İNCӘVARDAN
sözəm
sözsüz gərəksizəm
ağızlardan yerə düşüb
ölmüşəm
sən öl ölən kimi
sözəm
yerim görünür
azdırılmış başlarda
korşaldılmış
yaddaşlarda
yadırğayıb məni
gödəldilmiş dillər
yumulmuş ağızlar
boşaldılmış boğazlar
yerim göynüyür
boğazlardan aşağı
sözəm
canım məhbəsdə
çürüyürəm
qıcanmış dişlərin
dibində
sözəm
ağızlardan
sovulmuşam
beyinlərdən
qovulmuşam
soyuqluqdan
donmuşam
atəşim də
sönüb çoxdan
bir ümidlik közüm qalıb
incəvardan
közərirəm
bir şairin ürəyində
qızdırıram misraların
altdan‐altdan
* * *
mən bir sənət əsəriyəm
qara gündən yoğrulmuşam
ağ kətanda doğulmuşam
göy əskiylə
boz divardan asılmışam
dörd bucaqdan
çərçivəylə basılmışam
asan məni hara asıb
mən də ora qısılmışam
sabah
yəqin satılacam
ya da bəlkə
xəbərim yox
dünən artıq satılmışam
DAŞ ÜZӘRİNDӘ YAZI
ağlamayın
məndən sonra
sağlığımda ağlamışam
ölənəcən
gördüklərimi
anladıqca
ağladıqca ağlamışam
anladım ki
siz
xoşbəxtliyə
israrlı
olduğunuz üçün
bədbəxtsiniz
anladım ki
yağlı loxma sərmayədir
ac qarnına
yatırılmaz
şər
xeyirli əməldir
onsuz
xəyallar gerçək olmaz
anladım ki
haqsızlıq
haqqın bəstəsidi
dilsiz
ağızsız
bir körpənin naləsidi
durmadan
çır‐çır çığırır
yalvarır
köməyə çağırır
ağladım ki
acizəm
Aylıq ədəbiyyat dərgisi
40
ULDUZ /
Yanvar 2016
anladım ki
yaşamaq başağrısıdır
ölüm əlverilişli türkəçarə
ağlamayın
məndən sonra
sağlığımda ağlamışam
ölənəcən
HӘSRӘT
pəncərəmə
lələk‐lələk qar düşər
rəngi düşməz taleyimin rənginə
yenə sənsiz şər qarışar
şər düşər
könlüm keçər əzabların cənginə
yoxluğunda
şaxtası var bu qışın
donsa qəlbim
ovundurmaz ağuşun
qar üstündə
sitildəyən bir quşun
səsi düşər
səsimin ahənginə
SÖZDÜ DOSTUM
heç oxuma xala xətri
sözdü dostum
oxusan da
sümüyünə düşməz sənin
...nə səndeyən
nə sənyeyən nemət deyil
ürəyindən keçməz sənin
allah bilir
ürəyin də
sümüklüyüb sənin çoxdan
loru sözlər dinləməkdən
cır səslərə oynamaqdan
sözdü dostum
ağlın kəsməz
səbrin çatmaz
nə qonşudan gələr sənə
nə evində bişməz sənin
heç oxuma xala xətri
oxusan da
sümüyünə düşməz sənin
sözdü dostum...
uçacaqsan
gəldiyin yerə
yarımçıq
arzular
dolaşacaq
şəhərin üzərində
səndən sonra
MӘN DÜZ OLMAZDIM
mən
düz olmazdım
indi
düzdə qalmazdım
atam məni aldatdı
alışdığı yanlışları
düz yol kimi anlatdı
düz yol
atama od vurdu
düz yol
anamı ağlatdı
indi o
ölməyə hazırlaşır
mənsə
yerə girməyə
qonşudan borc alıb
atamı dəfn etməyə
Aylıq ədəbiyyat dərgisi
41
ULDUZ /
Yanvar 2016
SEVGİNİN HASRETİ
Güllerim toprağında güzel,
Yollarım gittiğinde yol,
Bedenim yuvasız bir kuştur,
sensiz bu sonbaharda.
Hangi yere baksam, sesin, saçların ve gözlerin.
Kulaklarımda gurbet türküleri,
Hayalinde ise adının ay ışığı renkleri.
Ayırdılar ansızın, gündüz mü gece mi bilinmedi,
Hiç kimsenin varlığı, yokluğun kadar bile tat vermedi.
