TəSVİRİ VƏ TƏTBİQİ İNCƏSƏNƏT

Təsviri və tətbiqi incəsənət, əmək təlimi

2009

IX sinfin dərs proqramının məzmunu

Təsviri incəsənətin əsas element və prinsipləri: 

Xətt,  boya;  rəng;  işıq-kölgə,    faktura,  forma,  həcm;  bütövlük,  ölçülər;  məkan;  nəzər  nöqtəsi, 

simmetriya,  ritm,  tarazlıq,  kontrast  (əhval-ruhiyyənin,  assosiasiyaların,  emosiyaların  müxtəlif 

effektlər vasitəsilə ötürülməsi).

Material və vəsait:

Tuş,  qələm, pastel, quaş, akvarel,  tempera, kömür, rəngli kağız, karton,  gil,  parça, sap, kəndir, 

məftil, dəmir,  plastmas qutular, təbii və süni materiallar; müxtəlif materiallar və alətlərlə eksperiment 

aparmaq; dülgərlik, toxuculuq, tikiş alətləri.

Texnika və prosedur:

Rəssamlığın, qrafikin başqa-başqa texnikaları, basmalar, yonmaq,  kollaj, kilm, kuzə, qobelen, naxış 

vurmaq, kompyuter texnologiyaları; 

Seçilən sahələrdə eksperiment (rəssamlıq, dizayn, fotoqrafiya).

İdeyaların ifadə edilməsi: 

İdeya  mənbələri:  məşhur  rəssamların  əsərləri,  bədii  ədəbiyyat,    təəssüratlar,  assosiasiyalar, 

fantaziya. 

Ehtimal olunan mövzular:

“Dənizdə günəşin batması”, “Payız/yaz yağışı”, “Gürcü ornamentinin əsasları”, “Tarixi və əfsanəvi 

qəhrəmanlar”, “Vətən”,  “Qəhrəmanlıq”, “Qrup portreti”, digər fənlərdən keçilən materiallardan 

mövzular  və s.

Əmək fəaliyyəti:: 

Avadanlığı təmir etmək, sinif otağının təmiri-formalaşdırılması, dekorativ və tətbiqi əşyalar, teatral 

səhnəciklər üçün maketlər, rekvizitlər (kostyum və dekorativ detallar); interyerin, paltarın, mebelin, 

müxtəlif əşyaların eskizləri,  təbrik məktubları və dəvətnamələr, şənlik və teatral tamaşanın afişası; 

sadə elektron oyuncaqlar

Kommunikasiya : 

İşin  təqdimatı, qiymətləndirmə meyarlarının seçilməsi, təhlili;  əsərdən alınan təəssüratlar və 

informasiya barədə söhbət aparmaq 

Kontekstdə incəsənətin dərk edilməsi:

İncəsənət əsərlərini müxtəlif mədəniyyətə/tarixi dövrə əsasən müqayisə etmək (üslub, mövzu, janr 

və s.); rəssamın fərdi üslubu; incəsənət əsərinə tarixi dövrün, hadisənin təsiri; Gürcüstanın başqa-

başqa guşələrinin incəsənəti, xalq yaradıcılığı; incəsənət xadimlərinin, mədəniyyətlə əlaqəsi olan 

müəssisələrin ictimai həyatda rolunun araşdırılması 

T. T. İ.IX - 5

---

Təsviri və tətbiqi incəsənət, əmək təlimi

2009

İlin sonunda əldə edilən nəticələr

Praktiki vərdiş-bacarıq və 

ideyaları ifadə etmək

Komunikasiya və şərh

İncəsənətin kontekstdə 

dərk edilməsi 

Şagird__T.t.IX.5'>Şagird

T.t.IX.1 İncəsənətin 

element və prinsiplərindən, 

müxtəlif material, texnika və 

prosedurdan  yaradıcılıqla 

istifadə edir 

 

Şagird

T.t.IX.5  Fərdi və qrup işlərini 

təqdim edir, əldə edilən biliyə 

əsaslanaraq incəsənət əsərini 

təhlil edir və izah edir ki, onda 

konkret üsul və material hansı 

məqsədlə istifadə edilibdir.

