The world bank

 

5.8.2 Korporativ qiymətli kağızların emissiyası 

 

Qiymətli kağız emissiya etmək üçün, bunu həyata keçirəm müəssisə emisiya ilə bağlı qərar 

qəbul etməli və bunu MDM-də qeydiyyata almalıdır. Qeydiyyat almaq üçün müəssisə MDM-

nə aşağıdkaları göndərməlidir: 

 

•  Ərizə; 

•  Şirkət haqqında məlumat və ya digər sənəd; 

•  Şirkət nizamnaməsinin, qeydiyyat sertfikatının nüsxələri; 

• Qiymətli kağız kağız formasında buraxılırsa, qiymətli kağız sertifikatının nümunəsi; 

• Qeydiyyata 

görə ödəniş dövlət rüsumunun təsdiqi. 

 

Əgər hər hansı  sənəd qanunvericiliyə zidd və ya yanlış olarsa və ya əvvəlki emisisya tam 

yekunlaşmayıbsa, MDM qeydiyyatdan imtina edə bilər. Növbəti addımlara aşağıdakılar 

daxildir: 

 

•  Qərar MDM tərəfindən qeydiyyata alınmalıdır; 

•  Şirkət haqqında məlumat MDM tərəfindən qeydiyyata alınmalıdır; 

• Qiymətli kağızlar paylanılır; 

• MDM 

qiymətli kağızları qeydiyyata alır; 

• Müəssisə emisiyyanın nəticələri haqqında hesabat hazırlayır. 

 

Yeganı istisna kimi dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirməsi nəticəsində yaranan səhmdar 

cəmiyyətlərinin səhmlərinin qeydiyyatını göstərmək olar. 

 

Emisiya ediləcək minimum məbləğ  tələbi yoxdur. Lakin səhm və istiqrazların dövlət 

qeydiyyatı eyni zamanda aparıla bilməz. İlk öncə səhmdar cəmiyyətinin nizamnamə kapitalı 

tam formalaşdırılmalıdır. Qeyri-hökümət qiymətli kağızlar broker şirkətləri vasitəsilə  əsas 

bazarda alınıb-satıla bilər. 

 

 

C

ƏDVƏL 

4:

 

Ö

ZƏL SEKTOR VƏ YERLI HÖKÜMƏT ORQANLARININ BORC

 

 QIYMƏTLI KAĞIZLAR BURAXMASI

 

(milyon manat) 

 

  

2004 (01.01.05-26.05.05) 

Xəzinə vekselləri 79,106.0

27,255,6 

AMB notları 182,766.1

217,303,2 

REPO 1,499.2

66,977,2 

Korporativ borc qiymətli kağızlar 61,394.1

1,510,0 

Korporasiyaların səhmləri 101,216.2

76,046,1 

  

  

  

Cəmi 425,981.6

389,092.1 

 

 

5.9  İ

KINCI 

D

ƏRƏCƏLI 

B

AZAR

 

 

Hazırda AMB-nin Notlarının ticarəti BFB-dakı  cəmi  əməliyyatların 80 faizini təşkil edir. 

Korporativ qiymətli kağızların xüsusi çəkisinin aşağı olmasına baxmayaraq, yavaş-yavaş 

artır. 

 

  46

---

Hazırda broker-dilerlər nominatlar kimi irəli sürülə bilməz. MDM-da qiymətli kağızların 

sahiblərinin hesabları var. Əgər qiymətli kağızın sahibi əqd həyata keçimək istəyirsə, o halda 

qiymətli kağızın sahibi alıcı ilə bağladığı müqaviləni MDM təqdim etməlidir.  

 

C

ƏDVƏL 

5:Ö

ZƏL SEKTOR VƏ YERLI HÖKÜMƏT ORQANLARININ

 

 IKINCI DƏRƏCƏLI BAZARDAKI ƏMƏLIYYATLARI

 

(milyon manat) 

 

  

2004 

2005* 

Xəzinə vekselləri 6,380 

… 

AMB notları 99.7 

51,648 

Korporativ istiqrazlar 

28,874.3 

4,156.4 

Korporasiyaların səhmləri 5,918.5 

11,489 

  

 

 

Cəmi 

42,266 

67,294 

Mənbə: BFB 

 

* Yanvarın 1-dən mayın 26-na kimi 

 

5.10 B

IRJA ƏMƏLIYYATLARI

 

 

Mülki Məcəlləyə əsasən yalnız brokerlər BFB-da birbaşa iştirak edə bilərlər. Azərbaycanda 

12 broker şirkəti fəaliyyət göstərir.  

 

BFB-də ticarət sessiyaları Bazar Ertəsi –Cümə günləri arasında hər iş günü həyata keçirilir. 

Sessiya saat 10:00-da başlayır və 5:00-dək davam edir. Hər hansı dəyişiklik planlaşdırılarsa, 

BFB üzvlərinə iki gün əvvəldən məlumat göndərilir. 

 

Qiymətli kağızlar üzrə hərraclar hər gün saat 11:00-dan 12:30-dək BFB-da keçirilir. Bu vaxt 

ərzində, dilerlər öz alqı qiymətlərini təqdim edir və  səhv baş verərsə onları  ləğv edə bilər. 

12:30-da bütün alqı qiymətləri Maliyyə Nazirliyinə göndərilir və nazirlik əməliyyatın həcmi və 

qiymətini müəyyən edir. Dövlət qiymətli kağızların əməliyyat gördüyü ikinici dərəcəli bazarda 

gündə iki sessiya olur. Səhər sessiyası10:30-dan 11:00-dək keçirilir. Günorta sessiyası isə 

14:00-15:30 arası baş verir. Korporativ qiymətli kağızlar ikinci dərəcəli bazarda iki dəfə 

əməliyyat görür. Birinci senssiya 10:30-11:00 arasında, ikinci sessiya 16:30-17:00 arasında 

baş verir. REPO əməliyyat isə 10:30-16:00 arasında əməliyyat görür.  

 

Əməliyyatlar BFB-nın ticarət mərtəbəsində baş verir. Brokerlər ofislərindəki fərdi kompüterlər 

və telekommunikasiya avadanlıqları vasitəsilə müştəriləri mütəmadi olaraq bazardakı 

vəziyyət haqqında məlumatlandırırlar.  Əgər broker investorun adından  əməliyyat apararsa 

və insvestor brokerə yazılı  və ya telefonla təlimatlar verirsə, investorlar şəxsən 

əməliyyatlarda iştirak edərək dilerlərin fəaliyyətinə  nəzarət edə bilər və lazım olarsa, öz 

düzəlişlərini təqdim edə bilərlər. 

 

Ticarət sessiyaları BFB-nın ticarət mərtəbəsində avtomatlaşdırılmış eletron tapşırığı 

uyğunlaşdırılması sistemi vasitəsilə baş verir. Treyderlərin hesablarında lazımi vəsait olarsa,  

treyderlərin BFB-nin ticarət sisteminə  təqdim etdikləri tapşırıqlar avtomatik şəkildə  qəbul 

olunur.  Treyderlərin tapşırıqları aşağıdakılardan ibarət olmalıdır: 

 

•  BFB üzvünün kodu 

• Tapşırığın növü (alqı və ya satqı) 

• Qiymətli kağızın kodu 

• Lotdakı qiymətli kağızların sayı 

  47

---