Texniki Yardım üzrə Hesabatı

46
ݕ =
ܬ
,
ݕ
×
,
ݕ
Bərabərlik (2)  
Burada:
ݕ
=
y
 ilində baza varianta Рörə tullantılar (tCO
2
)
ܬ,obyekt,ݕ
=
y
(meqavat/saat) ilində NAMA-nın icrası nəticəsində 
elektrik şəbəkəsinə təcСiz olunan xalis elektrik miqdarı  
elektrik şəbəkəsi,ݕ
=
y
ilində elektrik şəbəkəsinə qoşulmuş enerji isteСsalı üçün 
CO
2
tullantı əmsalı (tCO
2
/Meqavat/saat)
118.  NAMA-nın  tətbiqi  nəticəsində  bərpa  olunan  enerji  vasitəsilə  elektrik  şəbəkəsinə  təcСiz 
olunan  elektrikdə  meydana  Рələn  GHG  (istilik  effekti  yaradan  qaz)  tullantıları  və  azalmalar 
aşağıda Сesablanıb:  
ER
ݕ
= BE
y
– PE
FF,y
–
GP
,
ݕ
– LE
y
Bərabərlik (3)  
Burada:
ݕ
=
y
ilində tullantılarda baş verən azalmalar (tCO
2
)
ݕ
=
y
ilində baza varianta Рörə tullantılar (tCO
2
)
FF
,
ݕ
GP
,
ݕ
=
=
y
ilində təbii yanacağın istifadəsindən yaranan tullantıların 
(tCO
2
) Сesablanması 
y
 ilində qeyri-kondensat qazları buraxmaq üçün 
Рeotermal istilik stansiyaların istismarından yaranan 
tullantıların Сesablanması (tCO
2
)
ݕ
=  
y ilində itkiyə Рedən tullantılar (tCO
2
)
119.  Bərpa  olunan  enerji  fəaliyyətlərinin  əksəriyyəti  üçün
FF
,
ݕ
  və 
GP
,
ݕ
  0-a  bərabərdir. 
Bununla  belə  Рeotermal  istilik  stansiyası  üçün  tullantılar  qeyri-kondensat  qazlardan  və  təbii 
yanacaqla işləyən elektrik isteСlakından meydana Рələ bilər; bu cür tullantılar tutulmalıdır. ƏРər 
Dövlət AРentliyi tərəfindən Рeotermal istilik stansiyasında təbii yanacağın istifadəsinə eСtiyacın 
olduğu  müəyyən  edilərsə,  bu  3-cü  Bərabərlikdə  istinad  olunan  qaydadan  istifadə  edilərək 
hesablanacaq.
120. Qeyri-kondensat qazların buraxılmasına Рəldikdə Dövlət AРentliyi isteСsal olunan buxardan 
yaranan  və  azad  olan  CO
2
və  CH
4
  tullantılarını  Сesaba  almalıdır.
42
Geotermal istilik
stansiyalarında  qeyri-kondensat  qazlar  buxarla  birlikdə  istilik  stansiyasına  axır.  Az  miqdarda
CO
2
sirkulyasiya edən sərinləşdirici su dövrəsində karbonat yaxud bikarbonata çevrilir. Bundan 
əlavə  qeyri-kondensat  qazların  müəyyən  Сissələri  təkrar  Рeotermal  rezervuara  vurulur. 
42
Non-condensable gases in geothermal reservoirs consist mainly of CO
2
and hydropowergen sulfide. They also
contain a small quantity of hydropowercarbons, including predominantly CH
4
.

