Təbliği Respublikanın kütləvi və ixtisas
Yüklə 465,7 Kb.
|
qrafikalı Azərbaycan əlifbasının bərpası haqqında” qanunun qəbul edilməsindən və s. məsələrdən bəhs etmək olar. M.F.Axundzadəni tədqiq edən alimlərimiz onu oxuculara əsasən dramaturq, ateist-materialist filosof və görkəmli tən- qidçi kimi tanıtmışdır. M.F.Axundzadənin kitab, kitabxana və mütaliənin faydaları haqqında da bir çox qiymətli mülahizələri vardır. Bu barədə müxtəsər olsa da oxuculara ilk məlumatı ədə- biyyatşünas Ə.Mirəhmədov vermişdir (Azərbaycan kitabı. Bib- lioqrafiya: üc cilldə.C.I.1780-1920.- Bakı, 1963) M.F.Axundzadənin kitab, kitabxana və mütaliə haqqında mülahizələri üçün ilk mötəbər mənbə ədibin çox böyük səliqə ilə qoruyub saxladığı şəxsi arxivi, müasirlərinə məktubları və müasirlərinin ona cavabıdır ki, bunların da bir qismi M.F.Axundzadənin müxtəlif illərdə çap edilmiş əsərlərinə daxil edilmişdir. Kitabların öz həyatına müsbət təsirindən iftixarla danı- şan, onlara minnətdarlığını bildirən M.F.Axundzadə həmvətən- lərini də mümkün qədər çox oxumağa, çox mütaliə etməyə çağırırdı. O, belə hesab edurdi ki, kim kitablara daha çox bağ- lansa, onun təfəkkürü dərinləşər, “mütaliə nəticəsində onun ağ- lı saflaşar, parlayar, pis əməllər onun nəzərində gündən-günə eybəcər və rüsvayçı görünər və belə halda o, bu pis əməlləri icra etməkdən utanar, nəticədə namus və vicdan sahibi olar” . M.F.Axundzadə yanılmadan böyük
uzaqgörənliklə müəyyən etmişdir ki, orijinal və tərcümə kitablarının çapdan çıxması haqqında oxuculara vaxtında dəqiq məlumat verilərsə, onlar arzu etdikləri kitabları vaxtında ala bilərlər. Çapdan çıxan və yaxın günlərdə çapdan çıxacaq tərcümə və orijinal kitablardan bütün oxucuların xəbərdar olması
üçün M.F.Axundzadə “bir neçə dəfə elan verməyi” lazım bilirdi. O, elanın “oxucu kütləsində əsərə maraq oyandıra bilən” ifadələrlə yazılmasını məsləhət görürdü. M.F.Axundzadənin nəzərdə tutduğu bu qısa məlumat-annotasiya hazırda həm əyani həm də şifahi surətdə həyata keçirilir. İndi kitabların dövlət qanununa müvafiq olaraq müxtəlif formatlı və müxtəlif məzmunlu kitabların çapdan annotasiyalı buraxılması ədibin həyata keçirilmiş arzularından biridir. Hazırda bu iş qəzet, jurnal, radio və televiziya vasitəsilə görülür. Kitabxanaçılar M.F.Axundzadənin ədəbi irsi, müasirləri ilə əlaqəsi, kitaba münasibəti bu kimi məsələlər haqqında oxucularla iş apararkən alimlərimizin əsərlərindən, qəzet, jur- nal, kitab məqalələrindən, ali və orta məktəb dərsliklərindən səmərəli istifadə etməlidir. M.F.Axundzadənin tədqiqatçıları ilə görüşlər (Məsələn
həyat və yaradıcılığı ilə daha yaxından tanış etmək üçün keçiriləcək görüşlər qabaqcadan planlaşdırılmış şəkildə hazırlanmalıdır. Gecəni aparıcının giriş sözü ilə başlamaq olar. Aparıcı gecəyə dəvət olunanları tədbirin iştirakçıları ilə tanış edir, qısaca yazıçının həyat və yaradıcılığından danışır, sonra sözü onlara verir. Bundan sonra tədbir iştirakçıları suallar verir. Görüşdə yazıçının həyat və yaradıcılığına aid sərgi, tövsiyə ədəbiyyat siyahısı və audiovizual materiallardan istifadə etmək olar.
