Tablolar
11
11
KISALTMALAR
ADNKS
ASAGEM
ASPB
ATHGM
CEDAW
CEFL
ÇBÖ
f.
İBBS
İMK
m.
MERNİS
MK
OECD
SES
SGK
TAYA
TBNA
TNSA
TÜİK
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt
Sistemi
Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı
Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women
Avrupa Aile Hukuku Komisyonu (Commission on European Family Law)
Çok Boyutlu Örnekleme Analizi
Yasa madde fıkrası
İstatistikiBölge Birim Sınıflaması
İsviçre Medeni Kanunu
Yasa
maddesi
Merkezi Nüfus İdare Sistemi
Medeni Kanun
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü
Sosyoekonomik Statü
Sosyal Güvenlik Kurumu
Türkiye Aile Yapısı Araştırması
Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmaları
Türkiye İstatistik Kurumu
TBNA2014
14
1.1 Konu ve Amaç
Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması’nın amacı,
Türkiye’de boşanmaya yol açan sosyal, kültürel,
ekonomik ve psikolojik nedenleri tespit etmek;
boşanmaya ilişkin hukuksal sürecin olumlu ve
olumsuz yönlerini ortaya koymaktır. Bu kapsamda
yapılan araştırma aşağıdaki hedefleri içermektedir:
• Boşanma nedenlerini niteliksel olarak
araştırmak; bu kapsamda boşanmış bireylerin
çeşitli faktörler açısından boşanma nedenlerine
ilişkin algı ve tutumlarını; hukuksal
sürece dair
deneyimlerini tespit etmek.
• Cumhuriyet tarihi boyunca boşanma konusunda
yaşanan hukuki dönüşüm, boşanma sebepleri ve
boşanma hizmetlerini ortaya koymak.
• Kanun uygulayıcılar ve boşanma konusunda
çalışan uzmanların Medeni Kanun’un boşanmaya
ilişkin maddelerine ve uygulamalarına dair
yaklaşımlarını anlamak; boşanma
sürecinin
sağlıklı şekilde yürütülmesinde hukuksal sürecin
etkili olup olmadığına dair değerlendirme almak.
• Türkiye’de ve dünyada boşanma rakamlarını
incelemek ve 2003 - 2013 tarihlerindeki boşanma
sayılarını baz alarak boşanma sayılarını projekte
edecek ileri istatistik analizi yapmak.
1.2. Araştırma Tasarımı
Boşanma Nedenleri Araştırması Aile ve Sosyal
Politikalar Bakanlığı Aile ve Toplum Hizmetleri
Genel Müdürlüğü adına Ipsos Sosyal Araştırmalar
Enstitüsü tarafından gerçekleştirilmiştir. Proje
koordinasyonu, görüşme akışlarının hazırlanması,
proje eğitimi, temin ve görüşmelerin yapılması,
deşifrelerin
gerçekleştirilmesi, analiz, raporlama ve
kitap tasarımı Ipsos Sosyal Araştırmalar Enstitüsü
tarafından yapılmıştır.
Araştırma literatür çalışması, niteliksel çalışma
ve ileri istatistik analizi olmak üzere üç araştırma
yaklaşımını içerecek şekilde tasarlanmıştır.
Literatür çalışması:
Cumhuriyet tarihi boyunca
boşanma konusunda yaşanan hukuki dönüşümün
incelendiği literatür çalışmasında boşanma ve
hukuk ekseninde yapılan araştırmalara, raporlara ve
makalelere yer verilmiştir. Literatür çalışması ülke
karşılaştırmalı hukuki ve danışmanlık hizmetlerinin
kapsamı ve etkinliği üzerine akademik çalışmaları ve
tartışmaları da içermektedir.
Niteliksel çalışma:
Boşanmış bireylerin evlilik ve
boşanma sürecinde yaşadıklarının ve boşanmaya
yol açan faktörlerin, boşanmış kişilerin bakış
açısıyla ortaya çıkarılması hedeflenmiştir. Ayrıca
boşanma kararı öncesinde
bireylerin bununla baş
etme yöntemleri, hukuksal sürece ne zaman ve nasıl
başvurdukları ve bu süreçte neler yaşadıkları detaylı
olarak sorgulanmıştır. Bu kapsamda boşanmış
bireylerle yapılan görüşmelerin ilk bölümünde
kapalı ve yarı açık sorulardan oluşan, yapılandırılmış
bir sorukağıdıyla kişilerin demografik, ekonomik,
sosyolojik ve psikolojik durumlarına ilişkin bilgiler
toplanmıştır. Görüşmenin ikinci bölümündeyse açık
uçlu sorulardan oluşan bir akış
üzerinden boşanma
nedenleri ve hukuksal sürece ilişkin deneyimler
derinlemesine irdelenmiştir. Araştırmada kişilerin
kendilerini daha rahat ifade etmesine ve deneyimlerini
hikâye akışı içinde anlatmalarına olanak veren
derinlemesine görüşme tekniği uygulanmıştır.
Kanun uygulayıcılarla boşanma konusunda
çalışan uzmanların bakış açısından, hukuki
süreçlerin ve sistemin olumlu ve olumsuz yönleri
değerlendirilmiştir. Bu kapsamda Medeni Kanun’un
boşanma olgusunu nasıl ele aldığı incelenmiş ve
boşanma sürecinin sağlıklı
şekilde yürütülmesinde
etkili olup olmadığı tartışılmıştır. Böylece kanun
uygulayıcılar ve uzmanlarla yapılan derinlemesine
görüşmelerde sorulan açık uçlu sorular kullanılarak
oluşturulan akışta, hukuksal süreç ve bu süreçteki
roller derinlemesine irdelenmiştir.
İleri istatistik analizi:
Araştırma kapsamında ayrıca
Türkiye’nin geçmiş ve gelecek dönemlere ilişkin
boşanma istatistikleri, ileri istatistik analizi yapılarak
tahmin çalışması yapılmıştır. Projeksiyonlar, hem
boşanma konusunda diğer ülkelerle kıyaslama
yapmaya imkân vermesi hem de aile yapısı ve
boşanmış bireylerin ihtiyaçlarına ilişkin proaktif
sosyal politika önerilerinde bulunmaya katkı