Toshkent davlat iqtisodiyot untversiteti m. S. Qosimova, M. A. Yusupov
Yüklə 4,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Keyingi davr
| Birinchi davr -
marketing konsepsiyasi “ishlab chiqarish konsepsiyasi” - “mahsulot ustunligi” tarzida belgilanadi, bunda eng muhim masala yaxshi 1 Багиев ГЛ.,Тарасевич B.M., Маркетинг. Учебник для ВУЗов. 3-е изд./ Под общ. ред. ГЛ.Багиева.-СПб.: Питер, 2005. 2-jadval M arketing konsepsiyasi evolyutsiyasi Yillar Konsepsiya Asosiy goya Asosiy vosita Asosiy maqsadi 1860- 1920 Ishlab chiqarish Imkoniyati boricha ishlab chiqarish Tannarx, mehnat unumdorligi Ishlab chiqarishni takomillashtirish, sotish hajmini o’stirish 1920- 1930 Tovar Sifatli tovarlami ishlab chiqarish Tovar siyosati Tovarlaming istecmol xossalarini takomillashtirish 1930- 1950 Sotish Sotish tarmoqlari va kanalini rivojlantirish Sotish siyosati Tovarlar sotish intensifikatsiyasi 1960- 1980 An’anaviy marketing Iste’molchiga nima kerak bo’lsa o’shani ishlab chiqarish marketing miks kompleksi, iste’molchini tadqiq qilish Maqsadli bozoming xohish-ehtiyoj larini tadqiq etish 1980- 1995 Ijtimoiy- axloqiy marketing Jamiyat talablarini hisobga olgan holda iste’molchiga kerak bo’lgan tovarlami ishlab chiqarish marketing miks kompleksi, ishlab chiqariladigan tovar va xizmat ishlab chiqarish, iste’molchi bilan bog’liq bo’lgan ijtimoiy va ekologik oqibatlami tadqiq etish Maqsadli bozoming xoh ish-ehtiyojlarini qondirish 1995 yildan shu davrga- cha Marketingni o’zaro aloqaviy konsepsiyasi Biznes bo’yicha sheriklar va iste’molchilami qondiradigan tovarlar ishlab chiqarish Marketing miks kompleksi, integratsiya va tarmoqli tahlil, koordinatsiya uslubi tovar ishlab chiqarish va uni xaridorga arzon narxlarda sotish deb hisoblanadi. Konsepsiya shiori - “ixnkoni boricha ko’proq tovar ishlab chiqar, chunki bozor talabi cheksiz”. Shunisi diqqatga sazovorki, bizning iqtisodiyotimiz hoziigi davrda hammadan ko’ra ibtidoiy marketing konsepsiyasiga yaqin turadi. Tovar konsepsiyasi iste’molchi e’tiborini tovarga, uning sifatiga va narxiga qaiatishni talab etadi. Iste’molchilar o’xshash tovarlami sifatlarini boshqa firmani shunday tovarlari bilan solishtirib ko’radilar. Bu konsepsiyani ko’pincha kompaniya, firma, tashkilotlar, shuningdek, notijorat tashkilotlar ham qo’llab turadilar. Biroq tovar konsepsiyasi muvaffaqiyat keltiravermaydi. Keyingi davr “sotish konsepsiyasi” nomini oldi. Bunda firmaning mahsulotini “mana tovar tayyor, kelavering va savdolashing” shiori bilan sotishni mo’ljallash birinchi o’ringa chiqadi. Tovar va savdo marketinggi konsepsiyalari mahsulot ishlab chiqarish hali seriyali, ya’ni yalpi tus olmagan davrda maydonga kelgan edi. Tovarlaming yangi turlari va xillari hisobiga yuqori darajada foyda qo’lga kiritilar edi, sababi mohiyat e’tibori bilan cheksiz talabga ega bo’lgan bozorda, bu tovarlarga nisbatan talab benihoyat katta edi. O’tgan asming 50-yillarda boshqarish konsepsiyasining ilk asosini sotish hajmi, ishlab chiqarish va muomala xarajatlari darajasi, daromad, foyda va boshqa ko’rsatgichlami uzoq muddatli o’zgarishlarini aniqlash tahlil qilindi. Shunga ko’ra bozordagi ish faoliyatini bir yildan besh yilgacha moslashtirish ko’zda to’tilgan. Marketing rivoji tarixida XX-asming 50-yillari muhim bosqich bo’ldi. Ortiqcha mahsulot ishlab chiqarish tangligi ko’rinib koldi. Marketing - ishlab chiqarishni bozor talabiga moslashtirish konsepsiyasi, uning asosini iste’molchiga - “bozor ustunligi”ga erishish tashkil etdi. Marketing boshqaruvining bozor konsepsiyasi shu yillarda yanada rivojlandi. An’anaviy marketing konsepsiyasi XX-asming 50-yillari o’rtalaridan boshlab marketing bozor konsepsiyasi tarzida boshqarishda firmaning faqat bozor strategiyasini emas, balki ishlab chiqarish strategiyasini ham belgilaydigan yetakchi vazifaga aylandi. Marketing xizmati firmaning asosiy boshqarish markazi, bozor, ishlab chiqarish, ilmiy-texnika va moliyaviy faoliyati masalalari bo’yicha axborotlar va tavsiyalar manbai bo’lib qoldi. Marketing xizmati ijtimoiy talab va bozor konyunkturasi holati hamda o’zgarishlarini batafsil tahlil qilish asosida u yoki bu tovami ishlab chiqarish zarurati, istiqboli va foydaliligi, ishlab chiqarish dasturlarini moddiy-texnika Yüklə 4,29 Mb. Dostları ilə paylaş:
|