Yer qobiqlarining massalari 3.2.1 -Jadval
Yer qobiqlari
|
Massa(tonnalarda)
|
Litosfera
|
2,08 x 1018
|
Gidrosfera
|
1,39 x 1018
|
Atmosfera
|
5,20 x 1015
|
Biosfera
|
1,36 x 1012
|
Yer yuzidagi barcha tirik organizmlar yig’indisini V.I.Vernadskiy “tirik modda” deb ataydi. Hozirgi vaqtda bu tushuncha biota deb ham nomlanadi.
Biota biomassasi eng kichik bo’lishiga qaramay yuqori xilma-xillikka ega va o’z tarkibini million marta tezroq yangilaydi. V.I.Vernadskiy tirik organizmlarning birgalikdagi faoliyatini yer yuzi tabiatini o’zgartiradigan geologik kuchga qiyoslaydi. Evolyutsion taraqqiyoti davomida tirik organizmlar biosferadagi hozirgi sharoitlarni yuzaga keltirgan.
Biosferdagi tirik moddalarning umumiy massasi biomassa deyiladi. Biosfera biomassasining asosiy qismi-98,6%i quruqlikdagi o’simliklarga to’g’ri keladi va yalpi biomassaning kimyoviy tarkibini belgilaydi. Dunyo okeanining biomassasi biosfera biomassasining 0,57%ini tashkil qiladi, lekin mahsuldorligi katta.
3.2.1-rasm. Biosferada tirik organizmlarning tarqalishi.
Biosfera biomassi (quruq modda hisobida) 1,4 trln.tonnaga teng kelsa, uning yillik mahsuldorligi o’n marta kamdir.
Biosferadagi o’simlik va hayvonlar biomassasi (Akimova)
3.2.2. -Jadval
Dostları ilə paylaş: |
