Toshkent arxitektura-qurilish instituti

2.29-rasm. Shisha profillardan ishlangan deraza konstruksiyalari
a – shisha 
profillik kesimi; b – deraza o‘rnini to‘ldirish sxemalari; v – shisha panellarni umumiy 
ko‘rinishi va ularni qotirish usullari: 
1-rezina o‘rnatgich; 2-mastika; 3-vint; 4-shisha profilit; 5-suvni tashqariga 
yo‘naltirgich; 6-po‘lat tasma 30x4mm; 7-tavaqa; 8-shisha panel; 9- zichlashtirgich; 
10- burchaklik; 11- shveller; 12- saqichli paklya; 13- qorishma 

---

110 
Darvozaning yog‘ochli tavaqasi ulama, bir yoki bir necha o‘zak va 
qalinligi 25 mm bo‘lgan tishli taxta bilan to‘lg‘izilgan jiyak (obshivka)dan 
tashkil topgan. Tavaqaning bikrligini oshirish uchun karkas elementlari 
uchrashgan burchaklarga metalli yopqich (nakladka), osilmasligi uchun esa 
aylana po‘latdan diagonal tortmalar o‘rnatiladi. Darvoza tavaqalari ikki juft 
sharnirlar yordamida o‘rnatilish joyiga halqalangan chorcho‘pga osiladi. 
Ramalar temirbetondan, po‘latdan yoki yog‘ochdan tayyorlanishi mumkin. 
Birinchisi qurilish amaliyotida keng tarqalgan.Lang ochiluvchi darvozalar, 
odatda ko‘cha eshigi bilan tayyorlanadi. Darvoza o‘lchamlari kattalashsa, lang 
ochiluvchi yechim noma’qul bo‘lib qoladi. Bunday hollarda surilib ochiluvchi 
darvozalardan foydalanishadi. Bunday darvozalarning ustida rels o‘rnatiladi va 
shunga u g‘ildiragi bilan osiladi. G‘ildiraklarning harakatlanishi tufayli 
darvoza ochilib-yopiladi (2.30-rasm). 
 2.30-rasm.Sanoat binolari darvozalarining asosiy ko‘rinishlari
a-lang ochiluvchi; b,v-siljuvchi; g-ko‘tariluvchi; d-ko‘tarilib aylanuvchi; e-
orqaga qaytuvchi. 
Tavaqali, ko‘p tavaqali, ko‘tariluvchi, pardali, ko‘tariluvchi-ay- lanuvchi 
darvozalar xonalar maydoni tor bo‘lgan joylarda qo‘llaniladi. Parda darvoza 

---

111 
uning ustida o‘rnatiladigan barabanga o‘ralgan sharnirli bog‘langan past 
elementlardan iborat tavaqalardan tashkil topadi. 
Sanoat binolarida foydalanadigan eshiklar konstruksiyasi fuqaro 
binolarinikidan farq qilmaydi. 

---

112