510
TƏLAQIN HÖKMLƏRİ
adətən qadınların heyz və ya nifasdan təmizləndikləri müddətə
qədər gözləsin.
Məsələ 2513: Əgər kişi, heyz və ya nifas qanından pak olan
arvadı ilə yaxınlıq edib sonra təlaq vermək istəsə, gərək ikinci
dəfə heyz qanı görüb paklanmasını gözləsin. Amma 9 (hicri
qəməri ilə) yaşı tamam olmayan, yaxud hamilə olan qadına,
onunla yaxınlıq etdikdən sonra təlaq versələr eybi yoxdur. Qadın
yaisə olsa da eyni qayda ilə. (Əgər yaxınlıq edəndən sonra təlaq
versələr eybi yoxdur). Yaisənin mənası 441-ci məsələdə qeyd
olundu.
Məsələ 2514: Əgər kişi heyz və ya nifas qanından pak olan
arvadı ilə yaxınlıq edib həmin paklıq müddətində təlaq versə və
sonra təlaq verdiyi vaxt hamilə olduğu məlum olsa, ehtiyat-
vacibə görə gərək ikinci dəfə təlaq versin.
Məsələ 2515: Əgər kişi heyz və ya nifas qanından pak olan
arvadı ilə yaxınlıq edib sonra ayrılsa məsələn: səfərə getsə və
səfərdə təlaq vermək istəsə, amma səfərdə arvadının halından
məlumat əldə edə bilməsə, bu halda qadınların adətən o
paklıqdan sonra qan görüb yenidən pak olduqları qədər
gözləməlidir. Ehtiyat-vacib budur ki, o müddət bir aydan az
olmasın. Əgər qeyd olunanlara əsasən təlaq versə və sonra
təlaqın birinci paklıq zamanı verildiyi məlum olsa, eybi yoxdur.
Məsələ 2516: Əgər kişi, yaradılışca, yaxud xəstəlik üzündən
heyz görməyən qadınına təlaq vermək istəsə, onunla yaxınlıq
etdiyi vaxtdan etibarən üç ay müddətində onunla cinsi əlaqədə
olmaqdan çəkinməli, sonra təlaq verməlidir.
Məsələ 2517: Təlaq ərəbcə və səhih siyğə ilə olmalıdır və iki
nəfər adil kişi də onu eşitməlidir. Əgər ərin özü təlaq siyğəsini
oxumaq istəsə və arvadının da adı; məsələn: Fatimə olsa gərək
desin:
ُ
ة
َ
م ّطا
َ
ف ّىت
َ
ج
ْ
و
َ
ز
ق ّلا
َ
ط
İzahlı şəriət hökmləri
511
Yəni arvadım Fatimə azaddır.
Əgər başqasını vəkil etsə, vəkil belə deməlidir:
ُ
ة
َ
ج
ْ
و
َ
ز
ق ّلا
َ
ط
ُ
ة
َ
م ّطا
َ
ف ّى ّل
ِّ
ك
َ
و
ُ
م
Məsələ 2518: Siyğə olunan; (məsələn: bir aylıq, bir illik) qadının
təlaqı yoxdur. Onun boşanması, müddətinin tamam olması,
yaxud kişinin həmin müddəti ona bağışlamasına bağlıdır; yəni,
“müddəti sənə bağışladım” desin. Bu halda qadının heyz
qanından paklığı və şahid tutulması lazım deyil.
TƏLAQ İDDƏSİ
Məsələ 2519: Doqquz yaşı tamam olmayan, həmçinin yaisə
qadının iddə müddəti yoxdur. Yəni, ərinin onunla yaxınlıq
etməsinə baxmayaraq, təlaq veriləndən sonra dərhal ərə gedə
bilər.
