Tck tanitim semineri notlari

6. Daha az cezayı gerektiren hâller :

Eski TCK’da yağma suçuna özgü cezanın indirilmesini gerektiren bir nedene yer verilmemiş iken, Yeni TCK, bu suçta daha az cezayı gerektiren iki nedene yer vermektedir.

A) Alacağın Tahsili Amacıyla Cebir ve şiddet Kullanılması (Yeni TCK m. 150/1)

Söz konusu hükme göre, “kişinin bir hukukî ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması hâlinde, ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır”. Yeni TCK, Eski TCK’dan farklı olarak kendiliğinden hak alma suçuna yer vermemiş olması bakımından söz konusu olabilecek boşluğu bu yolla gidermek istemiştir. Alacağı tahsil amacıyla “cebir” kullanılması durumunda failin kasten yaralama, tehdit kullanılması durumunda ise tehdit suçundan dolayı failin cezalandırılması gerekir. Bununla birlikte failin böyle bir durumda yalnızca kasten yaralama veya tehdit suçundan dolayı cezalandırılmakla yetinilmesi, fiilin haksızlık içeriğini karşılamamaktadır.

B) Malın Değeri;

Yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin az olması durumunda ceza indirilir. Eski TCK m. 522’de malın değerinin az olmasına, yağma suçu açısından bir hafifletici neden olarak yer verilmemiş iken, Yeni TCK, bunu, yağma suçlarında da uygulanabilecek bir indirim nedeni saymıştır. Buradaki değerlendirme yapılırken malın değerini ve suçun işleniş biçimini, mağdurda meydana gelen zararı, sanığın elde ettiği yararı hakim dikkate alacak ve indirim oranını belirleyecektir. Yağma suçunda da malın değerinin fazla oluşu (fahiş değer) bir artış nedeni olarak gösterilmemiştir. Hakim malın değerinin fahişliğini temel cezayı belirlerken alt ve üst sınırlar arasında uygulama yaparken dikkate alacaktır. Böyle bir indirim nedeni öngörülürken, yağma ile yalnızca malvarlığının değil, aynı zamanda kişi özgürlüğünün de korunduğu gerçeği göz önünde bulundurulmamıştır.

7. SENEDİN YAĞMASI SUÇU :

Eski TCK m.496’ya göre: “Her kim, bir kimseyi cebir ve şiddet kullanarak veya şahsen veya malen büyük bir tehlikeye düşüreceği beyanı ile tehdit ederek o kimsenin yahut başkasının zararına hukukça hükmü haiz bir senedi vermeye veya imza etmeye yahut koparıp mahvetmeye mecbur bırakılırsa on seneden yirmi seneye kadar ağır hapis cezasına mahkûm olur”.

Buna karşılık Yeni TCK m. 149/2 uyarınca “cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet hâline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi hâlinde de aynı ceza verilir”.

Görüldüğü gibi, bu suçta da fail, yağma suçunda olduğu gibi bir kimseye karşı cebir veya tehdide başvurmaktadır. Bu suç, yağma suçundan suçun konusu bakımından ayrılmakta olup, suçun konusunu Eski TCK’ya göre hukukça hükmü haiz, Yeni TCK’ya göre “borç altına sokabilecek” bir senet oluşturmaktadır. Suçun maddi ögesini oluşturan hareketler ise EskiTCK’ya göre böyle bir senedi vermeye veya imza etmeye yahut koparıp mahvetmeye; Yeni TCK’ya göre böyle bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet hâline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur kılma biçiminde seçimlik olarak sayılmış bulunmaktadır. Bu suçun “açığa atılan imzanın kötüye kullanılması suçu”ndan (Eski TCK m. 509/1, YTCK m. 209/1) farkı, failin senedi ele geçiriş biçimine dayanır. Gerçekten bu suçta fail senedin, cebir veya tehditle kendisine verilmesini sağladığı halde, açığa atılan imzanın kötüye kullanılması suçunda mağdur senedi kendi rızasıyla faile teslim etmektedir. Öte yandan açığa imzanın kötüye kullanılması suçunda hiç yazı taşımayan veya yazı taşımakla birlikte içeriği itibariyle başlı başına hüküm ifade etmeyen, başka bir anlatımla “varaka” oluşturmayan bir kağıt suçun konusunu oluştururken, burada suçun konusunu oluşturan senet tamamlanmış ve her yönüyle varaka oluşturabilecek niteliktedir.

A.Suçun Konusu

Bu suçun konusunu Eski TCK’ya göre “hukukça hükmü haiz”, Yeni TCK’ya göre de mağduru veya bir başkasını “borç altına sokabilecek” bir senet oluşturmaktadır. “Senet” deyimine mağdura borç yükleyen veya faili borçtan kurtaran her türlü belge girmektedir. Suç, malvarlığına karşı işlenen suçlardan olduğundan birinin bir başkasından suç işlediği yolunda bir belgeyi cebren alması durumunda bu suç oluşmaz.

Öte yandan suça konu olan bu senedin Eski TCK’ya göre “hukukça hükmü haiz”; Yeni TCK’ya göre “borç doğurucu” olması da gerekir. Kanaatimizce her iki kanunda kullanılan bu deyimler arasında bir anlam farkı bulunmamaktadır. Cebir ve şiddet veya tehditle alınan senedin esasen hukukça hükmü olmadığına göre, bununla anlatılmak istenen, senedin dış görünüş olarak varaka niteliği taşıyor olmasıdır. Söz konusu senedin sonradan hükümsüzlüğüne karar verilmiş olması, fiilin suç olma niteliğini etkilemez.

Suça konu senedin mağdurun malvarlığı açısından bir zarar ortaya çıkaracak nitelikte olması gerektiğinden, açığa imza ettirmek veya batıl senedi imza ettirmek buraya girmez.

B. Maddi Öge

Cebir, şiddet, tehdit kavramları için “yağma” suçuyla ilgili olarak yapılan açıklamalar burada da geçerlidir. Her ne kadar yağma suçunda tehdidin yönelik olduğu değerler sınırlayıcı biçimde gösterilmiş olduğu halde, senedin yağmasında bu konuda bir sınırlamaya gidilmemiş ise de; bu fıkrada yer verilen “tehdit” deyimine de Yeni TCK m. 148/1’deki tehdit deyimi ile aynı anlamın verilmesi gerekir.

Suçun maddi ögesini oluşturan hareketler Eski TCK’da seçimlik olarak böyle bir senedi vermeye veya imza etmeye veya koparıp mahvetmeye zorlamak biçiminde belirtilmişti. Buna karşılık Yeni TCK, bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet haline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur kılma olarak suçun maddi ögesini oluşturan hareketleri seçimlik olarak göstermiş bulunmaktadır.