QAR DӘNӘLӘRİ
Bu qar dənələri tanışdı mənə,
Elə bil evimin içinə yağıb.
Hardasa bir şəhid məzarı üstə,
Hardasa bir qızın saçına yağıb.
Bu qar dənələri tanışdı mənə
Sözün dodaqlardan küsdüyü qədər,
Dilənən uşağın dayanacaqda
Açılmış əlinin əsdiyi qədər.
Bu qar dənələri tanışdı mənə,
Göylərin günahın gətirib, anam!
Gör neçə sevgiyə şahidlik edib,
Gör neçə sevgini bitirib, anam!
Bu qar dənələri tanışdı mənə,
Deyəsən, ruhumun sirdaşı olub,
Bəlkə də, kiminsə günah payıdır,
Bəlkə də, kiminsə göz yaşı olub.
Bu qar dənələri tanışdı mənə,
Buludlar göndərib, zəfər gətirib.
Birin də qoymaram yerə düşməyə,
Deyəsən, Allahdan xəbər gətirib.
QAR AĞLAYASAN
Deyirəm, sel olub axasan bir az,
Sonra bulud olub qar ağlayasan.
Bir kitab yazasan qar dənəsindən,
Bir ömür geriyə varaqlayasan.
Bütün gecələri qalıb özündə,
Gündüzlər özündən qopasan, Allah.
İtirib özünü bir qız gözündə,
Bir körpə gözündə tapasan, Allah.
Bir səhər dönəsən külək olasan,
Ağacdan yarpağı ayıra bilən.
Ya da ki, bir parça çörək olasan
Bir yetim qarnını doyura bilən.
QOŞA GÜL
Yolumda üşüyən iki gül bitib,
Sevgini üstünə sərəsən, Allah.
Bu gülün hansına könül verəsən?
Bu gülün hansını dərəsən, Allah?
Bu güllər yollara qarışa sənlə,
Hər addım od tuta, alışa sənlə,
Dil aça, bu güllər danışa sənlə,
Çıxardıb qəlbini verəsən, Allah.
Bu güllər danışır sevgi dilində,
Axı nə gəzirlər bu qış fəslində?
Qəfil ayılasan, birin əlində,
Birin qollarında görəsən, Allah!
50
ULDUZ /
Yanvar 2016
ŞEİR VAXTI
Elşad BARAT
NİGARNAMӘ
“Nigar”, “Nigar” deyə nigaran olma,
Nigarlı dağların vüqarlı deyil,
Bütün Nigarların Koroğlusu var,
Bütün Koroğlular Nigarlı deyil.
O qədər Nigara kül olmuşam ki,
Sözüm var, əlim var, hərarətim yox.
Bəlkə, min Nigarlıq öpüşüm də var,
Amma bir Nigarlıq cəsarətim yox.
Dünyada nə qədər Nigar vardısa,
Elə həmin qədər mələk var, adam.
Bütün Nigarları sevə bilərdim,
Məndə bir Nigarlıq ürək var, adam...
ӘN GÖZӘL GÜNAH
Bu qızın saçların sığallayasan,
Qoluna dolayıb, açasan elə...
Bu qızı bir axşam oğurlayasan,
Sakit bir meşəyə qaçasan elə...
Bütün dərdlərini atıb gedəsən,
Dünyadan xəbərsiz olasan, allah.
Dayanıb bir qoca ağac altında,
Sarılıb boynuna qalasan, allah.
Bu qızın dizində oyandığın an
Ömrünün ən şirin sabahı ola,
Bu qızla bir gecə yaşadıqların,
Dünyanın ən gözəl günahı ola.