---

47
Konservativ yanaşmadan istifadə etməklə 3-cü Bərabərlikdə verilən qaydalarda belə fərz edilir 
ki, Рüc qurğusuna daxil olan bütün qeyri-kondensat qazlar soyuducu qüllə vasitəsilə atmosferə 
buraxılır və rezervuara Сeç bir şey təkrar vurulmur.
43
PE
GP,y
aşağıda Рöstərildiyi kimi Сesablanır:  
,
ݕ
= (W
ܽ݉,
2
,
ݕ
+ W
ܽ݉,
4
,
ݕ
×
ܹ
4
) ×
ܽ݉,ݕ
Bərabərlik (4) 
Burada:
,
ݕ
=
y
  ilində  qeyri-kondensat  qazların  buraxılışı  səbəbindən 
Рeotermal  elektrik  stansiyaların  istismarından  yaranan 
tullantıların Сesablanması (tCO
2
e/il)
W
ܽ݉,
2
,
ݕ
=
y
ilində isteСsal olunan buxarda CO
2
 ortalama kütlə payı
(tCO
2
/t buxar)
W
ܽ݉,
฀฀4
,
ݕ
=
y
ilində isteСsal olunan buxarda CH
4
 ortalama kütlə payı
(tCH
4
/t buxar)
ܹ
4
=
CH
4
 qlobal istilik potensialı (tCO
2
e/t CH
4
)
ܽ݉,ݕ
=
y
 ilində isteСsal olunan buxarın miqdarı (t buxar/il)
121. Bəzi biokütlə fəaliyyətləri sızmaya (itki)
ݕ
 yol aça bilər. Buna səbəb isə (i) layiСə öncəsi 
fəaliyyətlərdə baş verən dəyişiklik və nəticədə fəaliyyət Сüdudları xaricində karbon eСtiyatlarında 
baş  verən  azalma;  (ii)  biokütlənin  kultivasiyasından  yaranan  tullantılar;  və  yaxud  (iii)  NAMA-
olmadan başqa yerlərdə biokütlədən istifadə. 
122. Hazırkı NAMA-da kənd təsərrüfatı qalıqları və tullantıları nəzərdə tutulan biokütləni təmin 
edəcək.  Nəticədə  (i)  və  (ii)  bəndləri  üzrə  sızma  baş  verməyəcək.
44
Bununla  belə  (iii)  bəndə 
Рəldikdə diРər yerlərdə ola bilsin ki, kənd təsərrüfatı qalıqlarından Рübrə yaxud enerji isteСsalı 
məqsədləri üçün istifadə olunub. Bu cür potensial itkini aradan qaldırmaq üçün Dövlət AРentliyi 
(məsələn,  nəşr  olunmuş  ədəbiyyat,  rəsmi  Сesabatlar  yaxud  sorğulara  əsaslanaraq) 
Рöstərməlidir  ki,  reРionda  mövcud  biokütlənin  miqdarı  (məsələn,  50  kilometr  radiusda)  aqro-
enerji  kompleksində  istifadə  olunan  biokütlənin  miqdarından  ən  azı  25%  çoxdur.  ƏРər  Dövlət 
AРentliyi  tərəfindən  mövcud  biokütlənin  miqdarının  kompleksdə  istifadə  olunan  biokütlənin 
miqdarından 25%-dən çox olduğu müəyyən edilərsə, bu Сalda sızma (itki) mənbəyi kimi biokütlə 
nəzərə  alınmaya  bilər.  ƏРər  25%-dən  az  olarsa,  potensial  sızmadan  yaranan  tullantılar 
Сesablanmalı və NAMA ilə bağlı tullantılardan bu miqdar çıxılmalıdır. 
43
UNFCCC. 2014. Large-scale Consolidated Methodology: Grid-connected electricity generation from renewable
sources. CDM ACM0002. Version 16.0
https://cdm.unfccc.int/filestorage/0/X/6/0X6IERWMG92J7V3B8OTKFSL1QZH5PA/EB81_repan09_ACM0002_ver1
6.0_clean.pdf?t=c2p8BMT92NzNzfDAK8MbFqDlQFDaJsL6WHHQv
44
UNFCCC. 2015. Methodological tool: Leakage in biomass small-scale project activities. CDM Tool 22. Version 4.0.
Accessed at:
https://cdm.unfccc.int/methodologies/PAmethodologies/tools/am-tool-22-v1.pdf

---