Thank you for your contribution
Yüklə 10,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Problem Durumu ve Araştırmanın Amacı
- Araştırmanın Deseni ve Çalışma Grubu
- Veri Toplama Süreci
- Bulgular ve Yorum
- 1. Gölgenin bir imge türü olan resim işlevi ile kullanıldığı bulgular
212 bu teknik, Mısır ve Yunan sanatında resim sanatının gölgeden doğmuş olabileceği görüşünü doğurmuştur. (Stoichita, 2006, s.12-16). Resim 2’deki örnekte bir genç kız âşık olduğu adamın gölgesinin etrafını çizer ve o gölgeyi duvara sabitler bir anlamda gölgesinin kopyasını yapar böylece âşık olduğu adam orada yokken, gölge- sinin imgesini görebilecektir. Bu resmin adının “Resim Sanatının İcadı” olması da resmin gölgenin imgeselleş- mesiyle doğmuş olabileceği tezini desteklemektedir. Resim 6: Eduard Daege, 1832, Resim Sanatının İcadı, Tuval üzerine yağlıboya, Ulusal Galeri, Berlin Giorgio De Chirico ve Carlo Carra gibi metafizik resimle ilgilenen sembolist sanatçılar, gölgeyi resmin mer- kezine alarak onu vurgunun temel elemanı haline getirmişlerdir. Chirico’nun mimariyi anıtsallaştırdığı resimlerinde resmin yüzeyi iki karşıt alana bölünür: biri çok kuvvetli güneşli alanlar ve diğeri çok koyu gölgeler. Resimlerinde bir yandan ya gölgesi ya da kendisi giren figürler, hareketi, şimdi ve gelecek arasında kurulan ilişkiyi simgeler. Aşağıda görülen resminde örneğin, bir genç kız resmin bir köşesinden içeri girerken diğer bir figür arkasından düşen gölgesiyle resimden çıkmakta- dır. Bu eklemeler ve çıkartmalar izleyiciye geçmişte ya da ileride karşılaşabilecekleri izlenimi verirken bu anı tarihten mimari yapılarla destekler ve şimdi ve geçmiş birlikteliğini bu yolla da sağlamaktadır. Resim 7: Giorgio De Chirico, 1914, Bir Sokağın Melankolisi ve Gizemi, Özel Koleksiyon. Gölge ile portreler oluşturma ya da farklı kişilik ortaya koyma, ressamların üzerinde durduğu bir olgu olmuş- tur. Picasso’nun Uzanan Genç Kızın Silüeti isimli tablo- sunda resmin bize göre sağ tarafında Picasso’nun kendi gerçek profiline benzeyen bir figürün profilden düşmüş gölgesini görülmektedir. Sol kenarda duran nesnenin ayna olduğunu varsayılırsa, sanatçının aynanın tam karşısında olduğu, kendini gösterme isteği fakat orada fiziki varlığının gölgesi ile yer aldığı sonucu ortaya çıkmaktadır. Burada ressam yaratılarının dünyasına geçerek, kendini resmin tam merkezine eklenmiş bir imge olarak görmektedir. Resim 8: Pablo Picasso, 1940, Uzanan Genç Kızın Silüeti, Özel Koleksiyon Jung’a göre gölge, kişiliğin ‘negatif’ yanı, kişinin saklamak istediği hoş olmayan nitelikleri, az gelişmiş işlevleri ve bireysel bilinçaltının içeriğidir ve burada yitik anılar, acı verdiği için bastırılmış düşünceler, bilinçdışı algıları ve henüz bilince çıkmaya hazır olmayan diğer heyecanlar bulunmaktadır (Jung’tan aktaran: Göle, 2000, s.165). Problem Durumu ve Araştırmanın Amacı Sanat eğitimcilerinin yetiştirildiği ve sanat eğitiminin farklı basamak ve alanlardaki uygulamalarının ve genel amaçlarının yapılandırıldığı kurumlar, yükseköğretim kurumlarına bağlı lisans düzeyinde eğitim veren Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümleri dâhilindeki Resim-İş Eğitimi Anabilim Dalı programlarıdır. Görsel sanatlar eğitiminin lisans düzeyinde oluşturulmak istenen estetik ve ku- ramsal yapının pratikteki tamamlayıcısı ve programdaki merkez noktaları desen dersleridir. Desen derslerinde sürdürülen temel sanat eğitimi prensipleri doğrultusun- da öğrencilerde öncelikle gözleme dayalı gerçekçi ça- 213 lışmalarda temel desen prensipleri çerçevesinde başarı göstermeleri daha sonra imgesel anlatımlarında kendi geliştirdikleri bir desen yaklaşımını gösterebilmeleri hedeflenmektedir. Bu amaçlarla sürdürülen geleneksel öğretim programlarında sanat tarihinde gölgeyi okuma alt anlamlarının farkına varma gibi bazı zihinsel ve eleştirel süreçlerden teknik donanımın ağırlıkta olması nedeniyle geri kalınmaktadır. Bu probleme dayanarak, bu araştırmanın amacı desen dersi içeriklerinde gölgenin mevcut kullanımlarının yanı sıra farklı amaçlarla kullanılmasını da özendirmek, göz- leme dayalı desen çalışmalarının yanı sıra öğrencilerde gölgeyi imgesel bir değer olarak kullandıkları daha düşünsel ve eleştirel çalışmalar planlamalarını sağla- maktır. Bu