Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
26 7 Bələdlədiyi yerə hələ bir neçə yüz metr qalmıĢ dəmir yoluna çıxmıĢdı. O yer yoxuĢun ən yüksək zirvəsindəydi ; Ģimala gedən yük qatarları onu zorla – ölə-ölə, az qala, piyadadan da zəif sürətlə qalxırdılar. Durduğu yerdən bir az aralıda iki parlaq xətti, sanki, qayçıyla kəsib atmıĢdılar. MeĢə kənarındakı adda-budda ağaclardan birinin arxasında gizlənib bir müddət orda – yalqızlıq zolağının önündə dayanır. Sur-sumbatından artıq uduzulmuĢ bir oyunda son ümidsiz gediĢi fikirləĢib tapmaq üçün beynində tələm-tələsik, ümidsiz hesablamalar aparan oyunçuya bənzəyir. Nəyisə lənətləyirmiĢ kimi bir az da orda dayandıqdan sonra dönüb təzədən meĢənin içiylə, dəmir yolu boyunca qaçmağa baĢlayır. Elə bil, hara qaçmaq lazım olduğunu dəqiq bilir; tezliklə yaxınlıqda bir cığır görür, elə qaça-qaça da o çığıra dönür, nəhayət, açıqlığa çıxır: burda bir zənci daxması var. Ön tərəfdən, artıq qaçmadan, yeriyə-yeriyə həmin daxmaya yaxınlaĢır. Qoca zənci qarı artırmada oturub qəlyan çəkir, baĢına ağ əsgi sarıyıb. Braun artıq qaçmasa da, hələ də ağır-ağır, tövĢüyə-tövĢüyə nəfəs alır. Nəfəsini sakitləĢdirməyə çalıĢır, üzünü qarıya tutur: – Salam, xalacan, – o deyir. – Burda kimsə var? Qarı qəlyanı ağzından çıxarır. – Mən varam. Sizə kim lazımdı? – ġəhərə məktub göndərməliyəm. Həm də təcili. – DanıĢarkən, sanki, nəfəsini zorla tutub saxlamağa çalıĢır. – Pulunu da verəcəm. Burda elə bir adam var? – Belə tələsikdisə, onu özün aparsan yaxĢıdı. – Dedim axı, pulunu verəcəm! – nəfəsini, səsini cilovlamağa çalıĢaraq, qəzəbli bir səbirlə təkrar edir. – Ġndi, bu dəqiqə aparana bir dollar verəcəm. Bəyəm burda pul qazanmaq istəyən yoxdu? UĢaqdan-zaddan? Qarı ona baxa-baxa qəlyanını sümürür. Onun qədimi, qara, heç nə bilinməyən sifətindəki bir cüt göz bu yad adamı, sanki, ilahi bir biganəliklə (amma heç də mərhəmətlə deyil) baĢdan- ayağa süzür. – Bir dollar deyirsən, hə? O buna səbirsizlik, boğulmuĢ qəzəb və nəsə, ümidsizliyə bənzər bir Ģeyi andıran təsvirəgəlməz jestlə – əlini yellətməklə cavab verir. Artıq burdan çıxıb getmək istəyir, amma zənci qarının səsi onu tutub saxlayır. – Burda heç kim yoxdu, bir mənəm, bir də iki uĢaq. Onlar da sizin bu iĢ üçün çox kiçik olarlar. Braun geri çevrilir. – Niyə kiçik olurlar? Burda nə iĢ var ki, sadəcə, bir məktubu qaça-qaça aparıb Ģerifə çatdırmaq, sonra da... 26 8 – ġerifə? Yox, siz yanlıĢ yerə gəlmisiniz. Mən onları Ģerifin yanına heç cür buraxmaram. Bizim zəncilərdən biri Ģeriflə o qədər yaxınlıq elədi ki, axırda həmiĢəlik orda qalmalı oldu. Bir daha evə qayıtmadı. Siz gedin o adamı baĢqa yerdə axtarın. Braun, onsuz da, artıq ordan uzaqlaĢır. Hələ ki, qaçmır. Hələ qaçmağı fikirləĢməyib; indi, ümumiyyətlə, nəsə düĢünmək iqtidarında deyil. Onda əlacsız qəzəb, az qala, ekstaz həddinə çatıb. Sanki, o, təsadüfi uğursuzluqlarının əcaib, fövqəltəbii çoxluğundan heyrətə gəlib. Bu cür müntəzəm uğursuzluqlarla qarĢılaĢmağın özü, sanki, onu cılız insan istəyi, insan ümidlərinin fövqünə qaldırır və o, bunların hamısını bir andaca ləğv edərək heçə endirə bilir. Buna görə də yalnız zənci qadın arxadan iki dəfə səsləndikdən sonra onun səsini eĢidib, geri dönür. Qadın heç nə deməmiĢdi, heç oturduğu yerdən də tərpənməmiĢdi, sadəcə, iki dəfə onu arxadan haylamıĢdı. Ġndi isə o deyir: – Bax, bu, apara bilər. Artırmanın qırağında, sanki, yerin altından çıxıbmıĢ kimi bir zənci dayanıb – ya yaĢdan böyük, ağıldankəmin, ya da azyaĢlı uzundrazın biridir. Sifəti qapqara, donuqdur, onda heç nə ifadə olunmayıb. Onlar dayanıb bir-birinə baxırlar. Daha doğrusu, Braun ona baxır. Zəncinin ona baxıb-baxmadığını Braun heç cür anıĢdıra bilmir. Bu da onun üçün çox əladı, məntiqlidi lap yerinə düĢüb: çünki son ümidgahı və xilaskarı olacaq bu heyvərə, deyəsən, nəinki lazım olan adamı, heç Ģəhərin özünü belə gedib tapa biləcək qədər əqli qabiliyyətə malik deyil. Braun yenə anlaĢılmaz tərzdə əlini yellədir. Sonra onu köynəyinin cibinə atıb, var gücü ilə geriyə, artırmaya tərəf qaçır. – Bu məktubu təcili Ģəhərə apar, tez də mənə cavab gətir, – o deyir. – Bacararsan? – Amma onun nə deyəcəyini gözləmir. Cibindən kirli bir kağız parçası, sınıq bir karandaĢ qırığı çıxarıb, artırmanın kənarında aĢağı əyilir, qarının gözü qabağında cidd-cəhdlə, tələm-tələsik yazır:
Ġmza qoymur. Kağızı artırmanın üstündən götürüb, az qala, gözü ilə onu yeyir, qarı isə ona baxır. Bu adi, çirkli kağızı – səylə, tələm-tələsik yazdığı, amma bütün ruhunu, bütün həyatının məğzini onda ifadə etdiyini sandığı cızma-qaranı acgözlüklə bir daha nəzərdən keçirir. Sonra onu yenə artırmanın üstünə qoyur, amma ona imza qoymasam da Kim olduğumu Özünüz yaxşı
– ġerifin özünə ver. BaĢqa heç kimə. Onu tapa biləssən ?
– Tapa biləcək, əgər Ģerif özü onu daha tez tapmasa, – qarı müdaxilə edir. – Verin ona. Əgər o sağdısa, hökmən tapacaq. Ay oğul, dollarını al, çıx get. Zənci artıq ordan aralanmıĢdı. Ġndi ayaq saxlayır. Heç nə demədən, heç kimə baxmadan, sadəcə, dayanıb gözləyir. Zənci qarı artırmada oturub, qəlyanını sümürə-sümürə yuxarıdan Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|