Tck tanitim semineri notlari

İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme

MADDE 153. - (1) İbadethanelere, bunların eklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılara yıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar veren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Birinci fıkrada belirtilen yerleri ve yapıları kirleten kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(3) Birinci ve ikinci fıkralardaki fiillerin, ilgili dinî inanışı benimseyen toplum kesimini tahkir maksadıyla işlenmesi hâlinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır. ¹²³

GEREKÇE :

Madde metninde, ibadethanelere, bunların eklentile­rine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlık­lardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılara zarar verme fiilleri bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır. Söz konusu su­çun oluşması için, bu bina ve tesisleri yıkmak, bozmak veya kırmak sure­tiyle zarar verilmesi gerekir.

Maddenin ikinci fıkrasında, ibadethaneleri, bunların eklentilerini, bu­ralardaki eşyayı, mezarları, bunların üzerindeki yapıları, mezarlıklardaki tesisleri, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapıları kirlet­mek, suç olarak tanımlanmıştır. Mezarlıklara atık ve artık bırakmak, ibadet­hanelerin duvarına yazı yazmak, afiş veya ilan yapıştırmak, resim yapmak, kirletme fiilinin örneklerini oluşturmaktadır.

Üçüncü fıkraya göre, birinci ve ikinci fıkralardaki fiillerin, ilgili dinî inanışı benimseyen toplum kesimini tahkir maksadıyla işlenmesi, bu fıkra­lara göre verilecek cezanın artırılmasını gerektirmektedir.

III. MALA ZARA VERME (m.151-153);

Mala zarar verme suçunu düzenleyen ETCK m. 516’ya göre, bir kimse “her ne şekilde olursa olsun diğer bir kimsenin taşınır veya taşınmaz malını yıkar veya yok eder veya bozar ya da bunlara zarar verirse zarar görenin şikayeti üzerine” cezalandırılır.

Buna karşılık YTCK m. 151/1’e göre “başkasının taşınır veya taşınmaz malını kısmen veya tamamen yıkan, tahrip eden, yokeden, bozan, kullanılamaz hâle getiren veya kirleten kişi, mağdurun şikayeti üzerine” cezalandırılır.

Görüldüğü üzere ETCK ve YTCK arasında mala zarar verme suçunun temel biçiminin gerçekleşmesi bakımından esas itibariyle bir farklılık bulunmamakla birlikte, suçun maddi ögesini oluşturan hareketler bakımından malın “kullanılmaz hale getirilmesi” ve “kirletilmesi” ögelerine yer verilmiş olması bakımından YTCK, öncekine göre farklılık göstermektedir. Yeni olan kirletmenin nasıl suç oluşturacağı gerekçede şöyle açıklanmıştır; “ örneğin başkasına ait binanın duvarına yazı yazmak, afiş veya ilan yapıştırmak veya resim yapmak suretiyle gerçekleştirilebilir.” Bu düzenleme özellikle kentlerde büyük bir kirliliğe ve ciddi zararlara yol açan denetimsiz ve kanunsuz afişlemenin önüne geçebilecek bir düzenlemedir. Öte yandan Yeni TCK m. 153/1’de, Eski TCK’da mala zarar verme suçunun nitelikli hali olarak öngörülen ibadethane ve mezarlıklara zarar verme, mala zarar verme suçundan bağımsız bir suç olarak düzenlemeye kavuşturulmuştur. Buna göre “ibadethanelere, bunların eklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılara yıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar veren kişi” cezalandırılır. Öte yandan mala zarar verme suçunda malın “kirletilmesi”ne diğerleri yanında suçun maddi ögesini oluşturan seçimlik hareketlerden birisi olarak yer verildiği ve bu nedenle malın kirletilmesi ile diğer zarar verici davranışlar arasında ceza bakımından herhangi bir fark gözetilmediği halde, ibadethane ve mezarlıklara zarar verme suçunda “kirletme” diğerlerine göre daha az bir ceza ile karşılanmıştır (Yeni TCK m. 153/2).

1. Korunan Hukuksal Yarar

Suçla korunan hukuksal yarar, mülkiyettir. Mülkiyetin korunmasındaki amaç, malın değerinin düşürülmesi veya yok edilmesine karşı eşyanın değerini korumaktır. Yine çoğunluk görüşüne göre, eşyanın, özgülendiği amaca uygun kullanılabilmesinin önemsiz sayılmayacak derecede zarara uğramış olması yeterli olup; buna karşılık eşyanın maddi olarak zarar görmüş olmasına gerek yoktur.