Aylıq ədəbiyyat dərgisi
İstər zövqlərin müxtəlifliyi əsərlərin
mövzusunu təyin etsin, istərsə də əsərlərin
mövzu rəngarəngliyi zövqləri formalaşdırsın,
hər iki halda ədəbiyyat mövzu baxımından
çox geniş bir sahədir. Bu sahədə xüsusi yeri
olan detektiv ədəbiyyatı isə qalmaqallı və
müzakirəli olması ilə fərqlənir. Digər mövzulu
əsərlərdən fərqli olaraq detektiv əsər daha çox
diqqət tələb edir. Çünki burada struktur elə
qurulmalıdır ki, yazıçı əsərdə günahkarın adını
bildirməyənə qədər heç bir oxucu bunu özü
tapa bilməsin. Həmin vaxt mükəmməl detektiv
əsər ortaya çıxır.
Dünya ədəbiyyatında detektiv janrının
məşhur nümayəndələrindən Edqar Allan Po,
Umberto Eko və digərlərinin adını çəkmək
olar. Onlardan biri də əsrarəngiz əsərlərilə
diqqət cəlb edən Aqata Kristidir.
Әsərləri dünyanın 103 dilinə tərcümə edilən,
yüksək tirajlarla çap olunan Aqata Kristinin
yaradıcılığı Azərbaycan oxucusu üçün də maraq
doğurur. Onun bu yaradıcılığında isə “On
zənci balası” xüsusi yer tutur.
Təbii ki, ədəbiyyatın məqsədi sözlər va ‐
sitəsilə oxucuya müəyyən fikri ötürə bilməkdir.
“On zənci balası”nda ötürülən fikir isə oxucunun
cinayətlərin axtarışında olmasından əlavə, bu‐
radan müəyyən nəticə çıxarılmasıdır. Әsərin
süjeti ilə tanışlıqdan sonra bu haqda daha
dəqiq məlumat vermək olar.
Maraqlı və bir o qədər də gizli biri tərəfindən
adaya dəvət olunan on nəfər ‐ “hakim
Uorqreyv”, Vera Kleytorn, Filipp Lombard,
miss Brent, general Makartur, doktor Armstronq,
Antoni Morston, mister Blor, Tomas və Etel
Rocers qəribə şəkildə qətlə yetirilir. Qatil,
fantaziyaları baxımından fərqli biridir. Zəncilər
adasına yığdığı on nəfərin hər biri müəyyən
illərdə cinayətlər törətmiş, lakin bu cinayətləri
ya üstüörtülü, ya da müəyyən təsir vasitəsilə
həyata keçirən insanlardır. On nəfərə göndərdiyi
məktubda öz adını Alek Normann Onim, yəni
“A.N.Onim” deyə təqdim edən qatil öz
fantaziyasına görə məhkəmə qurur və cəzasız
qalmış cinayətkarları cəzalandırır. Elə
ağlagəlməz olan da budur. Anonim qatil elə
qonaqların arasındadır. Qonaqlar sırasında
adını dırnaqla qeyd etdiyimiz hüquq insanı,
hakim Uorqreyvin özünəməxsus cinayət
təsəvvürləri var. Yazıçı qatilin kim olduğunu
ən sonda, Uorqreyvin məktubu nəticəsində
bildirir. Uşaqlıqdan bəri cürbəcür qətl planları
fikirləşən hakim ömrünün son illərini şedevrlə
başa vurmaq istəyir və bu formada bir qətl
hazırlayır. Әlbəttə ki, onun qatil olduğu heç
kimin ağlına gəlmir, çünki özü də “qətl”ə
yetirilənlər arasında olur. Uorqreyv qonaqlardan
birini aldadaraq əsl qatili tapmaq üçün bir
oyun oynayacağını, yalandan ölü kimi
görsənəcəyini deyir. Hakimin də öldüyünü
görənlər onu şübhəlilər sırasından çıxarır. Daha
sonra hakim razılaşmaya gəldiyi digər “qonaq”ı
da öldürür və yenə qətllərinə davam edir. Bəs
bu hesabla onuncu “qonaq” kimdir? Fantaziyalı,
52
ULDUZ /
Yanvar 2016
Nurlan SӘLİM
DEBÜT