Tck tanitim semineri notlari

3. Manevi Öge

Hırsızlık suçu açısından aranan faydalanmak maksadının burada da bulunması gerekir. Hırsızlık suçundan farklı olarak, kast aynı zamanda cebir ve şiddet veya tehdide yönelik olmalıdır.

4.Suçun Özel Görünüş Biçimleri

A. Teşebbüs

Suç, malın alınmasıyla birlikte tamamlanır. Bu yüzden yağma, neticesi harekete bitişik bir suç olup, yalnızca eksik teşebbüse elverişlidir. Cebir ve tehdide başvurulmuş olmasına rağmen, mal alınamamışsa, yağma suçuna eksik teşebbüs söz konusu olur. Başka bir anlatımla bu suçta fail, cebir kullanılmış olmakla teşebbüs alanına girmiş olur; yeter ki, cebrin malın alınması amacıyla kullanıldığı tespit edilmiş olsun. Yeni TCK m. 35’deki düzenleme karşısında tam- eksik teşebbüs ayırımının önemi kalmamıştır.

B. İçtima

Yağmada kullanılan cebir, şiddet aynı zamanda cebir kullanma suçunu (Eski TCK m.188, YTCK m. 108) oluşturur ve cebir kullanma suçu hırsızlık suçunun ögesini oluşturduğundan, “bileşik suç” (Eski TCK m. 78, YTCK m. 42) ortaya çıkar ve faile yalnızca yağma suçundan dolayı ceza verilir.

Yağma suçunun işlenmesi sırasında başvurulan cebir kasten yaralama derecesine ulaşmış ise, Yeni TCK m. 149/2, bu suçun neticesi sebebiyle ağırlaşmış durumlarının gerçekleşmesi koşuluyla, ayrıca kasten yaralama suçundan dolayı da failin cezalandırılacağına yer vermektedir. Bu düzenlemeden, kasten yaralamanın ağır neticelerinden birisi gerçekleşmiş değilse, failin ayrıca kasten yaralamadan dolayı cezalandırılamayacağı sonucuna varılabilir.

C. İştirak

Suç iştirak açısından özellik göstermez. Burada bileşik suç söz konusu olduğu için, cebir ögesini bir suç ortağının, alma ögesini da bir başka suç ortağının gerçekleştirmesi durumunda her ikisi de suçun birlikte faili (YTCK m. 37/1) sayılır.

5. Nitelikli Yağma;

A) Suçun silahla işlenmesi:

Eski TCK’da suçun silahla “tehdit ederek” işlenmesi arandığından, silahın, bu suçun “cebir ve şiddet” ögesini gerçekleştirmek amacıyla kullanılması durumunda nitelikli halin uygulanması mümkün değilken; Yeni TCK, bu konuda herhangi bir ayırıma gitmediğinden, silah ister bu suçun “cebir”, isterse “tehdit” ögesini gerçekleştirmek amacıyla kullanılmış olsun, her iki durumda da nitelikli halin uygulanması yoluna gidilebilir. “Silah” deyiminin ne anlama geldiği Yeni TCK m. 6 de gösterilmiştir.

B) Suçun kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle işlenmesi:

Suçun failin kendisini tanınmayacak hale koyması suretiyle işlenmesi durumunda failin sonradan tespitinin olanaksızlaşması, bu nitelikli halin dayanağını oluşturur. Bundan anlaşılması gereken, failin kendisini dış görünüş bakımından kendisine benzetilemeyecek duruma getirmiş olmasıdır. İştirak halinde işlenen suçlarda tüm suç ortaklarının kendisini tanınmamış hale getirmiş olmasına gerek yoktur. Diğerleri tanınsa bile, faillerden yalnızca birisinin kendisini tanınmayacak hale getirmesi durumunda da nitelikli hal, yalnızca o suç ortağı açısından uygulanabilir. Silahın tanım 6. maddede yapılmıştır. Burada fail kendisini tanınmayacak hale getirerek daha sonra yakalanmasını önlemektedir. Fail kendisini tanınmayacak hale koymasına rağmen mağdurun onu tanımasının önemi yoktur. Failin dış görünüşünü objektif değerlendirmeye göre değiştirmesi yeterlidir. Bu nedenle örneğin yüzünü taktığı kar maskesi ile gizleyen faili mağdur sesinden tanısa bile sanık hakkında bu madde uygulanacaktır. Tanınmamak için tedbirler alınması hâlinde de bu bent hükmüne göre cezaya hükmolunacaktır. Tehdidin mektupla yapılması hâlinde, mektubun imzasız olması, korku salmış bir kimsenin ismi ile veya rumuzla yahut sahte imza ile imzalanmış olması, bu duruma ilişkin örnekleri oluşturmaktadır.

C) Suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi:

Eski TCK’da yağma suçunun nitelikli halinin uygulanması için “ikiden çok kişinin” varlığı ve ayrıca bunlardan en az birisinin “görünür biçimde silahlı” olması arandığı halde Yeni TCK’da nitelikli hal için iki kişi yeterli görülmüş, ayrıca bunların silahlı olması gibi bir zorunluluk aranmamıştır. İki veya daha fazla kişinin suçu birlikte işlemesi hâlinde bir iştirak ilişkisi vardır ve bu kişilerin hepsi müşterek faildir. Ancak, yağma suçunun iştirak hâlinde işlenmesine rağmen, müşterek faillik ilişkisinin bulunmadığı durumlarda, örneğin diğer suç ortaklarının azmettiren veya yardım eden olması hâllerinde, bu nitelikli unsur dolayısıyla cezada artırma yapılamayacaktır. Bu hükmün kabulünde, yağma suçunun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesinin mağdur üzerinde oluşturabileceği zorlayıcı etki göz önünde bulundurulmuştur.

D) Yol kesmek suretiyle ya da konut veya işyerinde işlenmesi:

Burada birbiri ile ilgisiz iki ayrı nitelikli hale aynı bent içinde yer verilmiş olup, bunlardan ilki “yol kesme”dir. Burada aynı zamanda seyahat özgürlüğünün de kısıtlanması, nitelikli halin dayanağını oluşturur. “Yol” deyimi, yalnızca araçların değil, insanların geçeceği umulan her türlü yeri ifade eder. Yolun “kesildiğinden” söz edilebilmesi için mağdurun yoldan geçmesinin beklenmiş olması aranacağından rastlantı sonucu yol üzerinde işlenen yağma suçlarında bu nitelikli hal uygulama alanı bulmaz. Yol kesme süresi kısa veya uzun olabilir. Nitelikli halin uygulanması için faillerin birden fazla veya silahlı olmasına gerek yoktur.

Buna karşılık yağma suçunun “konut veya işyerinde” işlenmesi, Yeni TCK ile nitelikli hal haline getirilmiş olup, bunların “eklentilerinden” ayrıca söz edilmediği için, eklentilerde işlenen yağma suçu bakımından nitelikli halin uygulanması yoluna gidilemez. Nitelikli halin kabulü bakımından suçun “cebir” veya “alma” ögelerinden herhangi birisinin “konut veya işyerinde” gerçekleştirilmiş olması yeterlidir.

E) Suçun, beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda olan kişiye karşı işlenmesi:

Zilyedin, “kendisini savunamayacak durumda olması”, ağır hastalık, sakatlık, engelli olma gibi nedenlerle, mağdurun mal üzerinde yeterli koruma gerçekleştiremeyecek durumda olmasını ifade etmektedir. Nitekim YTCK’da kişinin kendisini savunamayacak durumda olmasının “beden veya ruh bakımından” olması konusunda bir ayırım yapılmaması, bizi böyle bir sonuca götürmektedir. Mağdurun bizzat fail tarafından bu duruma getirilmiş olmasına gerek yoktur; mağdurun içinde bulunduğu bu durumdan yararlanılmış olması nitelikli halin uygulanması açısından yeterlidir. Suçun mağdurunun söz gelimi intihar girişiminde bulunması veya alkol alması suretiyle savunmasızlık durumunu bizzat yaratmış olması nitelikli halin uygulanmasına engel oluşturmaz. Kanımızca YTCK m. 148/3’de mağdurun fail tarafından kendisini savunamayacak duruma getirilmesinin bu suçun “cebir ögesini” oluşturacağına yer verilmiş olması karşısında, suçun ögesini oluşturan bir durumun, aynı zamanda nitelikli hal olarak kabulü yerinde olmamıştır.

F) Suçun var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi:

Örgütün gerçekten mevcut ve failin de bu örgütün mensubu olmasına gerek yoktur; gerçekte mevcut olmayan bir örgütün korkutucu gücünden yararlanılması, nitelikli halin oluşması için yeterlidir. Ancak her halde örgütün “korkutucu bir güç oluşturması” nitelikli halin uygulanması için zorunludur.

G) Suçun suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla işlenmesi:

Bu bentte “suç örgütü oluşturma” suçu ile (YTCK m. 220) ile yağma suçu arasında amaç-araç suç ilişkisi bulunmaktadır. Yağma suçunun, suç örgütüne yarar sağlamak amacıyla işlenmiş olması yeterli olup, örgütün münhasıran yağma suçu işlemek amacıyla oluşturulmuş bulunmasına gerek yoktur. Bu itibarla söz gelimi terör örgütüne yarar sağlamak amacıyla işlenen yağma suçu bakımından da nitelikli halin uygulanması gerekir.

8) Suçun gece vakti işlenmesi: Bu konuda hırsızlık suçu ile ilgili yapılan açıklamalara bakılmalıdır. Şu farkla ki, burada cebir ve şiddet veya tehdit veya malın alınması ögelerinden herhangi birisinin “gece” sayılan bir zaman diliminde gerçekleştirilmiş olması, nitelikli halin uygulanması için yeterli olmalıdır.