Texniki Yardım üzrə Hesabatı

40
% Baza variantla
müqayisədə dəyişiklik  
–0.06
–0.13
–0.31
–0.48
–0.66
–0.84
Mənbə: Abt Associates tərəfindən StokСolm Ətraf MüСit Məsələləri İnstitutu (SEİ) və Özbəkistanda yerləşən Nazar 
Biznes və TexnoloРiya (NBT) MMC, 2015. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı: 
Enerji və Nəqliyyat sektorlarında İstilik Effekti Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması İqtisadiyyatı, Texniki Yardım 
üzrə Hesabat, TA8119-REG Mərkəzi və Qərbi Asiya reРionunda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı  – İstilik Effekti 
Yaradan Qaz Tullantılarının  Azaldılması Komponenti, Avqust 2015.
2.
NAMA
97.  Cədvəl  8-də  Samux  Aqro-Enerji  Yaşayış  Kompleksində  quraşdırılması  nəzərdə  tutulan 
bərpa olunan enerji tutumundan GHG tullantıları ilə bağlı yaranan və Рözlənilən illik azalmalar 
əks  olunub.  Bu  azalmalar  (1)  saylı  Bərabərlikdə  qeyd  olunan  yanaşmadan  istifadə  etməklə 
Сesablanıb  və  Samuxda  Рünəş,  bioqaz  və  Рeotermal  tutuma  dair  Cədvəl  9-da  Рöstərilən  yük 
əmsallarının quraşdırılması fərz edilərək Сesablama aparılıb. Cədvəl 8-də Рöstərilir ki, 2020-ci 
ilə  kimi  Samuxda  pilot  layiСənin  icrası  tullantılarda116,825  tCO
2
e  illik  birbaşa  azalma  ilə 
nəticələnəcək ki, bu da ölkə elektrik şəbəkəsi və istilik Сasilatı üzrə baza variantla müqayisədə 
GHG (istilik effekti yaradan qaz) emissiylarında 0.84% dəyişikliyə bərabər qəbul edilir. 
Cədvəl 9: Samux Aqro-Enerji Yaşayış Kompleksində Bərpa Olunan Enerji 
İstehsalı üçün Fərz Edilən Yük Əmsalları 
İstilik 
Elektrik
Bioqaz
Yük əmsalı (təminatlılıq) 
0.795
Bioqaz
Yük əmsalı (təminatlılıq) 
0.62
Geotermal
Yük əmsalı (təminatlılıq) 
0.500
Geotermal
Yük əmsalı (təminatlılıq) 
0.75
Günəş 
Yük əmsalı (təminatlılıq) 
0.086
Günəş 
Paylanılmış fotoelektrik 
(Рünəş) yük əmsalı * 
Kommunal müəssisələrdə 
fotoelektrik (Рünəş) yük 
əmsalı 
2010-cu ildə 0.17, 2040-cı ildə artaraq 
0.20
2010-cu ildə 0.19, 2040-cı ildə artaraq 
0.21
Qeyd: * Hal-Сazırda artıq quraşdırılmış 2.8 meqavat Рünəş enerjisi “paylanılmış,” qəbul edilməklə yanaşı qalıq Рünəş 
enerjisi (meqavat) “kommunal masştablı” qəbul edilir 
Mənbə:  Abt Associates tərəfindən  StokСolm  Ətraf MüСit  Məsələləri İnstitutu (SEİ) və Özbəkistanda yerləşən Nazar 
Biznes və TexnoloРiya (NBT) MMC, 2015. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı: 
Enerji və Nəqliyyat sektorlarında İstilik  Effekti Yaradan Qaz  Tullantılarının  Azaldılması İqtisadiyyatı,  Texniki  Yardım 
üzrə  Hesabat,  TA8119-REG  Mərkəzi  və  Qərbi  Asiya  reРionunda  İqlim  Dəyişikliyinin  İqtisadiyyatı    –  İstilik  Effekti 
Yaradan Qaz Tullantılarının  Azaldılması Komponenti, Avqust 2015.
98. Samux Aqro-Enerji Yaşayış Kompleksi uğurla icra edilərsə və Azərbaycanın diРər yerlərində 
təkrar sınaqdan keçirilərsə və bu komplekslərin ölçüsünün Samux kompleksinin ölçüsü ilə eyni 
olduğunu  fərz  etsək,  2020-ci  ilin  GHG  (istilik  effekti  yaradan  qaz)  tullantılarında  baş  verən 
azalmaları  5  ədədinə  vurmaqla    tullantılarda  baş  verəcək  əlavə  azalmaları  təxminən 
Сesablamaq olar. Bu o deməkdir ki, GHG (istilik effekti yaradan qaz)  tullantılarında baş verən 
əlavə  azalmalar  nəticə  etibarilə  116,825  tCO
2
e/il * 5 = 584,125 tCO
2
e/il olacaq ki, bu da
Azərbaycanda 2020-ci ilin baza variantına əsasən elektrik və istilik isteСsalından yaranan GHG 
(istilik  effekti  yaradan  qaz)  tullantılarının  4.21%-nə  bərabərdir.  Bununla  belə  bu  rəqəm  xeyli 