Sen bir nefes kadar yakın, insanlarca zindanlarda,
Varlığın vazgeçilmez tek umuttur, bizi bekleyen
yarınlarda.
Sesin vardı , sesin en güzel yankılarda.
Notaların intihar ettiği sıralarda.
Saçların vardı dalgalı, rüzgarın sustuğu anlarda,
Gözlerinde cennetten bahçeler gördüğüm sıralarda.
MELİ
Söyle şimdi, sonbahar yapraklarına mı üzülmeli,
Ayak bastığın o yaprakları mı öpmeli.
Sağanak olup çölde, üstüne mi yağmalı,
Ve bilhassa çöl olup ayak bastığın izleri mi aramalı.
Bu davranın suyu hep mı akmalı,
Zaten bu dünyanın şekeri hep el .
Faili meçhulumu mu bulmalı,
Meçhul olup sonsuzluğa mı karışmalı.
Hüsran olup bir kalbi mi çalmalı,
Yoksa bir kalp olup canana mı adanmalı.
Bir ünlem olup cümleyi mi korkutmalı,
Bir cümle olup her şeyi mi anlatmalı.
yalanlar hep dillerde mi kalmalı,
Gerçeklerin anlaşılması için toprak mı olunmalı.
Görmedim diyerek cesede gözleri mi kapatmalı,
Duymadım diyerek seslere kulak mı tıkamalı.
Bu diyara bir insanlık gerek, bence,
Faniler ikinci yüzünü hep orada yıkamalı.
42
ULDUZ /
Yanvar 2016
TÜRK ELİ
Cumali KARABÜLBÜL
43
ULDUZ /
Yanvar 2016
Samirə Məmmədli. Bu şeir bir neçə
baxımdan maraqlıdır və dialoq üçün zəmin
yaradan məqamlarla zəngindir. Bir şeir, onun
daxili həyatı haqqında danışmaq, fikrimcə, adi
təhlildən fərqlənməlidir. Mətnə köklənirsən.
Mətndən kənara çıxmaq və geri qayıtmaq
mümkündür. Burda hər şey bir mətləbin üs ‐
tünə gəlir. Və hər şey bir mətləbdən şaxələnir.
Cavanşir Yusifli. Həm də müəllif haqqında
ümumi təhlillərdə rastlanmayan nüanslar verə
bilir bu söhbətlər. Demək, belə. İndi biz
“Coratdakı balıqçı uşaqlarına ədəbiyyat dərsi”
şeirini müzakirə edirik, buna qədərki
söhbətlərimizdə müəllif haqqında, onun
yaradıcılığı haqqında danışmışıq. Bu şeir onun
digər mətnlərindən müəyyən dərəcədə
fərqlənən, seçilən hadisələrdəndir. Müəyyən
dərəcədə. Bütün bu fərqlərə baxmayaraq,
BİR ŞEİRİN DEDİKLӘRİ
“Ulduz” jurnalı ədəbiyyatşünaslar Samirə Məm mədli və Cavanşir Yusiflinin “Coratdakı
balıqçı uşaqlarına ədəbiyyat dərsi” (Səlim Babullaoğlu, “Polkovnikə heç kim yazmır”, Bakı,
“Mütərcim”, 2013, səh. 66‐71) şeiri haqqında olan söhbətini olduğu kimi sizə təqdim edir.
Səlimin mətnlərində vahid sistem olur, bəzən
hiss və duyğuların cızdığı süjet dolanbacları
mətnin daxilinə şaxələnir, bəzən mətndən
kənara, çox‐çox uzaqlara proyeksiyalanır.
Söhbətin başlandığı məqam o qədər maraqlı
və rəngarəng hadisələrlə qalaqlanır ki, axırda
bu nöqtə görünməz olur və nəticədə hər bir
nöqtə, yəni ixtiyari məqam elə başlanğıc
funksiyasını daşıyır. Belə olduqda da bütün
olaylar, kəskin, yaxud adi dönüşlər... bir
mətləbdən şaxələnir.
Samirə Məmmədli. Nə mənada? Özünün
də yazdığı kimi, bütün bunlar təcrübədən,
yaşantıdan gəlir, yəni daxili dünyasının əks‐
sədasıdır. Birinci səs deyil, səsin neçə‐neçə
divara dəyib qayıtmasının, yəni, başına gələn ‐
lərin “dərsidir”.