Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

Keyingi yillarda mehnat bozori haqida aniqroq tushunchalar 
paydo boʻldi
. Ba’zi tadqiqotchilar mehnat bozorini ish haqi va 
daromadlarning erkin harakati orqali mehnatga talabni va ishchi kuchi 
taklifini oʻzini oʻzi tartibga soluvchi mexanizm sifatida talqin qiladilar. 
Boshqa iqtisodchilar tushuntiradilarki, mehnat bozori ish beruvchilar va 
yollanib ishlashni xohlovchilarning bevosita kelishuvi orqali talab va 
taklifni qanoatlantirish uchun sharoitlar yaratadi va ishchi kuchining 
xarid 
qilish-sotish 
jarayonlarini 
bevosita 
tartibga 
solmaydi. 
I.S.Maslovaning ta’rifi boʻyicha, «Mehnat bozori – oʻsuvchi tizim, unda 
mulkchilik subyektlari ishchi joylari va ishchi kuchi takliflari, xodimga 
va «yollanma ishga talab hajmi, tarkibi va nisbatini shakllantirib, ishlab 

---

9 
chiqarish omillari (mehnat vositatari va ishchi kuchi)ga oʻzaro ta’sir 
etadi». Mehnat bozori mavjud, ammo «kesik, shakli oʻzgartirilgan 
koʻrinishda, buning ustiga har narsani oʻz ichiga oladigan xarakterga 
ega boʻlmay, balki mehnat munosabatlarining faqat bir qismini qamrab 
oladi» [6, 15-b.].
Q. Abdurahmonovning ta’rifiga koʻra, «Mehnat resurslarini 
taqsimlaydigan va ish bilan bandlik borasida qarorlar qabul qiladigan 
bozor – mehnat bozori deb ataladi». [8, 72-b.].
Bizning fikrimizcha, 
mehnat bozori – mehnatga qobiliyatli 
aholining ish bilan band boʻlgan va band boʻlmagan qismlari va ish 
beruvchilar oʻrtasidagi munosabatlarni hamda ularning shaxsiy 
manfaatlarini hisobga oluvchi shartnomalar asosida “mehnatga 
qobiliyatlarini” xarid qilish – sotishni amalga oshiruvchi hamda 
ishchi kuchiga talab va taklif oʻrtasidagi nisbatlarni bevosita 
tartibga soluvchi, bozor iqtisodiyotining murakkab, koʻp aspektli,