Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
21 5 Birinci kiĢi hələ də evə, qoca ərlə arvadın içəri girib gözdən itdiyi qapıya tərəf baxırdı. – Qadın da onu tanıyır. – Kimi? – Zəncini deyirəm. Kristması. – Getdik. – MaĢına qayıtdılar. – Görəsən, bu gicbəsər niyə qətl törətdiyi yerdən cəmi iyirmicə mil aralı olan bizim bu Ģəhərə gəlib, niyə mərkəzi küçədə hamının gözü qabağında, aĢkar Ģəkildə avaralanmağa baĢlayıb? Ağlı kəsməyib ki, onu burada tanıyıb tuta bilərlər? KaĢ onu birinci mən görmüĢ olaydım. O min dollar bilirsən, necə iĢimə yarayardı?! Mənimki heç vaxt gətirmir... MaĢın yerindən tərpəndi. Birinci kiĢi hələ də gözlərini ərlə arvadın gözdən itdiyi qapıdan çəkməmiĢdi. Onlar isə mağara kimi qaranlıq, dar və üfunətli balaca evin dəhlizində dayanmıĢdılar. Heydən düĢmüĢ qoca hələ də yarıbihuĢ vəziyyətdə idi, arvadı onu ehmalca kreslonun yanına gətirib, orda əyləĢdirdi; kənardan baxan olsaydı, bunu yalnız qayğıkeĢlik və zəruri bir Ģey kimi baĢa düĢərdi. Ancaq onun geri qayıdıb, qapını arxadan bağlamağına – qadın məhz belə elədi – heç bir lüzum olmadığını düĢünərdi. Sonra yaxına gəlib onun baĢı üzərində dayandı. Ġlk baxıĢdan elə görünə bilərdi ki, qadın, sadəcə, qayğı, mərhəmət hissilə ona baxır. Ancaq bir az sonra kənar müĢahidəçi dərhal anlayardı ki, bütün vücudu tir-tir əsən qadın qoca ərini kresloya ya o, döĢəməyə yıxılmasın deyə, ya da öz nitqi təkrar açılanacan əsir kimi saxlamaq üçün əyləĢdirib. Ağır, pota, bomboz torpaq rəngli qadın suda boğulmuĢ adam sifətilə ona tərəf əyildi. DanıĢmağa baĢlayanda səsi titrədi, onu toparlamağa çalıĢarkən özü də tir-tir əsdi; ərinin yarıuzanılı halda yıxılıb qaldığı kreslonun qoltuqlarından yapıĢıb təmkinli, amma titrək səslə dedi: “Yufus. Mənə qulaq as. Əvvəllər heç vaxt bunu səndən soruĢmamıĢam. Otuz ildi soruĢmamıĢam. Ġndi mənə deməlisən. Mən bunu bilməliyəm, sən hökmən mənə deməlisən. O vaxt Millinin uĢağını neylədin?”
O uzun günü onlar – satıcılar, avaralar, əyni kombinezonlu kəndçilər, bütün kütlə səhərdən- axĢamacan meydanda, həbsxana önündə toplaĢıb hey uğuldaĢdılar; bu hadisəni hay-küylə qızğın müzakirə etdilər. Bu uğultu, bu hay-küy Ģəhərin gah bu, gah da o baĢında peyda oldu, külək kimi, yanğın kimi birdən öləziyib, sonra yenidən gurlaĢdı; yalnız kölgələr xeyli uzanıb axĢamın düĢdüyünü bildirəndə kəndçilər arabalarda, toz-torpağa batmıĢ maĢınlarda dağılıĢmağa, Ģəhərlilər isə Ģam yeməyinə yollanmağa baĢlayanda kəsdi. Sonra o, qadınların, ailə üzvlərinin də iĢtirakıyla, elektrik iĢığına qərq olmuĢ Ģəhər evlərində, təpələrin arxasında ağ neft çırağı ilə iĢıqlanan kənd evlərində yenidən qızıĢdı. Səhəri gün – əyalət insanı üçün xoĢ, ləng bazar günü isə əyinlərinə tərtəmiz köynək, Ģıq aĢırmalı Ģalvar geyinmiĢ hadisə Ģahidləri kənd kilsələrinin və 21 6 ya kölgəli həyət evlərinin önündə çöməlib, araba və maĢınlar qapıda qonaqları gözləyərkən, ev sahibələri mətbəxdə nahar hazırlayanacan hər Ģeyi təkar danıĢmağa baĢladılar: “Heç zənciyə oxĢamır, ağappaq adamdı, mən necəyəm, o da