125
Mən məclisdəkilərin mənasız danışıqlarına, şit təriflərinə son
qoymaq üçün dedim ki, milli hiss yəqin ki qanla keçir. Onun daşıyıcısı
uzun müddət başqa mühitdə yaşayıb, tərbiyə olunsa da, bircə təkana
bənddir, öz gizli saxlanan mahiyyətini bir andaca açıb biruzə verir. Mən
bir vaxtlar dostluq etdiyim bir yunanın danışdığı əhvalatı onlara söylədim.
Yunanıstanda İkinci Dünya müharibəsi başa çatmamışdan, 1944-cü ilin
dekabrında başlayan vətəndaş müharibəsinin alovu beş il ərzində ölkəni
bürüyəndə sosializm quruluşuna meyl edənlər məğlub olduqda, onların
ailələri sonrakı təqiblərdən yaxa qurtarmaq üçün Sovet İttifaqına qaçmış,
orada sığınacaq tapmışdılar. Onassis adlı dostumun valideynləri
Özbəkistanda məskunlaşmış, atası orada vəfat etmiş, 1970-ci illərdə anası
və gənc ailəsi ilə o, doğma vətəninə qayıtmış, Kerkira (ingilislər buna
Korfu deyirlər) adasında yaşamağa başlamış, Adriatik dənizində balıqçılıq
etməklə, ailəsini dolandırırmış, ancaq ehtiyacdan yaxasını qurtara
bilmirmiş. Birdən ailəyə ağır zərbə dəyir, Onassis xəstələnir, mürəkkəb
cərrahiyyə əməliyyatına məruz qalır, bir neçə gün hətta ölümlə mübarizə
aparmalı olur. Xəstəxanadan çıxması ailəsi və qohumları üçün böyük
bayram olduğundan, onlar şənlik düzəldirlər, həyətdə stol açırlar və
musiqiçi dəvət edirlər. Birdən məşhur «sirtaki» havası çalınanda onun altı
yaşlı oğlu gözləri yaşla dolu ortaya atılır, elə rəqs etməyə başlayır ki,
hamı, xüsusən yerli adamlar onun istedadına məəttəl qalırlar. Çəkdiyi ağır
kədər və qəfil üstünü alan sevinc bu uşaqda milli hissin birdən belə
coşmasına, rəqs vasitəsilə ifadəsinə yol açımışdı. Çünki insani hisslər
yalnız milli tərtibatda öz əksini daha yaxşı tapır. Başqa vasitələrdən
istifadə etdikdə bir qədər süni, bayağı görünür. Bax bu qız da belədir, uzun
müddət başqa ölkədə yaşamışdır, başqa mühitdə böyümüşdür, lakin milli
hiss, milli vasitələrdə özünüifadə uzun müddət qan yaddaşında
yaşadığından, bulağın gözü deşiləndə fəvvarə vuran su kimi aşkarlanma
anı gələndə bu qaydada, böyük coşqunluqla, həsəd aparılası bir
qabiliyyətlə özünü biruzə vermişdir.
Mən söhbətin uzanacağını, kənd adamlarının maraq iştahının
artacağını duyub, onlarla xudahafizləşib, toyu tərk etdim, tez gedəcəyimi
Əminəyə də, Nuridəyə də demişdim, hətta onlardan icazə də almışdım.
Evə gəlib çatanda, toydakı gur musiqi qulaqlarımı doldurduğundan
özümü pis hiss edirdim, yatmaq da istəmirdim. Fikirləşdim ki, həyat mənə
hər cür sürpriz verməkdə çox əliaçıqdır, bu gün də Nuridənin dünyasının
görünməyən tərəfləri ilə tanış oldum. Əminənin sifəti gözlərimin önünə
126
gələndə halım pisləşdi, birdən bu qara fikirlərin təsiri altında onu
itirəcəyimdən qorxmağa başladım.
Bu hadisədən iki ay sonra telefonda Nuridənin səsini eşitdikdə
heyrətləndim, çünki o, heç vaxt mənə zəng etməmişdi. Bir aya yaxın idi
ki, Əminə ilə nə görüşür, nə də danışırdım. Görüşmək barədəki xahişimə
çox hüznlü səslə cavab vermişdi ki, özünü yaxşı hiss etmir, işə də gedə
bilmir. Ona görə də bu zəngi təşvişlə qarşıladım və səhv etməmişdim.
Anasının neyrocərrahiyyə xəstəxanasında yatdığını bildirdi. Mən işdən
sonra tələsik xəstəxanaya yollandım, xəstənin yanına girməyə icazə
verməsələr də, çox təvəqqe etdikdən sonra buna nail oldum. Deyəsən,
Əminə mənim gəlməyimi gözləmirmiş, onu bu vəziyyətdə görməyimi də
istəmirmiş. Xəstəlik onu yaman dəyişdirmişdi, belə gözəl yazın, gələcəkdə
özünə müvafiq payızını görəcəyimə ümid etdiyim halda, birdən-birə bu
yazdan heç bir nişanə qalmamışdı. Onun bədəni yarpaqları tökülmüş və
dik çıxan budaqları görünən ağaca bənzyirdi. Sifəti balacalaşmış, gözləri
qıyılmışdı. Əvvəlki o parlaq gözlər nəinki nurunu itirmişdi, hətta ifadəsini
dəyişmişdi. Bir az diqqət verdikdə hiss etdim ki, pis görür, xeyli
baxdıqdan sonra bəzi şeyləri seçə bilir. Əlində buz soyuqluğu var idi.
Aramsız olaraq baş ağrılarından şikayət edirmiş. O, çox sakit, güclə
eşidiləcək bir səslə mənim halımı, işimi soruşdu və gözləmədiyim halda
xahiş etdi ki, hərdən bir Nuridəyə zəng elə, çətinlik çəkəndə imkanın
daxilində kömək elə, cavan qızdır, təcrübəsizdir, elə bir yaxın adamımız
da yoxdur ki, onlara müraciət etsin. Rəfiqələrindən razılıq etdi ki, ondan
hal-əhval tuturlar, Nuridəyə az-çox qayğı göstərirlər. Onun bu sözləri
mənə heç xoş gəlmədi, o, həyatdan əli üzülən, ümidini heç nəyə
bağlamayan adam kimi danışırdı. Yanında çox oturmağımla razılaşmadı.
Getməyimi xahiş etdi ki, bir az dincəlmək istəyir.
Sonra onun müalicəsi ilə məşğul olan cərrahın yanına gəldim ki,
xəstəliyin nə qədər ciddi olub-olmadığını öyrənim. Ona xəstənin çox yaxın
qohumu olduğumu bildirdikdən sonra etibar edirmiş kimi dedi ki,
beynində şiş var, vaxtında əhəmiyyət verməyib, üstünə düşməyib,
Avstriyaya getsə, orada xüsusi hazırlanan çox bahalı dərmanlarla müalicə
olunardı, şişin böyüməsinin qarşısı alına bilərdi. Lakin artıq gecdir, şiş
xeyli böyüyüb, ona görə də görməsi də çox zəifləyib, ümumi vəziyyəti
pisləşib, əllərinin qanla təchizatı pozulduğundan, soyuqluğundan əziyyət
çəkir. Cərrahi müdaxilə də artıq gecdir, bir sözlə xəstəliyin mənfi
dinamikasını dayandırmaq bizim imkanımız xaricindədir. Onun idarə rəisi
Dostları ilə paylaş: |