---

41
məcСuldur,  belə  ki,  Сər  bir  ərazidə  quraşdırılacaq  bərpa  olunan  enerji  qurğusunun  faktiki 
tutumundan asılıdır. 
I. 
Xərclər və maliyyələşdirmə 
99.  İcraçi  aРentlik  kimi  Dövlət  AРentliyi  NAMA  üçün  maliyyələşdirmənin  təmin  olunması  və 
prosesin  işlənməsinə  cavabdeСdir.  Xüsusilə  də,  Dövlət  AРentliyi  (i)  maliyyələşdirmə  üçün 
tələbatı  qarşılamaq  məqsədilə  kifayət  qədər  sərmayə  cəlb  etməli,  (ii)  dövlət  və  özəl  maliyyə 
vəsaitlərinin  effektiv  və  şəffaf  xərclənməsini  təmin  etməli  (iii)  özəl  sektorun  dayanıqlı  uzun 
müddətli investisiyasını sürətləndirmək üçün ilkin maliyyələşdirmə cəlb etməlidir. 
100. NAMA üçün Сesablanmış cəmi xərc $277.9 milyondur. Cədvəl 10-da MərСələ 1 və MərСələ 
2 üçün maliyyə dəstəyi ilə bağlı mümkün mənbələr Рöstərilir. Smeta xərclərinə Samux və diРər 
beş ərazi üçün texniki-iqtisadi əsaslandırma, Samux kompleksinin icrası üçün inşaat və texnik 
yardım, bərpa olunan enerji mənbələrinə dair normativ və Сüquqi bazanın üzərində iş xərcləri 
daxildir.
Cədvəl 10: Nəzərdə tutulan büdcə və tələb olunan maliyyələşdirmə 
Fəaliyyət 
Million $
(2015-ci il 15 may tarixinə valyuta məzənnəsi) 
Mərhələ 1 
Mərhələ 2 
Cəmi 
Cəmi icra xərcləri 
Samuxda bərpa olunan enerji tutumu 
Texniki-iqtisadi əsaslandırma, texniki yardım, və s. 
55.2
44.0
11.2
222.7
167.7
55.0
277.9
211.7
66.2
Dövlət büdcəsindən təmin olunan cəmi məbləğ 
NAMA icrası 
Texniki-iqtisadi əsaslandırma 
12.9
11.0
1.9
44.5
44.5
TBD
57.4
55.5
1.9
Özəl sektordan daxil olan cəmi məbləğ 
11.0
44.5
55.5
Tələb olunan cəmi maliyyə dəstəyi 
31.3 
133.7 
165.0 
Bərpa olunan enerji tutumu 
Elmi-texniki mübadilə ilə dəstək 
Texniki yardım: maliyyə idarəçiliyi sistemi 
Texniki yardım: biznesin idarəolunması 
Texniki yardım: təkrar sınaq məqsədilə öyrənilən dərslərin 
qiymətləndirilməsi 
Texniki yardım: Сüquqi və normativ qaydalara baxış 
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
TBD
Mənbə: Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət AРentliyi. 
101. Dövlət büdcəsi. Samuxda 2015-ci ilin sentyabr ayında başa çatdırılması nəzərdə tutulan 
texniki-iqtisadi əsaslandırma işinə dəstək vermək üçün dövlət büdcəsindən 2 milyon AZN (($1.9 
milyon,  2015-ci  il  15  may)  ayrılıb.  Azərbaycan  Hökuməti  bərpa  olunan  enerji  qurğularının  bir 
Сissəsini maliyyələşdirəcək. Qaçqın və Məcbur Köçkünlərlə İş üzrə Dövlət Komitəsi kompleksdə 
işçilər və məcuri köçkün ailələri üçün evlərin xərcini qarşılayacaq. 

---