başlayın.
Strateji kanva (Sirk dü Soley-in timsalında):
Müştəri üçün xeyir cədvəli məhsulunuzun alışdan utiliza-
siyaya (məhv edilməyə) qədər bütün mərhələlərində 6 meyar
üzrə üstünlüklərini açıqlamalıdır (buna oxşar cədvəli əvvəlki
fəsildə tərtib etmişdik, amma bu formanı da doldurun):
7. Əsas resurslarınızı müəyyən edib yazın:
Ÿ
Maddi resurslar: xammal, avadanlıq, bina.
Ÿ
İnsan resursları: işçilər, rəhbərlər, məsləhətçilər.
Ÿ
İntellektual mülkiyyət: nou-hau, əmtəə nişanı, biznes-
proseslər, patent və s.
Ÿ
Maliyyə resursları.
Pulu hardan və hansı şərtlərlə tapacaqsız?
120
Qiymət
Ulduzların iştirakı
Heyv
anlarla çıxışlar
Ticarət üçün məkanlarının icarəsi
Bir neçə arenada şou
Əy
ləncə və yumor
Ajiotaj və təhlükə
Unikal məkan
Mövzu
Şəraitin nəfisliyi
T
amaşaların müxtəlifliyi
Başqa tipli musiqi və rəqslər
Yuxarı
Aşağı
Kiçik regional sirklər
Cirque du Soleil
dəyər əyrisi
Ringling Bros və
Barnum & Bailey
dəyər əyrisi
Aşağıdakı seçimləri araşdırın və mümkün olanların ən
sərfəlisini (və ya bir neçəsini) seçin:
i. Şəxsi vəsait.
ii. Dostların, qohumların vəsaiti.
iii. Kredit.
iv. Peşəkar investorlar, biznes-mələklər (fərdi
investorlar).
v. Dövlətin dəstək proqramları.
vi. Qrantlar.
vii. Kraudfandinq.
viii. Müştərilərdən, məsələn, avansın alınması
şəklində (buna görə onlara endirim etmək olar).
ix. Biznesi tamamilə maliyyə vəsaiti olmadan
qurmaq.
Biznesdə butstrəppinq anlayışı mövcuddur (ing.
bootstrapping) – işi kənardan kapital cəlb etmədən
açmaq deməkdir. Termin “to pull oneself up by one's
bootstraps” ifadəsindən əmələ gəlib (hərfi tərcüməsi
özünü ayaqqabı arxalığından dartıb çıxarmaqdır,
bizim təbirimizcə özünü saçından dartıb çıxarmaqdır).
Hewle -Packard, Dell, Microsoft, Apple, eBay —
bütün bu şirkətlər butstrəppinq modelindən istifadə
ediblər. Modelin əsas xüsusiyyətləri bunlardır:
Ÿ
İlkin kapitalın tələb olmaması və ya az tələb
olunması;
Ÿ
Qısa satış dövrləri (1 aydan az). Yəni
məhsulunuzun satışı üçün bütün mərhələləri
mümkün qədər qısa zamanda bitirərək satışı
yekunlaşdırmalısız.
Ÿ
Satışa görə qısa zamanda ödənişin alınması
(hərdən qabaqcadan ödənişin alınması). Belə
olan halda pulunuz il ərzində mümkün qədər
121
çox sayda dövr edəcək (pul-mal-pul-mal...
sxemi ilə) və hər bir belə əməliyyat gəlir
gətirdiyindən dövriyyə sayının çox olması
yekun gəlirin artması ilə nəticələnəcək;
Ÿ
Reklamın virus və partizan marketinqi
hesabına aparılması (xərclər az olsun). 1-ci
əlavədə bu barədə daha ətraflı danışılır.
