Temmuz 2016 sayi 19 Bursa Büyükşehir Belediyesi’nin
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
26 27
| Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’ DA ZAMAN | Temmuz 2016 | Sayı 19 BURSA ’
araştırma / Aynı Duaya Amin Dediler / Adnan BAŞTOPÇU AYNI DUAYA ‘AMİN’ DEDİLER Kimisi amin dedi, kimisi amen.. Sözcüğün kökeni zaten duanın sonu.. İnşallah olur manasında söyleniyor. İbranilerden Hıristiyanlara, onlardan da Müslümanlara geçmiş. Her dinde aynı yani duanın sonu. Fotoğraf böyle bir dua ortamının ürünü. Burası Bursa Büyükşehir Belediye eski binası. Bursalıların ifadesiyle ‘tarihi bina’. Adnan BAŞTOPÇU Fotoğraflar : Dr. Seyhun BİNZET Koleksiyonu (Bursa Kent Müzesi) Şu elinizde tuttuğunuz Bursa’da Zaman’a geçen sene bir yazı yazmıştım. Çanakkale’de Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından restore edilen ‘Bursa Şehitliği’ ile ilgili. O yazıda Çanakkale’de şehit olmuş 300 bin civarında civanmert delikanlı içinde toplam 105 de gayrimüslim vatan evladı bulunduğundan söz etmiştim. Artin, Agop, Konstantin, Simon, Kasapyan, Yorgi, Dimitri, Esteban, Kirkor ve diğerleri.. Bursa Kent Müzesi’nde sergilenirken bu yayın organının paşası Saffet Yılmaz beyefendinin görüp dikkatini çeken bu fotoğraf, tam da o eski yazıda anlattığımız ruhun yansıması. ‘Fotoğrafın yalanı olmaz’ denir bizim meslekte. Öyleyse dikkatle bakalım, bu vesika niteliğindeki fotoğrafa: Bir tören yapılıyor. Bu bir ‘uğurlama’ töreni. Şehrin ileri gelenleri, dönemin zatı muhteremleri, ya da protokolü diyelim, şimdi tarihi, o zaman güncel belediye binasının önüne toplanmış. Fotoğrafın yakın planındaki asker sırt çantaları, bu uğurlamanın savaşa, yani şahadete yapıldığının en mühim kanıtı. Tek tip üniformalı ve fesli çocuklar büyük ihtimal dönemin askeri okulu ışıklar askeri lisesinin ‘talebeler’i. (Mektep-i Fünun-u İdadi) Ve geçelim balkona. Asker ve sivil bürokrasi neredeyse tam kadro.
Subay olduğu belli zevatın şapkaları uğurlamanın Çanakkale’ye doğru olduğunun tipik kanıtı. (Çanakkale birçok özelliğinin yanısıra ‘üniforma’nın da ilk kez kullanıldığı savaş) Yakarış için semaya açılmış ellere bakılırsa, sefere giden askerlerin savaş alanında muzaffer olmaları, geriye sağ salim dönmeleri, olmazsa şahadet şerbetini içmeleri dileniyor Yaradan’dan. Gelelim bu fotoğrafı çok daha enteresan, çok daha tarihi kılan o büyük detaya. Daha doğrusu detaylara. Dikkat buyurun balkondaki din adamlarının kılık kıyafetlerine. Birden fazla imam efendi var mı, var. Papaz var o da birden fazla. Haham var. Kim kimdir bilemiyorum haklarını yememek için genel söylüyorum, Ortodoksu, Katoliği, Protestanı, Süryanisi, Ermenisi, Müslümanı, kimi camiden, kimi kiliseden, kimi sinagogdan çıkmış gelmiş, ‘toprak’ savunması için ortak tanrıya dua etmeye, aynı duaya ‘amin’ veya ‘amen’ demeye.
