TüRKİye boşanma nedenleri araştirmasi tbna 2014

Tanımlayıcı Çerçeve
19
Boşanma hikâyesini ve süreçte yaşananların 
taraflarca yorumlanma şeklini inceleyebilmek için 
araştırma başında toplam görüşme içinde 50 çifte 
ulaşılması planlanmıştır. Ancak çoğu görüşmede 
çiftlerin olumsuz şekilde ayrılması, boşandıkları 
eşlerine ait iletişim bilgilerini paylaşmak istememesi, 
boşanma sonrasında eski eşe ait iletişim bilgilerinin 
olmaması, bazı çiftlerde eski eşin tekrar evlenmiş 
olması, ulaşabildiğimiz çok sınırlı sayıdaki eşin 
görüşme talebimizi reddetmesi, müvekkil gizliliği 
nedeniyle çift görüşmelerini gerçekleştirmek için 
avukat ve hâkimlerden de destek alınamaması gibi 
sebeplerden dolayı toplam altı adet boşanmış çift 
görüşmesi gerçekleştirilmiştir. 
Kanun uygulayıcıları kapsamındaysa araştırmanın 
evreni, boşanmış birey görüşmelerinin yapıldığı 
illerde çalışan, boşanma konusunda uzmanlaşmış 
avukatlar, aile mahkemesi hâkimleri ve pedagog 
- psikolog mahkeme uzmanları ve sosyal hizmet 
uzmanlarıdır. Çalışmanın kanun uygulayıcı 
ayağında görüşülen hâkim, avukat ve mahkeme 
uzmanlarının illere göre dağılımı Tablo 2’de 
verilmektedir.
Tablo 2. Kanun Uygulayıcı ve Uzmanlara Yapılan Görüşme Örneklem Dağılımı
İBBS 1 Bölge
ÖRNEKLEM 
GERÇEKLEŞEN
Seçilen İl
Avukat
Hâkim
Mahkeme 
uzmanı
Toplam
Avukat
Hâkim
Mahkeme 
uzmanı
Toplam
TR1 - İstanbul
İstanbul
2
1
1
4
2
1
1
4
TR2 - Batı Marmara
Tekirdağ
1
1
1
3
1
1
1
3
Balıkesir
2
1
1
4
2
1
2
5
TR3 - Ege
İzmir
2
1
1
4
2
1
1
4
Muğla
1
1
1
3
1
1
1
3
Uşak
2
1
1
4
2
1
1
4
TR4 - Doğu Marmara
Eskişehir
2
1
1
4
2
1
1
4
Düzce
2
1
1
4
3
1
2
6
TR5 - Batı Anadolu
Ankara
2
1
1
4
2
3
1
6
Karaman
1
1
1
3
1
1
1
3
TR6 - Akdeniz
Antalya
2
1
1
4
2
1
1
4
Mersin
2
1
1
4
2
1
1
4
Hatay
2
1
1
4
2
1
1
4
TR7 - Orta Anadolu
Kırıkkale
1
1
1
3
1
1
1
3
Kayseri
2
1
1
4
2
1
1
4
TR8 - Batı Karadeniz
Zonguldak
1
1
1
3
1
1
1
3
Sinop
1
1
1
3
1
1
1
3
Çorum
2
1
1
4
2
1
1
4
TR9 - Doğu Karadeniz
Giresun
1
1
1
3
1
1
1
3
TRA - Kuzeydoğu Anadolu
Erzincan
1
1
1
3
1
 - 
 - 
1
Iğdır
1
1
1
3
1
1
1
3
TRB - Ortadoğu Anadolu
Tunceli
1
1
1
3
1
1
1
3
Van
1
1
1
3
1
 - 
1
2
TRC - Güneydoğu Anadolu
Gaziantep
2
1
1
4
2
1
1
4
Şanlıurfa
1
1
1
3
1
1
1
3
Batman
1
1
1
3
1
1
1
3
Toplam
39
26
26
91
40
26
27
93

