196
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
Kestirirsen az kestir,
El oğlana gösterme.
Harmana géttim atlı,
Alma yédim ne datlı.
Vérin yémin içerim,
Halal haramdan datlı.
Gédin bulutlar gédin,
Sevdigme selem édin.
Sevdigmin yukı datlı,
Yuksını halal édin.
DambaĢında durmoğlén,
Bıyığnı da burmoğlén.
Beni sene vérmezler,
Hiç ğarĢımda durmoğlén.
DambaĢında durırım,
Bıyığmı da burırım.
Baban seni vérmezse,
Ben öğzeni bulırım.
ĞarĢı ğarĢı hanımız,
ĞarıĢtı harmanımız.
Sen ordan, ben de burdan,
Ğahrolsın düĢmanımız.
Bir daĢ attım ğuvağa,
Az ğaldı ğırınmağa.
Altın yüzzik taktırdım,
Bir ğınalı barmağa.
Almanın irisine,
DaĢ attım birisine.
Beni çoban étsinler,
Ğızların sürisine.
Dam üstinde batarak,
Gelin ğızlar otırak.
Otırmaktan fayda yok,
Evlenek de ğurtarak.
Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
/ 197
ĞarĢıda Türk evleri,
Yayılyar develeri.
SaçraĢır suya gelir,
Bu Türk‟in güzelleri.
Bağa girdim üzüme,
Tiken battı dizime.
Otırdım çıkarmağa,
Yar görindi gözime.
Emmim oğlı, Musacık.
Eni ğolı ğıssacık,
Hindi gelir görirsin,
Gülmeden de ölirsin (Fadi Ġsa, ġabanî HiĢam, 2007:55-59).
Ne yazık ki, elimizde Golan (Colan) Türkmanları‟ndan toplanmıĢ
bilmeceler, masallar, tekerlemeler, destanlar ve baĢka türler yok.
Bulabildiğimiz melzemeler ise okulları, gazeteleri, dergileri olmasa da, daima
assimile altında olsalar da folklorları – halk edebiyatları sayesinde dillerini ve
milli varlıklarını koruya bilmiĢler. Araplar‟ın çemberinde yaĢamalarına,
hükumetin baskılarına rağmen Golan (Colan) Türkmanları eski Türk sözlerini
Türkiye‟deki, Azerbaycan‟dakı, Ġran‟daki, Türkmanistan‟daki soydaĢlarından
daha iyi ve sağlam koruya bilmiĢler.
ġöyle ki, günümüzde bizim kullandığımız melek, peygamber (resul),
belğem, meteor, çekme (kundura), saya ve b. sözlerini Golan (Colan)
Türkmanları gögçek, ulak, ahrık, akanyıldız, edik, aya Ģeklinde kullanırlar. Bu
da Suriye‟deki Golan (Colan), Halep, Bayır-Bucak ve b. bölgelerin
Türkmanları‟nın
kullandığı
sözleri
yazarlarımızın,
sunucularımızın,
gazetecilerimizin standart dilimize getire bileceklerini göstermekte.
Sonuç
2011 yılının Ocak ayı tarihinden Suriye‟de baĢlayan isyanlar küçük
gösteriler halinde baĢlarken 18 Mart tarihinde Dera‟a kentinde büyüyerek kısa
sürede ülke çapına yayılır. Hükumet gösterilere geniĢ çaplı tutuklamalar,
iĢgenceler, polis Ģiddeti ve sansürle cevap verir, fakat gösteriler büyümeğe
devam eder. Ġki kiĢinin ölümüyle sonuçlanan olay, yaklaĢık bir ay sonra
Suriye‟nin iç meselesi olmakdan çıkarak bölgesel ve uluslararası bir duruma
dönüĢtürülür.
198
/ Ortadoğu'da Türkmenler (Irak-Ġran-Suriye) Sempozyumu
23 milyon nüfuzu olan Suriye‟nin nüfuzunun 9 milyonunun göçettiği
yazılmakta. Göçedenlerin büyük bir kısmı da Türkiye Cümhuriyetine
sığınmıĢ. Bu durum Azerbaycan‟a da tanıdık. Rusya ve yabancı ülkelerin
yardımı ile Ermeni orduları Karabğ‟ı iĢgaletmiĢ, 800 binden fazla kiĢi
göçetmek zorunda kalmıĢtır. Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Folklor
Enstitüsü göçedenlerin yaĢadığı bölgelerde alan çalıĢmaları yaparak folklor
melzemeleri toplamıĢlar. Toplanan folkor örneklerinde 7 kitap basılmıĢ. Bu
alan çalıĢmaları hala devam etmekte.
DüĢünüyoruz ki, Türkiye‟ye göçeden Türkmanlardan da folklor
örnekleri toplanarak yayınlanmalı.
Kaynak
Atasoy Fahri. (2014). Suriye gerçeği ve Suriye Türkmanlarınin geleceği, Türk
Yurdu dergisi, sayı 317, Ocak.
Asgerov Afzeleddin. (2014). Ümumtürk folkloru tarihinde Oğuzname
yaradıcılığı, Elm ve tehsil neĢriyatı, Bakı.
Çetin Turhan. (2014). Cenevre KavĢağına doğru Suriye... Türk Yurdu dergisi,
Ocak. Sayı: 317.
Deniz Turkmen oglu. Suriye Türkmanları. http://www.gulceedebiyat.net
/konu-suriye-turkmenleri-17932.html
Fadi Ġsa, ġabanî HiĢam. Suriye Türkmanlarınin Güney bölümü Golan
Türkmanları (Tarihsel, coğrafî, etnik ve dilsel Golan Türkmanlarıne dair). (Ali
ġamilin özel arĢivi)
Özdağ Ümid, (2012). Suriye Türkleri, http://www.yenicaggazetesi.com.tr
/suriye-turkleri-22058yy.htm
ġamil ali (2002). Golan (Colan) Türkleri-Karabağlıların tale gardaĢları. “Ayna”
gezeti, 28 iyun, sayı 25 (667), s. 9.
ġamil Ali (2002). Golan (Colan) Türklerinin Folkloru. Filoloji araĢdırmalar XVI
kitab, Bakı.
Suriye‟de Golan Türkmenleri varlık mücadelesinde http://www.diplomatik
gozlem.com/TR,3685/suriyede-golan-turkmenleri-varlik-mucadelesinde.html
Golan'ın Türkmen Yörükleri dönüĢü bekliyor http://www.dunyabulteni.net
/index.php?aType=haber&%20ArticleID=41890
Golan Tepeleri niçin önemli? http://www.zaman.com.tr/dunya_golan-tepeleri-
nicin-onemli_431441.html