Daha çok şey yazılabilir, çok yorum yapılabilir bu fotoğrafla ilgili. Şu kadarını söyleyeyim; bugünün Ortadoğusunu, hatta Avrupasını, ne yazık ki ülkemizi ve tabii yakın komşularımızı sarıp sarmalayan, içine alan çoğu din temelli terör ve savaş ortamına bakın bir. Bir de bu fotoğraftaki çok dinli, çok dilli, çok kültürlü ama ortak amaçlı dua birlikteliğine bakın. Bugünün medeniyetler çatışması sebepli ortaya atılan ve dillendirilen medeniyetler yakınlaşması, o günlerde kendiliğinden, yani refleks olarak zaten yaşanıyor, yaşatılıyormuş meğer. Sormak lazım haliyle. Ne oldu bize? Neden bu hale geldik diye. Ortak kaygılarla veya ideallerle aynı dualara amin demekten ne zamandır vaz geçtik? TABİP YÜZBAŞI DİMİTROYATİ VE TRİLYELİ PAPAZLAR…
Bu kadim coğrafyada, ortak toprağın savunmasına ilişkin hikaye bol. 57. Alay Tabip Yüzbaşı Dimitroyati harika bir örnek. Yakın zamana kadar Çanakkale Şehitliğinde mezar taşı bulunan Osmanlı subayı Dimitroyati savaş alanında yara alır. Öleceğini düşünen Dimitroyati bir çavuşu yanına çağırıp şöyle der: ‘Aman ha çavuş, sünnetsiz-münnetsiz diye beni başka bir mezarlığa gömmeyin. Beni Müslüman kardeşlerimin yanına gömün, onlardan ayırmayın.’ Bu arada, Dimitroyati’nin Çanakkale’de değil Erzurum Aziziye’de öldüğü iddiasıyla Çanakkale’deki mezar taşının kaldırıldığını da üzülerek belirtelim. Türkiye’deki Rum vatandaşların tepkisini çeken bu işlemin kime ne fayda sağladığı tartışılır elbette. Genelkurmay arşivleri ne kadar gayrimüslim vatandaşımızın Çanakkale’de şehit olduğunu kanıtlıyor çünkü. *** İkinci hikayemiz bizim buralardan; Mudanya’dan. Kurtuluş Savaşı sırasında işgal altındaki Mudanya’da öğretmen Halil Parmaksızoğlu ‘tarihi günler yaşandığını’ bilerek yaşadıklarını not almaya başlamış. Bir tür günlük olan bu notlar Neriman (İlyas) Coşkunkan tarafından muhafaza edilmiş ve son olarak gazeteci arkadaşımız Dr. Murat Kuter’e ulaştırılmış. Kuter bu notları ‘Neriman Coşkunkan’ın anı defterinden, Mudanya’nın 26 Ay 1 Haftası’ ismiyle kitaplaştırıldı. Bu kitabın 27. sayfasında rastladığım şu satırlardaki ‘Trilyeli iki papazın haleti ruhiyesine lütfen dikkat: “… Bizim bataryalar Filadar tepelerinden bombardımana başlamıştı. Hemen caddeye çıktım. Oradaki iki papaz şöyle konuşuyorlardı: ‘Biz Trilye’den geldik. Yunan çeteleri evleri basıyor, soygun yapıyorlar. Buraya anlı şanlı askerimizin geldiğini haber aldık. Hemen gelip bizi kurtarsınlar’. Tam bu sırada karşı tepelerden müthiş bir ateş başladı. Biz hemen silahlarımızla yukarı tarafa koşmaya başladık. Son anda papazların şu sözlerini işitebildim. ‘Amanın burası daha…’ Devamı gelmedi. Papazlar arkada kalmışlardı, sonları ne oldu bilmiyordum…’’ Nasıl hikaye ama? Yunan çeteciler de Ortodoks, papazlar da. Ama papazlar kimden yardım istiyorlar malları, namusları ve canları tehdit altında olduğunda? Kendi deyimleri ile ‘şanlı ordumuz’dan, yani Mustafa Kemal’in askerlerinden… Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|