dərəcəniz daha yüksək olmalıdır. Bir qədər etik normalardan
kənar səslənsə də bu bir qaydadır. Demək olar ki, bütün şirkətlər
belə seqmentasiya edir (sadəcə müştərinin çox vaxt bundan
xəbəri olmur). Bir kompaniyanın işçiləri sığorta şirkətinin tibbi
sığorta üzrə xidmətindən narazılığını rəhbərlərinə bildirmiş-
dilər. Rəhbər isə cavabında demişdi ki, “mən də bu sığorta
şirkətinin xidmətindən istifadə edirəm və çox razıyam”. Razı
olar da, axı o, sığorta şirkətinin VİP müştəriləri siyahısındadır və
ona yüksək standartlarla xidmət olunur:).
Müştəri heç də həmişə haqlı olmur. Bir amerikalı
biznesmen yazır ki, “yalnız düzgün və gəlirli müştəri həmişə
haqlıdır. Haqsız və gəlirsiz müştərilərdən yaxanızı qurtarın.”
Başqa bir işgüzar şəxsin fikrincə desək, satıcının peşəkarlığı belə
müştərini nəzakətlə “yola salmaqda” özünü göstərir. İstehlak-
çının hüquqlarını bilin. Ünsiyyət qaydalarında öyrəndiklərinizi
tətbiq edin. Heç zaman konfliktə yol verməyin.
Bütün bunlarla yanaşı çalışın ki, mənfəətliliyi saxlamaq
şərtilə məhsul və xidmətiniz digərlərindən müsbət cəhətdən
fərqlənsin və axırda hə a xırda detal olsa da gözləndiyindən
artıq etməyə çalışın. Sürprizlər edin. Məsələn, bir restoran
müştərilərini buket və ya desertlə yola salırdı. İcra vaxtını bir az
artıq deyin. Müştərilər üçün bir çox hallarda sürət deyil, məhz
razılaşmaya əməl olunması vacibdir. Məşhur internet ayaqqabı
satıcısı Zappos sifarişləri götürdüyü öhdəlikdən daha tez
çatdırmaqla uğur qazandı. Səhv etmisizsə onu etiraf edib
tezliklə aradan qaldırın.
4. Təqdimat (prezentasiya) hazırlayarkən nəyə fikir
verilməlidir?
10/20/30 təqdimat qaydası: 10 slayd, 20 dəqiqə, 30-cu şrift.
İnvestorlar üçün təqdimat hazırlayarkən aşağıdakı
slaydları daxil edin:
Ÿ
Rezüme – adı, qısaca problemin həlli yolları, məhsul
132
üçün uğurun əsas təminatı;
Ÿ
Problem nədən ibarətdir;
Ÿ
Həlli yolları;
Ÿ
Biznes-model;
Ÿ
Uğurun təminatı;
Ÿ
Marketinq və satışlar;
Ÿ
Rəqiblər;
Ÿ
Komanda;
Ÿ
Maliyyə proqnozları və əsas proqnoz göstəriciləri;
Ÿ
Şirkətin indiki nəticələri, məhsulun indiki vəziyyəti.
5. İnvestorlarla ilkin görüşlərdə nəyi etməməli?
Keçmiş Apple yevangelisti və hazırkı vençur investoru
Qay Kavasakinin fikrincə peşəkar investorların qarşısında çıxış
edərkən ən çox söylənilən 10 səhv fikir bunlardır (bu fikirlər
inandırıcı görünmür və əksinə qeyri-səmimi səslənir):
i. Proqnozumuz çox konservativdir;
ii. Məşhur bir mənbəyə istinad edilərək deyilir ki,
bazarımız 5 ilə 10 milyona çatacaq;
iii. BP gələn həftə bizimlə müqavilə bağlayacaq;
iv. İlkin kapitalı tapan kimi peşəkar işçilər bizə qoşulacaq;
v. Bir neçə investor artıq qiymətləndirmə işinə başlayıb;
vi. Procter & Gamble bizə rəqib deyil, çünki çox ləngdilər;
vii. Patentlər bizi qoruyacaq;
viii. Bizdən tələb olunan yalnız bazarın 1%-ini
qazanmaqdır;
ix. Bizdə ilk gediş üstünlüyü var;
x. Komandamız bazarda ən peşəkar insanlardan ibarətdir.