Şagird

T.t.IX.7 Müxtəlif dövr və 

üslublü əsərlərini tanıyır və 

bir-biri ilə müqayisə edir

T.t.IX.2 Əsərdə mühitin 

müşahidə edilməsi 

nəticələrini təsvir edir, təsvir 

üsullarını inkişaf etdirir. 

T.t.IX.6 Anlayır ki, incəsənət 

dünyagörüşünün  ifadə edilməsi 

və kommunikasiya  vasitəsidir.

T.t.IX.8 Konkret nümunə 

və incəsənət yaradıcılığında 

kontekstin təsirini araşdırır 

və izah edir.

T.t.IX.3 Aləmi çoxrəngli 

ideya mənbəyi kimi tanıyır 

və əsərdə təsvir edir.

T.t.IX.9 Gürcüstanın başqa-

başqa guşələrinin incəsənət 

əsərlərini araşdırır və onlar 

haqqında müzakirələr 

aparır.

T.t.IX.4 Müxtəlif növ işləri 

planlaşdırır və yerinə yetirir

T.t.IX.10 İctimai həyatda 

incəsənətin rolunu araşdırır.

T. T. İ.IX - 6

---

Təsviri və tətbiqi incəsənət, əmək təlimi

2009

X sinif 

İlin sonunda əldə edilən nəticələr

Praktiki vərdiş-bacarıqlar və 

ideyaları ifadə etmək

Komunikasiya və şərh

İncəsənətin kontekstdə dərk 

edilməsi 

T.tX.1  Şagird incəsənət 

əsərinin elementləri, prinsipləri, 

müxtəlif material, texnikası və 

prosedurunu ifadə etmək üçün 

onlardan yaradıcılıqla istifadə 

edir, araşdırır.

T.t.X.4  Şagird təsviri 

incəsənət element və prinsip 

biliyindən incəsənətin 

konkret nümunəsinin təhlili 

zamanı istifadə edir  

T.t.X.6 

 Şagird müxtəlif dövrdə 

yaranan əsərləri təhlil edir 

və onlar arasında oxşarlıq-

fərqləri müzakirə edir

T.t. X.2  Əsərdə mühitin 

müşahidə edilməsi nəticələrini 

təsvir edir, təsvir üsullarını 

inkişaf etdirir. 

T.tX.5 Şagird incəsənət 

əsərləri ilə yaranan ideya və 

emosiyalar haqqında söhbət 

aparır və onların onda nə 

oyatdığını müzakirə edir

T.t.X.7 Şagird tarixi, sosial 

və digər kontekstin konkret 

incəsənət yaradıcılığına 

göstərdiyi təsiri araşdırır 

və izah edir

Tt..X.3 Şagird layihələrdə iştirak 

edir 

T.tX.8 Şagird gürcü 

incəsənətini və incəsənət 

xadimlərini araşdırır.

T.t.X.9 Şagird teatral 

və kino incəsənətinin 

elementlərini müzakirə edir

İlin sonunda əldə edilən nəticələr və onların indikatorları 

İstiqamət:  Praktiki vərdiş-bacarıqlar və ideyaların ifadə edilməsi

T.t.X.1    Şagird incəsənət əsərinin elementləri, prinsipləri, müxtəlif material,  

 

texnikası və prosedurunu ifadə etmək üçün onlardan yaradıcılıqla  

 

istifadə edir, araşdırır.

Nəticə əldə edilmişdir, əgər şagird: 

kolorit, rəsm, kompozitiv bölgü və digər element və prinsiplərdən emosiyaları, ideyaları 

•

ötürmək üçün istifadə edir

seçdiyi mövzulara assosiasiyalar, emosiyalar və ideyalar vermək üçün müxtəlif effektlərdən 

•

istifadə edir

T. T. İ.X - 1

---