Tərtibçi:
Elçin Cəfərov
, versiya 15.04
həyata keçirmək istədiyi Cənub axını layihəsinə rəqib qismində görülür. Lakin bəzi ekspertlər boru
kəməri üçün lazım olan miqdarda təbii qaz ehtiyatlarının olmadığından ehtiyat edirlər. Layihənin
əsas xammal tədarükçüsünün Azərbaycan, Türkmənistan və Misirin də həmçinin layihənin
təchizatçısı olması ehtimal edilir.
Bolqarıstandan başlayıb Rumıniya, Macarıstandan keçərək Avstriyaya qədər uzanması planlaşdırılan
bu xəttin ümumi uzunluğu 1 329 km-dir. Nabukko Təbii Qaz Boru Xəttinin minimum 10, maksimum
23 milyard barrel illik daşıma həcminə sahib olması və 2018-ci ildə istismara verilməsi nəzərdə
tutulur.
Neofaşizm
siyasi
II Dünya müharibəsindən sonra ləğv edilmiş faşist təşkilatlarının yeni
varisi
Nikson şoku
iqtisadi
15 avqust 1971-ci ildə ABŞ prezidenti Riçard Nikson çıxış edərək dolların qızılla təminatının
tamamilə dayandırılmasını elan etdi. ABŞ qızıl standart sistemindən çıxdı.
Nival sahə
coğrafi
Buzlaq
Nizamnamə
hüquqi
Nizamnamələrin, əsasnamələrin, təlimatların, reqlamentlərin və qaydaların hüquqi qüvvəsi onları
təsdiq edən normativ hüquqi aktın hüquqi qüvvəsi ilə müəyyən edilir.
Nobel mükafatı
tarixi
Dəyərli elmi tədqiqatlar, inqilabi ixtiralar, mədəniyyətə və ya cəmiyyətin inkişafına edilən zəngin
töhfəyə görə 1901-ci ildən verilən nüfuzlu beynəlxalq mükafat 27 noyabr 1895-ci ildə Alfred
Bernard Nobelin (1833-1896) vəsiyyəti əsasında təsis edilmişdir. Alfred Nobel 1833-cü il oktyabrın
21-də İsveçin Stokholm şəhərində, mühəndis ailəsində anadan olmuşdur. O, kimyaçı, mühəndis və
ixtiraçı kimi tanınmışdır. Əldə etdiyi gəlirin böyük hissə onun 355 ixtirasının (dinamit, tüstüsüz
barıt) payına düşür.
Nobel mükafatının məbləği hal-hazırda təxminən $1mln. 450 min-ə bərabərdir.
Mükafat Alfred Nobelin vəsiyyətinə əsasən aşağıdakı 5 sahə üzrə verilməlidir:
Nobel Kimya Mükafatı (ilk mükafatı Yakob Vant-Hoff almışdır)
Nobel Fizika Mükafatı (ilk mükafatı Vilhelm Rentgen almışdır)
Nobel Tibb və Fiziologiya Mükafatı
Nobel Ədəbiyyat Mükafatı (ilk mükafatı Sülli-Prüdom almışdır)
Nobel Sülh Mükafatı (ilk mükafatı Anri Dühan almışdır)
Nobel İqtisadiyyat Mükafatı 1969-cu ildən İsveç Bankının təşəbbüsü ilə verilir
Nominal
iqtisadi
Qiymətli kağızların (səhmlərin, istiqrazların, kağız pulların) üzərində göstərilən qiymət
Nord
coğrafi
Xəzri
küləyi
Normativ aktlar
hüquqi
Dövlət (NK, mərkəzi və yerli İH orqanlar) və yerli özünüidarə tərəfindən qəbul edilən bir qrup
insanlar (məhdud subyektlər dairəsi) üçün məcburi davranış qaydalarını əks etdirir. Müvəqqəti
xarakter daşımır, dəfələrlə tətbiq olunmaq üçün nəzərdə tutulur. Fərmana uyğun gəlməlidir.
