l-Velvâlicî adlı eseri vardır. 

BUHÂRÎ

191

,  (Buhâra-Özbekistan  Türkmeni)  (482-542/1090-

1147),  Ġftihâruddîn  Tâhir  b.  Ahmed  b.  AbdurreĢîd  el-Buhârî.  Hulasâtu‟l-

Fetevâ ve Hizânetu‟l-Fetevâ adlı iki eseri vardır. 

KĠRMÂNÎ, 

RÜKNEDDĠN

192

 

(Kirman-Horasan 

Ġran 

Türkmeni);  (543/1149),  Ebü‟l-Fazl  Rüknüddîn  Abdurrahmân  b. 

                                                                                                                         

konumunda  bulunan  Ģehirdir.  (http://tr.wikipedia.org/wiki/C%C3%BCrcan.  EriĢim  tarihi, 

10.06.2014) 

187

  Ġbni  Kutluboğa,  Tâc,  46;  Leknevî,  el-Fevâ‟id,  149;  Bağdadî,  Hediyye,  I,  783; 

TaĢköprüzâde, Miftah, II, 277; Bilmen, Istılâhât, I, 453, Ġstanbul 1967;Özel, Ahmet, Hanefî 

Fıkıh Âlimleri, 46. 

188

  KureĢî,  el-Cevâhir,  II,  657-660;  Ġbni  Kutluboğa,  Tâc,47;  Leknevî,  el-Fevâ‟id,  149; 

Bağdadî,  Hediyye,  I,  783;  Ġbnu‟l-Ġmâd,  ġezerat,  IV,  115;  Bilmen,  Istılâhât,      I,  440;Özel, 

Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 47. 

189

  KureĢî,  el-Cevâhir,  III,  18;  KeĢfu‟z-Zunûn,  I,  371;  Leknevî,  el-Fevâ‟id,  158;  Bağdadî, 

Hediyye, II, 90; Brockelmann, GAL, I, 462;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 49. 

190

  KureĢî,  el-Cevâhir,  II,  417-419;  Brockelmann,  GAL,  II,  94;  Bilmen,  Istılâhât,    I, 

464;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 49. 

191

  KureĢî,  el-Cevâhir,  II,  276;  Leknevî,  el-Fevâ‟id,84;  Hatîb  el-Bağdadî,Tarih,  I,  430; 

TaĢköprüzâde, Tabakat,105;Özel, Ahmet, Hanefî Fıkıh Âlimleri, 50. 

---