Sonda oxucular çıxış edə və görüşə çağırılmış şəxsə suallarla müraciət edə bilərlər. Tədbirin sonunda kitabxanaçı oxucuların, eləcə də kitabxana işçilərinin adından görüşə gələn şəxsə təşəkkürünü bildirməlidir. M.F.Axundzadə təxminən 45 illik yaradıcılıq dövründə Azərbaycan ədəbiyyatının ictimai fikir tarixinin, elm, fəlsəfə və publisistikasının, mədəniyyət və maarifin inkişafına ciddi təsir göstərmiş yeganə və dahi bir şəxsiyyətdir. Onun ədəbiyyat, elm, fəlsəfə, maarif və mədəniyyət sahəsindəki yenilikləri Şərq xalqlarının mədəni inkişafında ilk addım kimi təqdirəlayiqdir. Axundzadənin ədəbi irsi həcmcə çox da böyük deyildir. Lakin onun şeirlərini, povestini, komediyalarını, məqalələrini,
fəlsəfi əsərlərini oxuduqca bu irsin böyüklüyünə heyrətlənir, onda öyrənməli çox şeyin olduğunu aydın görürsən. ... İllər keçəcək. Bu təməl daşı üzərində böyük və möh- təşəm abidə ucalacaq, bütün Şərqdə məktəb olacaq bu əzəmətli abidə bir adı öz yaddaşında əbədi saxlayacaq və zaman-zaman bu mübarək ada qayıdacaq: Mirzə Fətəli Axundzadə. Dünya korifeyləri içərisində özünə məxsus yerlərdən bi- rini tutan bu möhtəşəm insanın əziz xatirəsinin layiqincə yad edilməsi üçün hər bir kitabxana işçisi ciddi məsuliyyət daşıyır. Odur ki, kitabxanaçılar elmə, mədəniyyətə, ədəbiyyata, fəlsə- fəyə, publisistikaya, estetikaya və maarifin inkişafına öz həya- tını sərf etmiş, bu dahinin həyatını, yaradıcılığını, dünyagörüşü və məfkurəsini düzgün şəkildə geniş oxucu kütləsinə çatdırmaq üçün səy göstərməlidirlər. Nəticə XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində xalqın ictimai- tarixi və ədəbi-mədəni həyatında Mirzə Fətəli Axundzadə qə- dər müstəsna rol oynayan ikinci bir sənətkar olmamışdır. O, milli ədəbiyyatımızda eyni zamanda fəlsəfi publisistikanın və ədəbi tənqidin nümayəndəsi kimi də tanınmışdır. Mütəfəkkirin yaradıcılığı haqqında hələ öz sağlığında xa- rici ölkələrdə dəyərli yazılar çap olunmuş, onun komediyaları rus, fars, ingilis, fransız, alman dillərinə tərcümə olunaraq, ona dünya şöhrəti qazandırmışdır. O dövrdə Azərbaycan yazıçıla- rından Rusiyada və Qərbi Avropada ən çox tanınan, məşhur olan, sevilən məhz Mirzə Fətəli Axundzadə olmuşdur. M.F.Axundzadə Azərbaycan ədəbiyyatında azad düşüncə tərzinin ən böyük nümayəndəsidir. Mirzə Fətəli İslam dünyası- nın ictimai, sosial və siyasi sahələrində radikal islahatların lüzumluğu fikrini müdafiə edirdi. Böyük sənətkar aylar, illər, qərinələr, əsrlər ötüşdükcə yaşa dolur, müdrikləşir, xalqımızın daha da sevimlisinə çevrilir. Qədirbilən xalqımız da onun əməyinə, zəhmətinə böyük dəyər verir, yaradıcılığına hörmətlə yanaşır.
O, gələcəyə həmişə inamla baxıb demişdir ki, bu gün bizim bəzi elmlərə aid kifayət qədər kitabımız olmasa da vaxt gələcək ki, bir çox mətbəələr yaradılacaq, kitabxanalar açılacaq, vətənimiz kitab və mətbuat diyarına çevriləcək. M.F.Axundzadə öz ideyalarının gec-tez həyata keçəcə- yinə əmin idi. Ona göz ağardanlara, onu küfr edənlərə sərt ba- xaraq deyirdi: “sən indi məni söyürsən, amma bir vaxt olacaq ki, sənin oğlun və nəvən məni anlayacaq və məni alqışlayacaq- dır”. M.F.Axundzadənin arzuladığı xoşbəxt həyat gəlib çat- mışdır. İndi biz bu böyük elm və sənət xadimin bütün arzula- rının çiçəkləndiyi bir zamanda yaşayırıq. Vaxtı ilə çox az kita- bı və kitabxanası olan Azərbaycan bu gün dünyanın ən mədəni
Yüklə 465,7 Kb. Dostları ilə paylaş:
|