elə. Amma, görünür, zənci qanı istər-istəməz özünü göstərib. Elə bil, özü qəsdən tutulmağa hazırlaĢıb, evlənməyə hazırlaĢan adamlar kimi əməlli-baĢlı geyinib-kecinib də. Halbuki bir həftə bundan əvvəl özü onların əlindən qaçmıĢdı, qurtulmaq istəmiĢdi. O evə od vurmasaydı, heç bir aydan sonra da bu qətldən xəbər tuta bilməzdilər. Viski satdırdığı o Braun deyilən oğlan olmasaymıĢ, heç kim ondan ĢübhələnməzmiĢ, çünki özünü ağ adam kimi aparırmıĢ; nə isə viski alverini də, bu qətli də həmin Braunun üstünə yıxmaq istəyirmiĢ, amma o, hər Ģeyi necə var, açıb deyib. Dünən səhər Ģənbə günü, günün günorta çağı, küçədə camaatın gur olan vaxtı Motstauna gəlib çıxıb. Ağların bərbərxanasına girib, onlar da heç nə baĢa düĢməyiblər, çünki tamam ağ adama oxĢayır. Hətta çəkməsilən ayağındakı ayaqqabıların özününkü deyil, xeyli iri olduğunu görəndən sonra da heç nə anlamayıblar. BaĢını, üzünü qırxdırıb, pulunu ödəyib, ordan çıxıb, birbaĢ mağazaya gəlib; təzə köynək, qalstuk, həsir Ģlyapa alıb – hamısını da öldürdüyü qadının puluna. Sonra günün günortaçağı küçədə obaĢ-bubaĢa saymazyana gəziĢməyə baĢlayıb, yanından ötüb-keçən adamlar da heç nə baĢa düĢməyiblər, öz iĢlərində olublar; Holidey də bax elə o vaxt onu görüb, yanına qaçıb, cəld qolundan yapıĢaraq deyib: “Sənin adın Kristmas deyil?” Zənci də “Hə” deyib. Heç adını da gizlətmək istəməyib. Ümumiyyətlə, heç nə eləməyib. Özünü zənci kimi yox ağ adam kimi aparıb. Əsas məsələ də bundadı. Camaat buna görə belə bərk qəzəblənib. Sən bir buna bax, qatil olasan, adam öldürəsən, özün də geyinib-kecinib, Ģəhərdə kefin istədiyi kimi gəzəsən; elə bil, camaata meydan oxuyurmuĢ – cəsarətiniz varsa, gəlin, məni tutun; halbuki qaçıb aradan çıxmağa çalıĢmalıydı, yağıĢa, qara düĢsə də, palçığa, çirkaba batsa da, qaçıb meĢədə-zadda gizlənməliydi. Amma o, özünün qatil olduğundan, ən betəri isə zənci olduğundan xəbərsizmiĢ kimi ortalıqda öz kefinə veyllənirmiĢ. Deməli, elə o andaca Holidey (bir az da həyəcanlandığından – necə olmasa arada min dollar məsələsi var axı – zəncinin ənginə bir-iki dənə möhkəm iliĢdirib və yalnız bu zaman o, ilk dəfə özünü zənci kimi aparıb, yəni bu zərbələrə sakitcə dözüb, bircə kəlmə də deyib-eləməyib; ağız-burnu al-qana batsa da, sifəti bozarmıĢ halda, lal-dinməz dayanıb key-key onun üzünə baxıb) – deməli, Holidey dərhal onun yaxasından yapıĢaraq qıĢqırmağa baĢlayıb, birdən o qoca, Hayns – hamı onu Dok dayı kimi tanıyır – birdən o da ortalığa atılıb əlindəki iri dəyənəklə zəncini əməlli-baĢlı kötəkləməyə baĢlayıb, axırda iki nəfər zorla onu zəncidən ayırıb, sonra da sakitləĢdirib maĢında evlərinə aparıblar. Ancaq heç kim baĢa düĢməyib ki, o bu zəncini doğrudan da tanıyır ya yox. Taytıya-taytıya irəli cumub çığırırmıĢ: “Bunun adı Kristmasdı?” – adamları itələyə-itələyə özünü zənciyə çatdırıb, bir anlığa duruxub onun üzünə baxıb, sonra da əlindəki dəyənəklə vur ki, vurasan. Sifəti elə gündəymiĢ ki, elə bil, özündə deyilmiĢ. Axırda onu ordan
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|