Normativ hüquqi
aktlar
hüquqi
Dövlət orqanları tərəfindən və ya referendum yolu ilə qəbul edilmiş, hamı üçün məcburi davranış
qaydalarını əks etdirən, qeyri-müəyyən subyektlər dairəsi üçün və dəfələrlə tətbiq olunmaq üçün
nəzərdə tutulmuş rəsmi sənədlərdir. Daxildir: Konstitusiya, Referendum aktı, qanunlar, fərmanlar,
NK qərarları, mərkəzi İH orqanlarının normativ hüquqi aktları.
Normativ hüquqi aktlar hüquqa və haqq-ədalətə (bərabər mənafelərə bərabər münasibət)
əsaslanmalıdır. Bir sıra hallarda dövlət proqramına əsaslanır. Əsas növü qanundur. Səlahiyyətli şəxs
tərəfindən imzalanıb, Hüquqi Aktların Dövlət Reyestrinə daxil edilərək rəsmiləşdirilir. Normativ
hüquqi aktlar dərc edildikdən sonra tətbiqi və icrası məcburidir.
Normativ
xarakterli akt
hüquqi
Dövlət və ya yerli özünüidarə orqanları tərəfindən qəbul edilmiş, məhdud subyektlər dairəsi üçün
məcburi davranış qaydalarını əks etdirən və dəfələrlə tətbiq olunmaq üçün nəzərdə tutulmuş
aktlardır. Daxildir: Konstitusiya Məhkəməsinin qərarları, MSK qərar, təlimat və izahları, Mərkəzi
Bankın qərarları, Məhkəmə-Hüquq Şurasının qərarları, MTRŞ qərarları, bələdiyyə qərarları, yerli İH
orqanlarının qərarları.
Normativ xarakterli aktlar onların icra olunmamasına görə məsuliyyət müəyyən edə bilməz.
Normativ xarakterli aktlar müvafiq normativ hüquqi akt əsasında qəbul edilməlidir və onun müvafiq
normasına istinad etməlidir.
Nou-hau
hüquqi
(ing. know how, bilirəm necə) Kommersiya sirri ilə qorunan bilən istənilən xarakterli məlumat
(ixtira, orjinal texnologiya, bilik, bacarıq və s.). Onlar alınıb-satıla bilər və rəqib üzərində üstünlük
əldə etməyə imkan verir. Bu müəyyən informasiya, düsturlar, sxemlər, fəaliyyət alətləridir. Bəzi
ölkələrdə bura patentlər və üstünlük əldə etməyə imkan verən informasiya da daxildir. Müəllif
əvvəlcə patent alır, nou-hau paketi əldə edir və müvafiq hüquqi sığorta ilə təmin edilir. Nou-hau və
nou-nou eyni anlayışlardır.
Novruz
tarixi
“Novruz” fars sözü olub “yeni gün” deməkdir. Novruz astronomik baxımdan yazın başlandığı, gecə
ilə gündüzün bərabər olduğu gündür. Bir çox ölkələrdə xalq arasında populyarlığına görə, 2009-cu
ildə UNESCO Novruz bayramını dünyanın mədəni irsi siyahısına saldı. 2010-cu ildə BMT mart
ayının 21-ni Beynəlxalq Novruz Günü elan etdi. Türkiyədə, İraqda, Suriyada, İranda yaşayan 30
milyon kürd üçün Novruz nəinki bayramdır, həm də milli birlik, milli mübarizə simvoludur.
Türkiyədə Novruzun bayram olunması Avropa Birliyi tələbi ilə 2000-ci ildən qanuniləşib.
Numizmatika
tarixi
Sikkələr, onların zərb tarixi, qiyməti, istifadə edilmə müddəti, nominal və həqiqi dəyərlərini öyrənən
elmdir.
Oferent
iqtisadi
Saziş bağlamaq təklifi ilə çıxış edən şəxs, yəni saziş bağlamaq üçün bütün şərtləri göstərməklə rəsmi
təklif verən şəxs.