TeleviZİya nəZƏRİYYƏSİNİN Əsaslari
Yüklə 3,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
303 səh. 144) və ölkəmizdə də bu tipli verilişlərin yayılmasına ehti yac var. Abituriyentlərin, habelə yuxarı sinif şagirdlərinin test imtahanlarına hazırlığı prosesində repititor xidmətindən istifadə etməsi və sınaq imtahanları vasitəsilə öz bilgilərini sınaması prosesinə televiziya cəsarətlə qoşulmalı, bu işdə özünün imkanla rından, kütləviliyindən istifadə edərək, sınaq imtahanları və ya ha zırlıq aparan verilişlərə yer verməlidir. Azərbaycan dövlət televi ziyası özünün tarixi ənənələrini unudaraq teletədris verilişlərinə, ümumiyyətlə, yer verməyərək, yalnız əyləncəli və intellektual oyunlarla uşaqların və yeniyetmələrin görüşünə gəlməklə özü nün daşımalı olduğu başlıca funksiyanı icra etməmiş olurdu. Uşaq verilişləri və “Gənclik və idman” redaksiyalarının bu istiqamətdə, ümumiyyətlə, heç bir veriliş hazırlamaması ciddi nöqsan kimi or taya çıxırdı. Dövlət televiziyası kimi milli təhsil sistemində mü hüm rol oynamalı olan AzTVnin bu iş metodu qüsurlu və ziyanlı tendensiya kimi təzahür edirdi. Kommersiya kanallarının tədris işinə münasibətinə gəlincə, bu rada da nöqsanlı cəhətlər üzə çıxırdı. ANS, ATV və “Space” ka nallarının efirində tədris verilişlərinə rast gəlmək mümkün deyildi. Bunun da başlıca səbəbi kommersiya strukturlarının, sa hibkarların bu tipli verilişlərə sponsorluq etmək təşəbbüslərinin olmaması və ölkədə fəaliyyətdə olan təhsillə bağlı qeyrihö ku mət təşkilatlarının televiziya tədrisinə düzgün olmayan müna sibətindən irəli gəlirdi. Azərbaycan televiziyaları arasında yalnız “Lider” kanalının efirində test imtahanları ərəfəsində ha zırlıq məqsədi daşıyan silsilə verilişlərin efirə getməsi təqdirəlayiq hadisə kimi dəyərləndirilməlidir. Bu verilişlərin sistematik halda, tədris proqramına uyğun tərzdə təşkil olunması və bədii cəhətdən daha mükəmməl təqdimatla efirə çıxması arzuolunan hal kimi qeyd olunmalıdır. Tədris əhəmiyyəti daşıyan tədris filmlərinin yayımı da olduqca əhəmiyyətli məsələ kimi önə çıxır. “Lider” kanalında “Discovery” saatı, “Uşaq ensiklopediyası”, “Coğrafi aləmə səyahət”, “Heyvan ların qəribə aləmi”, ANSdə və “Space” də silsilə tədris filmləri bu sahədə atılmış addımlar kimi dəyərləndirilməlidir. Lakin kom mersiya kanallarının efirində tədris proqramlarının artırılması mü hüm bir vəzifə kimi öndə durur və bu məsələnin həllində prosesin tənzimlənməsində qeyrihökumət təşkilatları da iştirak etməlidir. Tədris funksiyası ölkənin milli təhsil sisteminin tərkib hissəsi kimi çıxış edərək müasir dünyanın tətbiq etdiyi teletəhsil dən məharətlə istifadə edib, efirdə bu metodun genişlənməsinə doğ 304 ru məqsədyönlü və konseptual əsaslara söykənən, pedaqoji əhə miyyət daşıyaraq elmi yanaşma tərzi ilə müasir televiziya sə nətkarlığının prinsiplərinə uyuşan tərzdə təqdimatına yer ver mə lidir. Bu məsələnin reallaşmasında Azərbaycan Respublikası Təh sil Nazirliyi, pedaqogika ilə bağlı elmitədqiqat institutları və öl kənin tədris müəssisələri iştirak etməlidirlər. Azərbaycan teleməkanında tədris verilişlərindən danışarkən məişət mövzusunda bilgilərin verilməsi ilə, əsasən yaşlı tama şaçıların müəyyən mövzu daxilində biliklər sisteminin tək mil ləşdirilməsinə xidmət edən, bilavasitə öyrədici əhəmiyyət da şıyan mətbəx, intim həyat, kosmetika, dəb, dizayn və digər mövzula rı əhatə edən proqramları da qeyd etmək gərəkdir. Özünün ide ya yükünə görə öyrədici vəzifəni icra edən belə verilişlər mü təxəssislərin iştirakı ilə insanların müəyyən sahələr üzrə dəqiq biliklərlə silahlanmalarına imkan verir. Teleməkanımızda “Kö nüllü aşpazlar”, “Qaynar qazan” (ANS), “Nuş olsun” (“Space”) “Ləziz saat” (ATV), “Nəmnəm” (“Lider”) kimi mətbəx verilişləri xörəklərin hazırlanma texnologiyasının öyrədilməsinə, reseptlərin icra mexanizminin icrasına həsr olunmuş verilişlər kimi nəzərdə tutulsa da, onların bir çoxuna qonaq kimi dəvət olunan populyar adamların xörək hazırlaması başlıca qayədən uzaqlaşmağa gətirib çıxarır və peşəkar məsləhətindən daha çox, diletant fəaliyyətinə bənzədiyindən özünün konseptual mahiyyətini itirmiş olurdu. “Əgər kulinariya verilişlərində məşhur aşpaz geniş kütləyə mə lum olmayan, digər xalqın mətbəxinə aid yeni xörəyin hazırlan ması sirlərini öyrədərkən akademik nəşrlərə istinad edirsə, tədris funksiyası yerinə yetirilir”; əks halda, verilişin daşıdığı əhəmiyyət arxa plana keçir. “Bu verilişlərə müğənnilərin dəvət olunması nə zəri cəhətdən özünü doğrultmur və tədris prosesinə əyləncə funksiyasını da şərik edir” (23, səh. 147) ki, bu da yolverilməzdir. “Qaynar qazan” və “Ləziz saat” da peşəkar aşpazların iştirakının ideyanın konseptual həllinə uyğun olmasını önə çəkərək, burada aparıcı kimi teatr aktrisalarının – Xalq artistləri Gülşən Qurbanova və Firəngiz Mütəllimovanın cəlb olunmasını maraqlı çözüm kimi qeyd etmək istərdik. Hər iki aktrisanın aparıcılığında müəyyən qüsurlar nəzərə çarpsa da, onların sərbəst davranmaları, aktiv müdaxilələri verilişi maraqlı edən cəhətlərdəndir. İstər mətbəx, istərsə də digər tədrisə yönəlmiş verilişlər: “Eybi yox”, “Kişi işi” (ANS), “Usta işi” (“Space”) yaradıcı cəhətdən ma raqlı yanaşmaları ilə seçilsə də, bu sahədə ciddi yeniliklərin
Yüklə 3,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|