---

TBNA2014
20
Bu iki gruba ek olarak boşanma ve aile konularında 
akademik çalışma yapan toplam dokuz hukuk, 
psikoloji ve sosyoloji akademisyeniyle görüşerek 
boşanma olgusunun sosyolojik, psikolojik ve hukuki 
yönü kavramsal açıdan incelenmiştir. 
1.2.3. Uygulama ve Proje Ekibi
Araştırmada moderatörlerin seçimi ve eğitimi, saha 
planı ve uygulaması, veri girişi ve kontrolü Ipsos 
Sosyal Araştırmalar Enstitüsü tarafından yapılmıştır. 
Çalışmanın veri toplama süreci 13 Ekim – 11 Aralık 
2014 arasında tamamlanmıştır. Saha çalışması 
sırasında idare farklı illerde görüşmelerin bir kısmına 
gözlemci olarak eşlik etmiştir.
Proje ekibindeki saha süpervizörleri, saha 
kontrolörleri, veri ve kodlama koordinatörleri 
Ipsos bünyesinde tamzamanlı çalışan kişilerden 
oluşturulmuştur. Çalışmada sosyal bilimler 
formasyonuna sahip, yüz yüze görüşmeler konusunda 
deneyimli 18 moderatör veri toplama sürecinde görev 
yapmıştır. Çalışma öncesinde moderatörlere proje 
yürütücüsü ve danışmanları tarafından boşanmanın 
hukuksal ve sosyolojik yönü, nitel görüşme becerileri 
ve hassas konulu araştırmalarda kullanılan özel teknik 
eğitimler masa başı ve saha uygulamalarla verilmiştir. 
Ayrıca görüşme ses kayıtları saha boyunca dinlenerek 
moderatörlere toplu ve bireysel geribildirimlerde 
bulunulmuştur.
Çalışma kapsamında boşanmış birey ve kanun 
uygulayıcı katılımcı temini, randevu alımı ve günlük 
rota hazırlığı gibi lojistik çalışmalar Ipsos merkez 
ofisinden iki süpervizör ve beş anketörden oluşan 
bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir. Araştırma 
konusunun hassas ve özel olması nedeniyle 
bireylere en uygun zaman ve mekânlarda, önceden 
randevu almak suretiyle bire bir görüşmeler 
şeklinde gerçekleştirilmiştir. Katılımcı temini 
sırasında, katılımcıların araştırmanın hedef kitlesine 
uygunluğunu tespit etmek için resmi olarak boşanıp 
boşanmadıkları, boşanma yılı ve şu anda evli olup 
olmadıklarına dair sorular yöneltilmiştir. 
Birey görüşmeleri için ağırlıkla Ipsos veritabanı 
kullanılmış, aynı zamanda çalışma yapılan illerde 
faaliyet gösteren dernek, vakıf, sosyal yardımlaşma ve 
dayanışma vakıfları, boşanmış bireylerin oluşturduğu 
sosyal medya gruplarıyla irtibata geçilerek katılımcı 
temini sağlanmaya çalışılmıştır. Ayrıca görüşülen 
kişilerin boşanmış başka kişilere referans olması 
(kartopu yöntemi) istenmiştir. Hâkim ve savcılarla 
görüşmeler Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun 
verdiği izinle gerçekleşmiştir. 
Görüşmeler sırasında katılımcıların izin vermesi 
durumunda ses kayıtları alınmış, izin verilmediği 
durumlarda görüşmeye ilişkin notlar tutulmuştur. Her 
görüşme sonunda araştırma asistanları o görüşmeye 
ilişkin genel notları, görüşme tarihini, bireyin 
yaşadığı ili, yaşını, cinsiyetini, çocuk sahipliğini, 
evlilik süresini ve eğitim düzeyini not ettiği künye 
formunu ve ses kaydını Ipsos veritabanına günlük 
olarak yüklemiştir.
Moderatörlerin günlük görüşme programı, lojistik 
koşullar da göz önünde tutularak bir günde en fazla 
3 - 4 görüşme olacak şekilde hazırlanmıştır. Proje 
asistanlarının gün sonunda paylaştıkları raporlarla 
saha performansı günlük olarak takip edilmiştir.
1.2.4. Analiz, Kontrol ve Raporlama Aşamaları
Niteliksel çalışma kapsamında yapılan görüşmelerin 
tamamı, ses kayıtlarından dijital ortamda bire 
bir deşifre edilmiştir. Ayrıca deşifre edilen 
görüşmelerin daha kolay analiz edilebilmesi için 
birey görüşmelerinin soru bazında dökümü Excel 
üzerinde yapılmıştır. 
Bireylerle yapılan görüşmelerde doldurulan kapalı 
uçlu soruların veri girişi gerçekleştirilmiştir. Ayrıca 
her görüşme bazında moderatörlerin hazırladığı 
görüşme künyelerinin veri girişi yapılmıştır. Bu 
künyeler görüşülen kişinin temel demografi 
bilgilerini ve görüşmenin gerçekleştiği tarih ve saati 
içermektedir. 
Ayrıca her görüşme sonrasında moderatörün 
doldurduğu kod anahtarlarının veri girişi yapılmıştır. 
Birey görüşmelerinde boşanma nedeni, boşanma 
davası türü (anlaşmalı / çekişmeli), hukuksal 
süreçte nafaka, velayet, mal paylaşımı, tazminat 

---