10
0
yeməyi o göndərməyib”. Oğlan nə dindi, nə də tərpəndi. Sifəti daĢ heykəl kimi sakit idi,
gözlərini yuxarı, maili taxta tavana zilləmiĢdi. “Bütün günü heç nə yeməmisən. Otur, ye. Sənə
yemək gətirməyi mənə o tapĢırmayıb. Onun bundan xəbəri yoxdu. Mən özüm hazırlamıĢam,
bayaqdan onun çıxıb getməyini gözləyirdim”.
Bundan sonra oğlan durub oturdu. Onun gözləri önündə çarpayıdan qalxdı, məcməyini
götürdü, küncə gedib onu üzüaĢağı çevirdi, yeməyi qab-qacaqla birlikdə döĢəməyə tökdü. Sonra
boĢ məcməyini əlində müqəddəs bəxĢiĢ qabı kimi tutub – amma cübbədə deyil, əvvəl böyük
yaĢlı adam üçün alınan, sonra isə kəsilib onun boyuna tikilən alt paltarında – öz çarpayısının
yanına qayıtdı. Qadın bu müddət ərzində bircə dəfə də olsun, yerindən tərpənməsə də, artıq ona
baxmırdı. Əlləri hələ də önlüyünün altındaydı. Oğlan çarpayısına qalxıb yenidən arxası üstə
uzandı, geniĢ açılmıĢ gözlərini tavana zillədi. O, yalnız qadının tərpənməz, yayğın, beli azca
bükülmüĢ kölgəsini görürdü. Sonra kölgə yox oldu. BaĢını döndərmədi, lakin qadının küncə
gedib orda aĢağı çökdüyünü, qab-qacaq qırıqlarını bir-bir döĢəmədən qaldırıb məcməyiyə
yığdığını eĢitdi. Sonra qadın otaqdan çıxdı. Ətrafa sakitlik çökdü. Çıraq bir ahəngdə, plitəsi hay-
həĢir salmadan yanırdı; divarda arabir ağcaqanadların iri, quĢ boyda kölgələri görünürdü. O,
pəncərədən o taydakı – bayırdakı qaranlığı, baharı, torpağın nəfəsini hiss edir, eĢidirdi.
Onda cəmi səkkiz yaĢı vardı. YaddaĢ onun nələri xatırladığını yalnız uzun illər sonra –
qadın otaqdan çıxan kimi dərhal çarpayıdan qalxıb küncə tərəf getdiyi, orda həvəslə diz çöküb,
(halbuki dua etmək üçün xalça üzərinə o cür həvəslə diz çökmək istəməmiĢdi) təhqir edilmiĢ
xörəyin üzərinə əyilərək onu vəhĢi heyvan kimi, it kimi acgözlüklə yalamağa baĢladığı o gecənin
üstündən uzun illər keçəndən sonra bildi.
Hava qaralmıĢdı; indi o burdan bir neçə mil aralıda – evdə olmalıydı. ġənbə axĢamları
ixtiyarı özündə olsa da, heç zaman evdən, özü də belə gec saatda, bu qədər uzağa getməmiĢdi.
Evə qayıdanda hökmən qamçılanacaqdı. Ona görə yox ki, evdən uzaqdaykən nəsə eləmiĢdi, ya
da eləməmiĢdi. Heç bir günah iĢləməsə də, evə qayıdan kimi o, sanki, Makiçernin öz gözü
önündə nəsə eləyibmiĢ kimi hökmən qamçılanacaqdı.
Amma günah iĢləməyəcəyini, bəlkə, hələ özü də bilmirdi. Alatoranda beĢi də köhnə, tərk
edilmiĢ taxta-Ģalban zavodunun sınıq-salxaq qapısı ağzında bir yerə yığıĢmıĢdı; yüz addım
aralıda gizlənib, bir qədər əvvəl o qapıdan içəri girən, sonra baĢını bayıra çıxarıb bir dəfə də
ətrafa boylanaraq gözdən itən zənci qızı gözləyirdilər. Bunu uĢaqlardan ən böyüyü təĢkil etmiĢdi,
içəri də elə o, birinci girmiĢdi. Qalanları – eyni kombinezon geyinmiĢ, üç mil radiusunda
yaĢayan və aralarındakı Co Makiçern adlı oğlan kimi on dörd-on beĢ yaĢlarında yer əkməyi,
heyvan sağmağı, odun doğramağı böyüklərdən heç də pis bacarmayan yeniyetmələr növbə
tutmaq üçün saman yığıb gətirmiĢdilər. Yəqin ki, evdə onu gözləyən adamı yadına salmayana
10
1
qədər heç bu iĢin günah olması barədə də düĢünməmiĢdi, çünki on dörd yaĢlı yeniyetmə üçün ən
böyük günah tay-tuĢları arasında bakirə olduğuna görə lağa qoyulmaqdı.