B u t s t r ə p p i n q i n t ə t b i q i ya l n ı z o z a m a n
mümkündür ki, insanlar analoji məhsulla artıq
tanışdırlar və ya problemi yaxşı dərk edirlər. Beləliklə,
ehtiyacı aşılamaq üçün çox vaxt və vəsait sərf
edilməsinə ehtiyac qalmır. Bazarda tamamilə yeni
ideya əsasında biznesin qurulması zamanı bu
modeldən istifadə olduqca çətindir.
Butstrəpperlər yalnız “aşağıdan yuxarı”
proqnozlaşdırma üsulundan istifadə edirlər. Məsələn,
tutaq ki, hər satıcı günə 10 nəfərə zəng vura bilər.
Bunların 5%-i müştəri olacaq. İldə 240 iş günü var. Hər
satışdan 100 manat qazanc olacaq. Cəmi 5 satıcı işə
götürmək imkanımız var. Deməli, illik gəlirlərimiz belə
hesablanmalıdır: 10*240*5%*100*5=60 000 manat.
8. Əsas partnyorlar: biznesin uğuru üçün vacib olan digər
tərəfdaşlarınızı müəyyən edib yazın. Bura həm müxtəlif
işbirliklərdəki partnyorlar (istehsal, satış, reklam və s. üzrə),
həm də təchizatçılar daxildir. İnternetdə üstəlik trafik üzrə
partnyorlar da ola bilər:
Ÿ
Linklər mübadiləsi;
Ÿ
Tövsiyyə edilən hər istehlakçıya görə ödəniş;
Ÿ
Tövsiyyə edən saytda mətn linkinin və reklamın
yerləşdirilməsi;
122
Ÿ
Elektron ünvanlar siyahısının mübadiləsi.
9. Biznesin gəlirliliyini hesablayıb yazın.
Biznes mənfəət üçün qurulur. Şöhrət və mənfəətdən
ikincini seçin. Gəlirliyi hesablamaq üçün aşağıdakıları müəyyən
etməlisiz:
Ÿ
Satışların həcmi.
Ÿ
Gəlirin əldəetmə modeli: satışlar, abonent ödənişi, hər
istifadəyə görə ödəniş. İnternet layihələrdə əlavə
olaraq trafik və müştərilərin digər saytlara yönləndi-
rilməsindən gələn gəlir, partnyor marketinqindən əldə
edilən gəlir.
Ÿ
Qiymətin müəyyən edilməsi. Müxtəlif qiymətqoyma
yanaşması və ödəniş mexanizmləri ola bilər, uyğun
olanlarını seçin:
- Yaradılan dəyər əsasında. Bu üsul xüsusilə məhsul
bazarda yeni olanda və ya oxşar məhsullardan müsbət tərəfə
ciddi fərqlənəndə özünü daha qabarıq göstərir. Məsələn, saatsaz
haqqında belə bir lətifə var. Bir nəfər bahalı qədim saatını təmir
üçün gətirir saatsazın yanına. Deyir ki, neçə ustaya aparmışam,
amma çarəsini tapa bilən olmayıb. Saatsaz saatın ora-burasına
baxır, xırda çəkici ilə bir zərbə vurur və saat işləməyə başlayır.
Müştəri işin qiymətini soruşanda saatsaz deyir ki, xərci 100
manatdır. Müştəri təəccüblənir ki, bircə zərbə üçün 100 manat
pul alarlarmı. Saatsaz cavabında deyir ki, zərbəyə görə cəmi bir
manat alır, amma hara vurmağı bildiyinə görə isə 99 manat. Elə
bilirsiz belə hadisələr yalnız lətifələrdə olur? Vacib görüşə
tələsən bir nəfər maşında açarı unudaraq qapını bağlayır. Sonra
yadına düşür ki, görüş üçün lazım olan sənədlər qalıb maşında.
Başını itirir, çünki həm vaxtı az idi, həm də görüş əhəmiyyətli
idi. Yaxındakı dükandan kömək istəyəndə bir ustanı məsləhət
görürlər. Usta 10 saniyə ərzində qapını açır və işinə görə 50
123
Dostları ilə paylaş: |