Temmuz 2016 sayi 19 Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “GÖRECEK VE ÇEKECEKSİN”
- İLGİSİZLİĞE SİTEM
- ADI BİR UÇAĞA VERİLMELİ…
10 11
| Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’ DA ZAMAN | Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’
tekrar Bursa’ya ve oradan da 9 Mart 1937’de İstanbul’a ulaştı. Yeşilköy’de 14 Mart 1937’de büyük hava gösterilerinin olacağı “Türkkuşu Bayramı” yapılacaktı. Gösterilerden bir gün önce Türkkuşu tayya- releri şehre bildiriler atarak İstanbul halkını yapılacak hava bayramına davet etmek üzere havalandı. Vecihi Hürkuş’un kullandığı tayyareye bağlı olarak havalanan 2 numa- ralı planörde Emrullah Âli Yıldız vardı. Halk, Ayasofya ile Gülhane Parkı arasında daireler çizen iki tayyarenin manevralarını büyük bir merakla izliyordu. Bir süre sonra iki tayyareyi birbirine bağlayan çelik halat koptu ve Em- rullah Âli Yıldız’ın kullandığı planör tek başına havada kaldı. Emrullah Âli, planörü büyük bir soğukkanlılıkla kullanarak halkın şaşkın bakışları arasında Gülhane Parkı’ndaki ağaca bir kuş gibi kondurdu. Bu başarılı iniş esnasında Emrullah Âli’nin sadece gözlüğü kırılmıştı. Sırtındaki ceketi ve paraşütü çıkararak yere attı ve ağacın dallarına tutunup halkın meraklı bakışları arasında alkışlarla yere indi. İki kanadında delikler oluşan planör ise itfaiye tarafından yere indirilip Eskişehir’e gönderildi. Emrullah Âli Yıldız inişini şöyle anlatmıştı: “Bakırköy üzerinden Köprü istikametine uçu- yorduk. Yerden yüksekliğimiz 70-100 metre arasında idi. Birdenbire nasıl oldu, bilmiyo- rum. Planörümü, tayyareye bağlayan tel, bir sağanak neticesinde kopuverdi. Beni, ileriye doğru çeken kuvvetin birden- bire kesildiğini hissettim. Havada tayyaresiz kalmıştım. İşin asıl kötü tarafı, tel tayyarenin aşağı yukarı on santim kadar yakınından kopmuştu. Büyük kısmı bende idi. Bu koca tel, tayyareden ayrılınca büyük bir sarsıntı ya- parak plânörümün gövdesine geçti ve dolaştı. Öyle bir yerde idim ki önümde deniz, sağımda Gülhane parkı, solumda devlet demiryolları Avrupa hattı garı vardı. Evvelâ istasyona in- meği düşündüm. Fakat belki bir kaç vatandaşı ezebilirdim. Sonra denize inmeği düşündüm. Kalabalık olan limanda ya bir motora veya bir sandala çarparak batırsaydım? Bu ihtimaller, bir saniye içinde birbirini kovaladı. Nihayet kararımı verdim; Gülhane parkının üzerindeki ağaçlardan birine inecektim. Evvelâ havada bir dönüş yaptım. Ve yere iniyormuş gibi yaparak ağaçların üzerine doğru süzüldüm. Daha yere inmeye 20-30 metre mesafe varken tel bir ağaca takılmaz mı? Tabiî bu vaziyet planörü baş aşağı getirdi. Düşmeyi süratlendirmekten başka çare yok- tu. Tam ağacın üzerine yerleşirken bir darbe ile teli kurtardım. Ve planörü iki dalın arasına, sanki yerden havalanır gibi, aşağıdan yukarı- ya doğru yerleştirdim. Bu benim başıma gelen iş, plânörün bir hususiyetini daha meydana koydu: Planörün yalnız şekli kuşa benzemez. O biraz da bir kuş gibidir. Ve eğer başı sıkıya gelirse, bir ağaç dalının üstünde de kendine bir yer bulur. Tıpkı kocaman bir kartal gibi...”