amaçla şu sorulara yanıt aranmaktadır: Lisans düzeyi sanat eğitimi desen dersi öğrencileri gölgeyi, desenlerinde hangi imgesel türlerde kompozis- yonlarına katmışlardır? Lisans düzeyi sanat eğitimi desen dersi öğrencileri kompozisyonlarında kullandıkları gölgenin imgesel boyutunu nasıl anlamlandırmışlardır? Yöntem Araştırma, nitel araştırma yöntemleri esas alına- rak gerçekleştirilmiştir. Yorumlamacı gelenekle yola çıkan nitel araştırmalarda temel kaygı, sınırlı olgu ve olayları olabildiğince derinliğine ve betimsel bir şekilde çözümlemektir. Bu araştırmada nitel yöntemlerin kullanılmasının sebepleri, var olan bir kurama iliş- kin uygulama boyutlarını derinlemesine araştırarak, denenceler geliştirilecek çalışmalara öncülük etmektir. Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar yoluyla merkezdeki olgunun çeşitli katılımcı görüşleriyle araştırılması ve anlamlandırılması beklenirken (McMillan, 2004, s.256); nicel verilere derinlik, ayrıntı ve anlam kazandırması da hedeflenmektedir (Yıldırım ve Şimşek, 2008, s.310). Araştırmanın Deseni ve Çalışma Grubu Bu araştırma için kullanılacak desen türü, olgubilim- dir. Olgubilim, ortak biçimde yaşanan fakat tam olarak anlamlandırılamayan kavram ya da durumları, açıkla- mayı hedefler (Yıldırım ve Şimşek, 2008, s.72). Bu desen türünün seçilme nedeni, lisans düzeyinde sanat eğitimi alan desen dersi öğrencilerinin desen dersi içeriğinde bir konu olarak deneyimledikleri gölgenin imgesel kul- lanımı konusunu ve sanat tarihindeki örneklerini farklı bakış açılarına göre nasıl anlamlandırdıkları ve nasıl uygulamaya geçirdiklerini derinlemesine araştırmaya elverişli yapısıdır. Olgubilim çalışmalarında deseni yapılandırma ve analizi şekillendirebilmek için özel bir durumu deneyimleyen desen dersi alan Uludağ Üniver- sitesi Resim-İş Eğitim Anabilim Dalı 1. Sınıf öğrencileri ile çalışılmıştır. Bu öğrenciler arasından, uygulamaları ile yazılı açıklamaları tutarlılık göstermesi amaçlanarak seçilmiş 10 öğrencinin verileri, araştırmada veri seti olarak analizde kullanılmıştır.
Desen dersi içeriğindeki ışık-gölge ve buna bağlı olarak form oluşturma çalışmalarına ilave olarak iki hafta boyunca (8 ders saati) imge türleri, gölgenin imgesel oluşumu ve bu konuda sanat tarihi sürecinden örnekler- le oluşmuş teorik sunumlarla ders işlenmiştir. Uygula- ma süreci, üç hafta sürmüş bu süreç tasarım sürecinin planlanması açısından karşılıklı görüşmeler yoluyla sürdürülmüştür. Öğrenciler kendilerine ait bellekten çalışmalar yapabilmek ve sanatçı çalışmalarını yeniden yorumlamak üzere iki seçenek karşısında serbest bıra- kılmışlardır. Araştırmada görsel ve yazınsal olmak üzere iki tip veri toplama aracı kullanılmıştır. Öğrencilerin teorik anlatımlara bağlı kalarak gerçekleştirdikleri desenler görsel verileri oluşturmaktadır. Bu görsel verilerin 7’si sanatçı çalışmalarından yorumlamalar, 3’ü serbest kompozisyonlardır. Öğrencilerden bu desenleri ikonog- rafik (Akbulut, 2011, s. xıı) bir eleştiri yöntemiyle değer- lendirdikleri yazınsal metinler yazmaları istenmiştir. Bu metinlerde öncelikle biçimsel ve teknik özelliklerine de- ğinmeleri, sonrasında kompozisyonda yer alan öğelerin neler olduğu ve bunlarla oluşturulmak istenen ilk anla- ma vurgu yapmaları en son aşama olarak da kullanılan bir takım imgelerle oluşturulmak istenen sembolik ve alt anlamlardan söz etmeleri hedeflenmiştir. Bulgular ve Yorum Betimsel analizle biçimlendirilen bulgular, araştırmanın amaçlarıyla ilişkilendirerek ve Arnheim’ın kuramsallaş- tırdığı üç temel imge türü çerçevesinde üç ana temada toplanmıştır. Bu temalar, resim, gösterge ve simge bo- yutlarıdır. Aşağıdaki tabloda, öğrencilerin gölgeyi hangi imge türünde kompozisyona kattıkları, kompozisyonun özgün mü ya da var olan bir çalışmanın eleştirel bir kopyası mı olduğu kod isimler kullanılarak gösterilmiş- tir. Daha sonraki bölümlerde ise bulgular, öğrencilerin ifadeleriyle betimsel olarak açıklanacak ve gölgenin imgesel kullanımı olgusunun nasıl anlamlandırıldığı anlaşılmaya çalışılacaktır.
İmgenin resim işlevinin bir öğesi olarak gölgenin kul- lanıldığı çalışmalar; Bahar, Osman ve Senem’e aittir. Öğrenciler bu çalışmalarda gölgeyi resmin ilk anlamını Yüklə 10,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|