Tarkibida 0 dan 1,14% gacha uglerod saqlaydigan temir-uglerod qotishmalari

Xossalari yaxshilanadigan legirlangan poʻlatlar
(GOST 45,43-71). 
Ular oʻrtacha uglerodli (0,25-0,6%S) va kam legirlangan poʻlatlardir. Kerakli 
xossalarini (mustahkamligi, plastikligi, qovushqokligi) taʼminlash uchun bu 
poʻlatlarga (5-jadval) termik ishlov beriladi, yaʼni toblanadi va yuqori 
haroratda boʻshatiladi (+500...+600°S). 
5. Xossalari yaxshilangan legirlangan poʻlatlar
Markasi 
Choʻzilish-
dagi mus- 
tahkamlik 
chegarasi 
b
v
. MPa 
Nisbiy 
choʻzilishi 
δ, % 
Zarbiy 
qovu-
shqoqli- 
gi KS, 
MJ/m
2
Ishlatilishi 
kamida 
40XS 40XFA 
1250 
900 
12 
10 
0,35 
0,9 
Yuqori 
kuchlanishlarda 
va ishorasi 
oʻzgaruvchan 
yuklanishli 
sharoitlarda 
ishlaydigan kichik de-tallarni
tayyorlashda 
ZOXGSA 
1100 
10 
0,5 
Ishqalanish 
sharoitida 
ishlaydigan 
detallar 
hamda ishorasi oʻzgaruvchan 
yuklanish ostida va +200°S 
haroratgacha 
boʻlgan sharoitda ishlaydigan 
payvand 
kon-struksiyalar 
tayyorlashda 
40XN2MA 
1100 
12 
0,8 
Murakkab shaklli yirik, 
katta 
yuklanish 
tusha-
digan
muhim 
detallar 
tayyorlashda 
6.

Yuqori mustahkamlikdagi legirlangan poʻlatlar 
Markasi 
Choʻzilishdagi 
mustahkamlik 
chegarasi 
b
v
. MPa
Nisbiy 
choʻzilish
i 
δ, %
Zarbiy 
qovushqoqli- 
gi KS, 
MJ/m
2
 
Ishlatilishi 
Kamida
Kompleks-legirlangan p o ʻ l a t l a r

---

30XGSN2A 40XGSNZ
VA 
1850/1650 2000/18
50 
13/9 11/1
2 
55/0,62 0,45/0,
5 
Yuklanish 
keskin 
oʻzga-rib turadigan 
sharoitda 
ishlaydigan, koʻp 
yuklanish tushadigan 
ogʻir yuklangan juda 
muhim 
detallar (samolyotso
z-likda shassi 
va 
fyuzelyaj 
detallari) tayyorlash
da 
M a r t e n s i t - e s k i r u v chi p o ʻ l a t l a r
N12K15M10 
N18K9M5T
2500 
2100
6 
8 
0,3 
0,5
Koʻp 
yuklanish 
tushadigan 
juda 
muhim
detallar 
tayyorlashda 
E s l a t m a l a r ; 1) +900°S da toblanib, +250°S da boʻshatilgandan keyingi 
mexanik xossalarining koʻrsatkichlari suratda, izotermik toblangandan keyingisi 
maxrajda. 2) Havoda toblangan va keyinchalik eskirtirilgan poʻlat uchun mexanik
xossalarining koʻrsatkichlari. 
 
Oʻta mustahkam legirlangan poʻlatlar.
Xossalari yaxshilangan va 
sementitlangan poʻlatlarga termik ishlov berilgandan soʻng ularning mustahkamligi 
s
p
= 1300 MPg gacha va qovushqoqligi KS - 0,8-1,0 MJ/m
2
gacha yetadi. 
Yangi
hozirgi 
zamon
mashinalarini
yaratish 
uchun 
bunday 
mustahkamlik yetarli emas. Mustahkamlik chegarasi σ = 1500-2000 MPa boʻlgan 
poʻlatlar 
zarur. 
Bu maqsadlarda 
kompleks 
legirlangan 
va 
martensit-
eskiruvchi poʻlatlar ishlatiladi (6- jadval). 
K o m p l e k s — l e g i r l a n g a n
poʻlatlar oʻrtacha uglerodli (0,25—
0,6%S), legirlangan, kam boʻshatilib, termik mustahkamlanadigan yoki 
termomexanik ishlov beriladigan poʻlatlardir.