6. Bir sıra startaplar satış üçün yaradılır. İnvestorlar onları
niyə alırlar?
a. Potensial rəqibi məhv etməkdən ötrü. Nümunə kimi
General Motors tərəfindən Autonomy layihəsinin alışını
gətirmək olar. Bir neçə həvəskar elə bir avtomobil üçün baza
133
modeli hazırladı ki, onun əsasında, bəzi elementlər əlavə
etməklə, sedan, yük maşını və ya cip düzəltmək olardı. Belə
gövdə nisbətən ucuz başa gəlirdi. Layihə uğur qazansaydı
ailəyə artıq bir neçə cür maşın almağa ehtiyac qalmayacaqdı.
Layihə satış mərhələsinə yaxınlaşanda General Motors layihəni
daha da inkişaf etdirmək bəhanəsilə şirkəti texnologiya ilə
birlikdə aldı. Amma işi davam etdirmədi.
b. Müştəri bazasını qazanmaq üçün. Nümunə kimi
Microsoft tərəfindən Skype şirkətinin alınmasını qeyd etmək
olar.
c. Texnologiyaların əldə edilməsi üçün. Belə görünür ki,
həmyerlimiz Tural Bədirxanlının yaratdığı Namo Media
şirkətini Twi er məhz bu məqsədlə alıb.
d. Komandanı qazanmaq məqsədilə.
Aydın məsələdir ki, yaranacaq bütün suallara cavab
vermək mümkün deyil. Biznes bir həyat tərzidir. Gözlənilməz
hallar tez-tez yaranır. Əsası odur ki, siz həyatınıza və işinizə
yanaşmanı dəyişərək düzgün çıxış yollarının tapılmasına
tuşlanasız. Əminəm ki, belə olan halda məqsədlərinizə
çatacaqsız. Bu işinizdə sizə uğurlar arzulayıram və imkan
daxilində sizə dəstək olmağa çalışacağam. Mənim e-mail
ünvanım:
. Uğurlar!
elshan.badirkhanov@gmail.com
134
1-ci əlavə. İnternet və partizan marketinqi.
İnternet marketinqi.
Əgər biznesiniz internetdə yoxdursa, deməli, siz də biznesdə
yoxsuz. Bill Qeyts, Microsoft şirkətinin yaradıcısı.
Bu hissənin hazırlanmasındakı köməyə görə COOL
Agency şirkətinin icraçı direktoru Emil İsmayılova
təşəkkürümü bildirirəm. Burada biz az vəsait tələb edən
internet-marketinqi alətləri barədə danışacayıq. Nəzərə alın ki,
bu sahə dinamik şəkildə dəyişir və kitabın yazılmasından sonra
vaxt keçdikcə alətlərin adı, linki, çeşidi dəyişə bilər. Burada biz
yalnız Azərbaycan bazarı üçün uyğun olan imkanları təsvir
edəcəyik. Xüsusən də pulsuz vasitələri tətbiq edin və nəticələri
qiymətləndirin.
İnternet-marketinq 10 il bundan əvvəl biznes sahibləri
üçün sadəcə bir seçim idisə, bu gün bunsuz keçinmək mümkün
deyil. Satistika göstərir ki, dünya üzrə məhsul axtarışlarının
94%-dən çoxu onlayn edilir (Google şirkətinin rəsmi
statistikası). Son statistikaya nəzər yetirsək dünyada 3.1
milyarddan çox insan internetdən istifadə edir. Artıq sirr deyil
ki, hər hansı bir məhsul haqqında məlumat əldə etmək
i s t ə y ə n d ə ü z t u t d u ğ u m u z i l k ü n va n i n t e r n e t o l u r .
Əksəriyyətimiz Google.com saytı vasitəsilə tapmaq istədiyimiz
məhsulu axtarır və ya birbaşa facebook profilimizə daxil olub bu
məhsulun rəsmi səhifəsinin olub-olmadığını araşdırırıq. Bəzən
yeni biznes sahiblərinin çoxu internet-marketinq barədə
danışarkən bunun vacib olduğunu, lakin böyük büdcə tələb
etdiyini vurğulayırlar. Əlbə ə, daha iri büdcə ilə internet-
135
Dostları ilə paylaş: |