Bu suç hırsızlık suçundan farklıdır: 1) Hırsızlık suçunda korunan yarar zilyedlik ve mülkiyet, bu suçta ise yalnızca mülkiyettir. 2) Hırsızlık suçunun konusunu yalnızca taşınırlar, bu suçun konusunu ise hem taşınır ve hem de taşınmazlar oluşturabilir. 3) Hırsızlık suçunda fail, malı, rızası dışında zilyedin egemenlik alanından çıkarır, oysa bu suç isteyerek teslim edilmiş mal üzerinde de işlenebilir. 4) Hırsızlık suçunda failde o maldan yarar sağlama özel kastı arandığı halde mala zarar verme suçunda genel kast yeterlidir. Failin, hırsızlık suçuna konu mala zarar vermeye yönelik davranışlarının ayrıca mala zarar verme suçundan dolayı cezalandırılması söz konusu değildir.

2. Suçun Konusu

Suçun konusu başkasına ait taşınır veya taşınmaz bir maldır. Malın başkasına ait olması koşulu ile ilgili olarak, hırsızlık suçu bakımından yapılan açıklamalar burada da geçerli olup, Medeni Kanun anlamında mal tanımı mala zarar verme suçunda da geçerlidir. Sahipsiz veya failin kendisine ait mallar bu suça konu olmaz ise de, faile ait olan bir mal üzerinde başkasının yararlanma hakkı varsa bunların menfaatinin ihlal edilmesi durumunda da bu suç oluşur. Buradaki mal kavramı hırsızlık suçundaki mal kavramıyla örtüşmekte ise de, hırsızlık suçundan farklı olarak, taşınmazlar da bu suça konu olabilir. Bununla birlikte malikin malvarlığında olmayan veya üzerinde başkaca bir menfaati bulunmayan mallar bu suça konu olmaz. Hırsızlık suçundan farklı olarak burada malın “başkasına ait” olması gereğinden söz edilmemiş olmasına rağmen, yine de kişinin kendisine ait veya sahipsiz bir mala zarar vermesinin bu suç oluşturmayacağı kabul edilmektedir. Bununla birlikte kaybedilmiş eşya üzerinde bu suç işlenebilir.

Hayvanlar da bu suçun konusunu oluşturabilir. Bu durum, ETCK m. 521’de ayrıca ve özel olarak düzenlendiğinden, genel nitelikli mala zarar verme suçunun kapsamı dışında kalmaktaydı. Buna karşılık Yeni TCK m. 151/2’de “haklı bir neden olmaksızın, sahipli hayvanı öldüren, işe yaramayacak hale getiren veya değerinin azalmasına neden olan kişi hakkında yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır” denilmek suretiyle hayvanların da bu suçun konusunu oluşturabileceğine açıklık getirilmiştir.

Elektronik, manyetik veya doğrudan algılanabilir olmayan biçimde başkaca yollarla depolanmış olan verilerin mala zarar verme anlamında mal kavramına girip girmediği sorulabilir. 1991 yılında 3756 sayılı kanunla Eski TCK m. 525b/1’in ilave edilmesi karşısında bu konuda hukukumuzda mevcut boşluk doldurulmuştur. Buna göre, “başkasına zarar vermek veya kendisine veya başkasına yarar sağlamak maksadıyla, bilgileri otomatik işleme tabi tutmuş bir sistemi veya verileri veya diğer herhangi bir unsuru kısmen veya tamamen tahrip eden veya değiştiren veya silen veya sistemin işlemesine engel olan veya yanlış biçimde işlemesini sağlayan kimse” cezalandırılır. Aynı durum Yeni TCK açısından da geçerli olup, bilişim sistemlerine yönelik zarar verici davranışlar ayrıca ve özel olarak düzenlenmiş bulunmaktadır (Yeni TCK m. 244/1). Buna göre “bir bilişim sisteminin işleyişini engelleyen, bozan, sisteme hukuka aykırı olarak veri yerleştiren, var olan verileri başka bir yere gönderen, erişilmez kılan, değiştiren, yok eden kimse” cezalandırılır.