Onun da növbəsi çatdı. Saraya girdi. Ġçəri qaranlıq idi. Dərhal onu dəhĢətli
təntiklik
tutdu.
Əvvəllər, diĢ məcununu xatırlayanda olduğu kimi yenə də ürəyi bulandı. Amma yerindən tərpənə
bilmədi, qadın iyini, zənci iyini duyan kimi zənci qadın arzusunun doğurduğu təntiklik içərisində
yerində mıxlanıb qaldı: ta ki o qız dillənib, ona yol göstərənəcən – heç bir sözə bənzəməyən,
sanki, öz-özünə alınan qəribə bir səs çıxaranacan gözləməyə məcbur oldu. Onda ona elə gəldi ki,
o qızı görür: nəsə yerə sərilmiĢ, zavallı bir Ģey idi, bəlkə də, gözləriydi. AĢağı əyilib, sanki,
qaranlıq bir quyuya baxdı, onun dibində ölü ulduz iĢartısına bənzər zəif bir parıltı gördü.
Nəhayət, hərəkətə gəldi, çünki ayağı qıza dəymiĢdi. Sonra yenə dəydi, çünki onu təpiklə vurdu.
Və daha dayanmadı, təəccüb və qorxu içərisindəki boğuq çığırtını var gücüylə təpikləməyə
baĢladı. Qız zingildəyirdi, qollarından yapıĢıb sərt hərəkətlə yuxarı qaldırdı, yumruqlarını
qolaylayıb küt, ağır zərbələrlə onu döyməyə baĢladı; bəlkə də, səsi döyürdü, amma zənci qadın
arzusunun doğurduğu təntiklik içərisində bu zərbələr hər dəfə düz qızın bədəninin bir yerinə
dəyirdi.
Sonra qız onun yumruğundan yayındı, o özü isə arxa tərəfə yumalandı, çünki o biri uĢaqlar
onun üstünə cumdular, onu tutub saxlamağa, əl-qolunu burmağa çalıĢdılar; o isə hirsindən,
gücsüzlüyündən tövĢüyə-tövĢüyə onlara yumruqla cavab verirdi. Ġndi yalnız kiĢi iyini, onların
iyini duyurdu; ondan aĢağıda Qız zingildəyir, qurtulmağa çalıĢırdı. Qaranlıqda bir-birinə
qarıĢmıĢdılar, kimin əl-ayağı hara dəyirdisə, ora zərbə endirirdi, sonra hamısı birdən yerə yıxıldı
– Co lap altda qaldı. Hətta orda da çarpıĢır, ağlaya-ağlaya onların əlindən qurtulmağa çalıĢırdı.
Qız isə artıq tamam yaddan çıxmıĢdı, elə bil, heç olmamıĢdı. Sadəcə, bir-birilə dalaĢırdılar,
sanki, aralarından güclü, sərin külək əsib keçmiĢdi. Onlar onu yerə yıxdılar, tərpənməyə
qoymadılar. “Ġndi dinc durassanmı? Axır ki, əlimizdəsən. Söz verirsənmi ki, dinc durassan?”.
– Yox, – dedi. Çabalayıb onların əlindən çıxmağa çalıĢdı.
– Bəsdi, Co! Hamımızla bacara bilməzsən. Biz ki, səninlə dalaĢmaq istəmirik.
– Yox, – dedi, tövĢüyə-tövĢüyə yenə çabaladı. Heç kim heç kimi görmürdü. Onlar qızı, bu
davanın səbəbkarını, ümumiyyətlə, belə bir səbəbkarın olub- olmadığını tamam yaddan
çıxarmıĢdılar. O biri dördü üçün hər Ģey birdən-birə, qeyri-ixtiyari alınmıĢdı: erkəyin bir az əvvəl
çütləĢdiyi, ya da indi çütləĢmək istədiyi diĢiyə görə və ya onun uğrunda instinktiv döyüĢmək
istəyi onları buna vadar etmiĢdi. Ancaq onun nə üçün döyüĢdüyünü onların heç biri baĢa düĢə
bilmirdi. Özü də deyə bilmirdi. Sinəsindən basıb yerə sıxmıĢdılar, alçaqdan boğuq səslə
danıĢırdılar.
– Ey, siz, arxadakılar, çıxın burdan. Sonra biz onu eyni anda buraxarıq.
– Kim tutub onu? Mənim tutduğum kimdi?