Emrullah Âli Yıldız, rekorlarının yanında birçok proje ve icada da imza atmıştı. Günümüzde paraşütçüler tarafından kullanılan modern otomatik açma aletinin ilk örneğini 1940’lı yıl- larda o yapmıştı. Uçakların pervane yapımıyla ilgili buluşu da otomatik paraşüt açma aletin- de olduğu gibi bir Amerikalının ilgisini çekti. Dikey kalkış yapan Harrier’e benzer bir patent çalışması vardı. İlgisizlikten bu da değerlen- medi. Yıllar sonra Harrier uçağını görünce içi sızlamıştı. Birçok icadının yanında model uçak motor imalatı da yaptı. THK Türkkuşu, İnönü Yüksek Planör Kampı Müdürü ve Etimesgut Uçak Fabrikasında Test Pilotluğu da yapan Emrullah Âli, 1947 yılında bir paraşüt atlayışında sakatlandı. Paraşüt- çülükten ayrılarak sadece uçuşa ağırlık verdi. Sakatlığının da etkisiyle yararlı olamayacağı düşüncesi ağırlık bastı ve 10 Mayıs 1948 tarihinde aktif havacılık yaşamını sonlandırdı. Sonlandırdı ama okul müdürlerinin özel izni ile arada sırada uçmaya devam etti. Emrullah Âli’nin icatları havacılık alanında sınırlı kalmadı. Aktif havacılıktan ayrıldıktan sonra bir fotoğraf stüdyosu açtı. Fotoğrafçılı- ğı Bursa’da öğrenmişti. Ağabeyi Neşet Yıldız 1920’li yılların başında açtığı, Bursa’nın ilk fotoğrafhanelerinden Foto Yıldız’ın sahibiydi. Beyoğlu’nda açtığı fotoğraf stüdyosu Fikret Kaftanoğlu’nun icat ettiği bir sistemi geliştire- rek kurduğu bir stüdyoydu. “Görçek” Fotoğ- raf Stüdyosu… Fotoğraf çektirmek isteyenler kabine girdiklerinde arkasında objektif olan bir ayna ile karşılaşıyorlardı. İstedikleri pozu verip kordonun ucundaki düğmeye basarak kendi fotoğraflarını çekebiliyorlardı. Emrullah Âli Yıldız, stüdyoya uğrayan Bursalı gazete- ci arkadaşı Rıza Ruşen’e geliştirdiği sistemi şöyle anlatmıştı: “Bu makinenin bir eşi Türkiye’de, hatta belki de dünyada benden başka hiç kimsede yok- tur. Çünkü bu makine bir Türk zekâsının bulu- şudur ve patenti bana devredilmiştir. Bunlar makinenin gözleri yani makinelerde gördü- ğümüz objektifler. Mesela şu üç numaralı kabine gireceksin. Kapının açılması için lütfen şu düğmeye basıver. Burada resim çektirmek isteyen müşteri, kendisine en münasip bir pozu aynaya bakarak verir. Sonra şu kordo- nun ucundaki düğmeye basar. Artık resmi çekilmiştir. İşte hepsi bu kadar… Görecek ve çekeceksin.”
Görçek Fotoğraf Stüdyosu’nu 1970’e kadar çalıştıran Emrullah Âli Yıldız, 1996’da hayatını kaybetti. 1938 yılında kırdığı rekordan sonra 2 Ağustos 1938 tarihli Bursa gazetesinde kaleme aldığı yazısında Bursalıların havacılı- ğa yeterli ilgiyi göstermediğinden yakınarak şöyle seslenmişti: “Yaptığım ufak bir zaman rekoruna gös- terdiğiniz alakaya güvenerek, size bir kaç ağabey öğüdünde bulunmaya karar verdim. Türkiye’deki planör faaliyetinin ilk ve ikinci senelerinde büyük bir alaka göstererek ön safı tutan sizler, bu sene ne için bu alakanızı kaybetmiş, ne için bu işte en geri safa geçmiş bulunuyorsunuz?” ADI BİR UÇAĞA VERİLMELİ… Yıllar sonra Bursa, havacılığa olan inişli çıkışlı ilgisinde önemli bir adım attı. Gökçen Ailesi’ne bağlı B Plas firması Alman Uçak fabrikası AQUILA’yı satın aldı. Almanya’da ya- pılan imza törenine katılan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe, 3 adet uçak siparişi vererek, üretim için önemli ve anlamlı bir destek vermiş oldu. Bu önemli gelişmenin ardından Bursa havacılık tarihimizin en parlak yıldızlarından olan Emrullah Âli Yıldız yeniden hatırlanmalı. Ve siparişi verilen uçaklardan biri “Emrullah Âli Yıldız” ismiyle yeniden gökyü- züne kavuşmalı… araştırma / Bursa’nın Gökyüzündeki En Parlak Yıldızı - Emrullah Ali YILDIZ / Deniz DALKILINÇ
Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|