TeleviZİya nəZƏRİYYƏSİNİN Əsaslari
Yüklə 3,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
289 qətiyyətli, iradəli, mübariz, xalqının xilası naminə yenidən yorul madan çalışan insan obrazı – bütün bunlar, filmin ideyasını təşkil edən cəhətlər kimi tamaşaçı üçün olduqca maraqlı, yaxın tariximi zin təbliği işində əhəmiyyətlidir. Rejissor sənədli filmin dili ilə bö yük liderin obrazını və insan kimi videoabidəsini yaratmağa nail olur. Epopeyaya daxil olan “Heydər Əliyev.Əsl məhəbbət haqqın da” filmi böyük siyasi xadimin, bütün ömrünü ictimai fəaliyyətə həsr etmiş dövlət adamının şəxsi keyfiyyətləri, ən incə duyğu ları və ölməz məhəbbətinin obrazını yaratmış olur. Filmdə Hey dər Əliyev özünün məhəbbətindən, görkəmli alim, akademik Zərifə Əliyeva barədə danışır və xatirələri yada salır. Rejissor xa ti rələrin axarında qurma səhnələr vasitəsilə məhəbbətin obra zını yaratmış olur. Tamaşaçı ekranda məhəbbətin böyüklüyünü, səmimiliyini iradəli, inamlı bir səsin – Heydər Əliyevin ifasında eşidir və səhnələşdirmələr vasitəsilə onun ekran həllini görür. Sənədli filmdə bədii elementlərin uğurla işlədilməsi, məhəbbətin bütövlükdə filmin poetikasına çevrilməklə plastik həlldə, musiqi tərtibatında öz əksini tapmaqla ideyanın estetik həll ilə vəhdətdə çıxış etməsinə imkan verir. Geniş tamaşaçı marağına səbəb olmuş bu filmin IV Avrasiya Teleforumunda 2001ci ildə əsas mükafa tı alması, həmçinin “Görkəmli siyasi xadim obrazının istedadlı təqdimi üçün” xüsusi mükafatına layiq görülməsi böyük hadisə kimi dəyərləndirilməlidir. Sənədli televiziya filmlərindən danışarkən “Lider” kanalının “Azər baycan” redaksiyasının işlərini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Rejissor Mirsadıq Ağazadənin “BayatıŞiraz” filmində gö zünün nurunu itirmiş bir şəxsin şəfa taparaq dünyanı görməsi təsvir edilir. Film onun zülmətdə olduğu vaxt oxuduğu BayatıŞi razla başlayıb və onun nura qovuşduqdan sonrakı ifası ilə başa çatır. Rejissor milli musiqimizin bu incisini obrazlı bir üsul kimi istifadə edib, zülmətdən nura gedən yolu göstərmiş olur. Rejis sor işinin mükəmməlliyi bir insan taleyi axarında böyük ictimai əhəmiyyət daşıyan yükün verilməsini bədii dillə etməsindədir. Bu barədə İlhamiyyə Rzayeva yazır: “Müəllif də elə bu filmində “BayatıŞiraz” muğamının, əslində, musiqidən daha artıq, bir an layış olduğunu anlatmaq ehtiyacını əks etdirərək, bəşəri fəlsəfənin dərin qatlarını təsvirlə, sözlə, duyğuyla, əsəblə, ağrıyla, göz yaşıy la de məyə çalışıb” (43). Musiqi, fəlsəfə və insan taleyinin obrazlı birliyinə nail olan rejissorun bu işi uğurlu ekran nümunəsi kimi dəyərləndirilməlidir. 290 ANS kanalının istehsalı olan “Əsirlər və sirlər” (rejissor – Gül şən Əliyeva), “Erməni soyqırımı” (rejissor – Qənirə Paşayeva), “Çin giz zirvəsi” (rejissor – İlqar Mikayıloğlu) filmləri özünün tarixi araş dırma, gerçəkliklərin açılması baxımından dəyərli işlər kimi diq qətəlayiqdir. “Erməni soyqırımı” müəllif filmində Qənirə Pa şayeva uydurulmuş 1915ci il erməni soyqırımının yalanının ifşası və əslində, ermənilərin dinc türklərə qarşı törətdikləri qanlı soy qırım barədə danışaraq tarixin bu təzadını açmağa, faktların dili ilə danışmağa başlayır. İndiyədək Azərbaycan tamaşaçısına bəlli olmayan gerçəkliklərin verilməsi, zəngin araşdırma filmin ictimai əhəmiyyətini artırır, onun tarixi və siyasi yerini müəyyən edir. Ölkə telekanallarında mədənimaarif funksiyasının icrasına yönəlmiş televiziya filmləri ənənəsi özünün yeni, daha yaradıcı, yeniliklərin tətbiqi, axtarışlarla zəngin bir dövrünə qədəm qoyaraq, müasir düşüncəli tamaşaçı üçün bütünlüklə tarixi, coğrafi faktların açılışı, təbiət, din, mədəniyyət, folklor barədə məlumatlandırma, problemlərin qabardılması kimi vəzifələrin öhdəsindən yaradı cı cəhətdən kamil tərzdə gəlməyə çalışır. Bir çox hallarda kifayət qədər ciddi nöqsanları olan filmlərə rast gəlinsə də, ümumilikdə bu proses uğurludur və inkişafdadır. Sənədli televiziya filmi rejis sora geniş yaradıcılıq imkanları verməklə bərabər, onun üzərinə məsuliyyət də qoymuş olur. Televiziyada elmikütləvi filmlər televiziya yaradıcılığı işində olduqca əhəmiyyətli olmaqla, maarifləndirmədə xüsusi yer tu tur. Geniş tamaşaçı kütləsi arasında elmi araşdırmaların təbliği, maariflənmə işinin aparılması, təbiət və humanitar elmlərinin hamının başa düşdüyü tərzdə şərh olunması, elmi dünyagörüşü nün aşılanması, elmitexniki nailiyyətlərin yayılması, elm adam larının həyat və yaradıcılıqları, elmi axtarışlar barədə məlumatın verilməsinə ünvanlanmış elmikütləvi filmlər əsasən elmikütləvi, elmipublisistik və elmibədii tiplərə bölünür. Azərbaycan teleməkanında yaranan elmikütləvi filmlərdən elmi araşdırmalarla təbiət, humanitar elmlər barədə elmi faktlar la zəngin elmikütləvi tipə – “Azərbaycan təbiəti”, “Dəmirağac” (rejissor – Nazim Abbas), “Tanış olun: Azərbaycan”, “Azərbaycan mətbəxi” (Səyavuş Hüseynli), elmi cəhətdən araşdırılmış faktların, hadisələrin publisistik təqdimatı ilə verilən elmipublisist tipinə “Atəşgah” (rejissor – Nazim Rza), “Gəncə abidələri” (rejissor – Na zim Abbas), “Xan sarayı”, (rejissor – Vəli Səyyadi), “Qobustan”, “Qax abidələri” (rejissor – Rövşən Almuradlı), elmi cəhətdən əsaslanmış hadisələrin, faktların bədii ifadə vasitələri ilə, bədii Yüklə 3,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|