Toziholmasael
Yüklə 4,66 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinci: Osman ibn Səid.
- TƏQLİDİN HÖKMLƏRİ Məsələ 1
- Məsələ 2
30 ON İKİNCİ İMAM
Uşaq ikən Allah ona imamlıq məqamını verdi. Bir müddət atasının dövründə, bir müddət də atasından sonra adi insanların gözünə görünməz və xüsusi insanlarla görüşərdi. İmamın
idi. İmamın (ə.c) müsəlmanlar arasında olan nümayəndələri dörd nəfər idilər. Onlar Bağdadda müsəlmanlar arasında yaşamış, orda dəfn olunmuşlar. Onlar bunlardır:
Həsən Əsgərinin (ələyhis-səlam) xüsusi və ən etimadlı vəkillərindən olmuşdur. Hicrətin 280-cı ilində vəfat etmişdir.
305-ci ilində vəfat edib. Üçüncü: Həsən ibn Ruh Nubəxti. Hicrətin 326-cı ilində vəfat edib. Dördüncü: Əli ibn Mühəmməd Səmuri. Hicrətin 329-cu ili vəfat edib. Səmurinin vəfatı ilə İmamın (ə.c) müsəlmanlarla xüsusi səfirləri qurtarır. Bununlada “qeybəti-suğra” vaxtı sona yetir və “qeybəti-kubra” başlanır. Bu da Allah-taalanın İmamın (ə.c) zühurunu məsləhət bildiyi vaxta qədər davam edəcək. Ona görə də bu dövrdə hər kim iddia edib desə, İmamın (ə.c) vəkili və səfiriyəm, yalançı sayılır. Allah məsləhət bildiyi zaman zühur edəcək və dünyanı ədalət ilə dolduracaq. Çünki Allah-taala vədə verib
1 və babası Peyğəmbər O, dünyaya gəlməmiş xəbər vermişdir.
1
İzahlı şəriət hökmləri 31
əsasında olmalıdır. Üsulid-dində təqlid edə bilməz. Yəni üsulid- dində ayrı bir şəxsin sözünü, yalnız onun deməsinə etimad edərək qəbul etmək olmaz. Amma furuid-dində yəni şəri hökmlərdə ya müctəhid olub (dini hökmləri çıxara bilməli) və öz əqidəsinə əsasən əməl etməli, ya bir müctəhidə təqlid etməli, ya da öz təklifini (şəri vəzifəsini) düzgün yerinə yetirməsinə yəqin edəcək bir şəkildə, ehtiyat yolu ilə əməl etməlidir. Məsələn: müctəhidlərin bəzisi bir əməlin haram olduğunu, digərləri isə haram olmadığını söyləyirlərsə, o əməli etməməli və əgər bir əməli müctəhidlərdən bəzisi vacib, digərləri isə müstəhəb buyururlarsa, onu etməlidir. Deməli müctəhid olmayan şəxslərin və ehtiyata əməl edə bilməyənlərin bir müctəhidə təqlid etmələri vacibdir. Məsələ 2: Hökmlərdə təqlid, müctəhidin göstərişlərinə əməl etməkdir. Təqlid ediləcək müctəhid kişi, həddi-büluğa çatmış, ağıllı, on iki imam
şiəsi, halalzadə, diri və adil olmalıdır. Adil, vacib olan işləri yerinə yetirib, ona haram olan şeylərdən çəkinən şəxsə deyilir. İnsanın zahirdə yaxşı olması ədalətin nişanəsidir, belə ki, onunla bir yerdə yaşayan camaatdan, qonşulardan və ya onunla əlaqədə olan şəxslərdən onun haqqında soruşsalar, onun yaxşı bir insan olduğunu təsdiq etsinlər. Müctəhidlər arasında fətva ixtilafı olduğu təqdirdə insanın təqlid etdiyi müctəhid ələm olmalıdır.
üç yoldan biri ilə tanınır:
1 Yəni Allahın hökmlərini dərk etməkdə zəmanəsinin müctəhidlərinin hamısından daha elimli olmalıdır. 32 TƏQLİDİN HÖKMLƏRİ
1. İnsanın özü yəqin etsin; məsələn, insanın özü elm əhli olub müctəhid və ələmi tanıya bilsin. Müçtəhid və ələmi tanımaqda insanın özünün müçtəhid olması lazım deyil. 2. Müctəhid və ələmi tanıyan iki adil alimin, bir şəxsin müctəhid və ya ələm olduğunu təsdiq etmələri ilə; yalnız bunlar kimi başqa iki adil alim, bunların sözlərinin əksini söyləməməsi şərti ilə; hətta bir şəxsin müctəhid və ya ələm olmağı, insanın inamı olan mütəxəssis bir şəxsin sözü ilə də sübut oluna bilər. 3. İnsan əqlin qəbul etdiyi yolla bir şəxsin müctəhid və ya ələm olmasına xatircəm olsun. Məsələn, müctəhid və ələmi tanımağa qadir olan və sözlərindən xatircəmlik hasil olan bir dəstə elm əhlinin bir şəxsin müctəhid və ya ələm olduğunu təsdiq etmələri ilə. Məsələ 4: Əgər bir şəxsin ələm olması haqqında əminlik əldə etmək çətin olsa, ehtiyata əsasən ələm olması güman olunan şəxsin göstərişlərinə əməl olunmalıdır. Əgər güman da olmasa, ələm olması ehtimal olunan şəxsin göstərişlərinə əməl olunmalıdır. Əgər bu ehtimal bir neçə nəfər haqqında olsa, onlardan birindən təqlid
olunmalıdır. Əlbəttə
bizim zəmanəmizdəki kimi ələmi təyin etmək çətin olarsa, ələmdən təqlid etmək lazım deyil. Baxmayaraq ehtiyat budur ki, ələmliyi ehtimal olunan şəxsdən təqlid olunsun. Məsələ 5: Müctəhidin fətvasını, yəni göstərişini əldə etməyin dörd yolu vardır: 1. Müctəhidin özündən eşitmək. 2. Müctəhidin fətvasını nəql edən iki adil şəxsdən eşitmək. 3. Sözünə inanılmış bir şəxsdən eşitmək.
olmaq şərti ilə). Məsələ 6: İnsan müctəhidin fətvasının dəyişdiyini yəqin etməyənə qədər, onun risaləsində yazılmış fətvalara əməl edə Yüklə 4,66 Mb. Dostları ilə paylaş:
|