Məsələ 2520: Doqquz yaşı tamam olan və yaisə olmayan
qadının əri, onunla yaxınlıq edib təlaq versə, təlaqdan sonra iddə
saxlamalıdır. Yəni, təlaq verildiyi paklıqdan sonra, yenidən heyz
görüb pak olacağı qədər gözləməlidir. Üçüncü heyzi görən kimi,
iddəsi tamam olur və ərə gedə bilər. Amma yaxınlıq etmədən
təlaq versə, iddəsi yoxdur; yəni, təlaqdan sonra dərhal ərə gedə
bilər.
Məsələ 2521: Heyz görən qadınlar ilə bir yaşda olan və heyz
görməyən qadının əri, təlaq versə, təlaqdan sonra üç ay iddə
saxlamalıdır.
Məsələ 2522: İddəsi üç ay olan qadının əgər ayın əvvəlində
təlaqını versələr, üç ay hilali yəni ayın görülməsindən üç ay
müddətində iddə saxlasın. Əgər ayın əsnasında təlaqını versə,
gərək ayın qalanını sonrakı iki ay ilə bərabər və birinci aydan,
qalanını isə dördüncü aydan iddə saxlasın ki, üç ay tamam olsun.
Məsələn, əgər ayın 20-ci gününün qürubunda təlaqını versələr və
o ay 29 gün olsa, gərək ayın qalan doqquz gününü ondan sonrakı
512
TƏLAQIN HÖKMLƏRİ
iki ay ilə birlikdə və iyirmi gün dördüncü aydan iddə saxlasın
Ehtiyat-müstəhəb budur ki, dördüncü aydan 21 gün iddə saxlasın
ki, birinci aydan iddə saxladığı miqdarla 30 gün olsun.
Məsələ 2523: Əgər hamilə qadına təlaq versələr, onun iddəsi,
uşağın dünyaya gəlməsinə, yaxud siqt olmasına qədərdir;
məsələn: təlaqdan bir saat sonra uşaq dünyaya gəlsə, həmin vaxt
iddəsi tamam olur.
Məsələ 2524: Doqquz yaşı tamam olan və yaisə olmayan bir
qadın; (məsələn: bir ay, yaxud bir illiyə) siyğə olunsa, əri onunla
yaxınlıq edib və o qadının müddəti tamam olsa, yaxud əri həmin
müddəti bağışlasa, gərək iddə saxlasın. Əgər heyz görürsə və
hamilə deyilsə, ehtiyat-vacibə görə gərək iki heyz müddətində
iddə saxlasın; Əgər heyz görmürsə, ehtiyat-vacibə görə gərək 45
gün ərə getməsin. Hamilə olduğu surətdə, onun iddəsi uşağın
dünyaya gəlməsi və ya uşağın siqt olmasına qədərdir.
Məsələ 2525: Təlaq iddəsinin əvvəli, təlaq siyğəsinin tamam
olduğu vaxtdan etibarən başlayır; istər qadın ona təlaq verildiyini
bilsin, istərsə də bilməsin. Əgər iddə qurtarandan sonra ona təlaq
verilməsini başa düşsə, yenidən iddə saxlaması lazım deyil.
ƏRİ ÖLƏN QADININ İDDƏSİ
Məsələ 2526: Əri ölən qadın hamilə olmasa, hətta əgər yaisə,
yaxud səğiyrə olsa da, yaxud əri onunla yaxınlıq etməsə də, 4 ay
10 gün iddə saxlamalı, yəni ərə getməməlidir. Əgər hamilə olsa,
doğuşa qədər iddə saxlamalıdır. Amma uşaq 4 ay 10 gün
keçməzdən qabaq dünyaya gəlsə, ərinin ölümündən 4 ay 10 gün
keçənədək gözləməlidir. Buna vəfat iddəsi deyilir. Həmçinin, əri
fitri mürtəd olan qadının da iddəsi eyni qayda ilə.
Məsələ 2527: Vəfat iddəsində olan qadının bəzəkli paltar
geyməsi, sürmə çəkməsi həmçinin, zinət sayılan sair işlər
görməsi ona haramdır.
Dostları ilə paylaş: |