28
3
Qaçan adamlara qoĢulub qaçdı, onları bir-bir ötüb-keçdi, çünki onun məqsədi vardı, onlarsa
məqsədsiz-filansız, elə-belə, küyə düĢüb qaçırdılar; qara, küt, nəhəng tapança isə önündəki
kütləni kotan kimi yarıb keçirdi. Bu adamlar ağ, sivri, ağız yırtıqlarından diĢləri parıldayan
sifətlərini yana çevirib onun ciddi, gərgin, cavan sifətinə baxır, sonra da arxasınca mızıltıya
bənzər uzun bir səs çıxarırdılar: “...ora... o tərəfə qaçdı...” Amma Qrimm uzaqdan da olsa artıq
Ģerifin köməkçisini görə bilirdi – o da tapançasını yuxarı qaldıraraq qaçırdı. Qrimm sağa-sola
göz gəzdirdi, sonra yenə irəli cumdu; bir az qabaqda, görünür, Ģerifin köməkçisinin də dustaqla
birlikdə zorla yarıb özünə yol açmalı olduğu izdihamın gur yerində teleqrafçı paltarında
uzunboylu yeniyetmə bir oğlan velosipedinin buynuzundan yapıĢıb onu üzüyola inək kimi
yanınca aparırdı. Qrimm ona çatan kimi tapançanı qoburuna soxdu, oğlanı bir kənara fırladıb
velosipedin belinə sıçradı – bu hərəkəti birnəfəsə, qaçıĢ sürətini bir an belə zəiflətmədən yerinə
yetirdi.
Velosipedin nə zəngi, nə də siqnal xortumu vardı. Ancaq adamlar Qrimmin arxadan
gəldiyini hansı yollasa dərhal hiss edir, kənara çəkilib ona yol verirdilər; sanki, öz hərəkətlərinin
qüsursuzluğuna, düzgünlüyünə əminliyi, kor-koranə və buludsuz inamı burda da onun iĢinə
yarayır, ona yol açırdı. Qabaqda qaçan Ģerif köməkçisinə çatanda velosipedin sürətini yavaĢıtdı.
Köməkçi qaçmaqdan, çığırmaqdan tər basmıĢ sifətini ayrıla qalmıĢ ağzıyla birlikdə ona tərəf
çevirdi:
– O tərəfə döndü, – köməkçi çığırdı. – Ora, o dalana...
– Bilirəm, – Qrimm dedi. – Əl-qolu qandallıdı?
– Hə! – köməkçi cavab verdi. Velosiped irəli cumdu.
“Deməli, bərk qaça bilməz, – Qrimm fikirləĢdi. – Tezliklə, harasa girib gizlənməlidi. Ən
azı, açıq yerdə, göz qabağında qalmamaq üçün”. O da sürətlə həmin döngəyə girdi. Dalan iki
evin arasındaydı, bir tərəfinə taxta hasar çəkilmiĢdi. Elə bu vaxt ilk dəfə olaraq yanğın siqnalının
səsi eĢidildi; onun upuzun çığırtısı yavaĢ-yavaĢ gücləndi və nəhayət, sanki, qulağın eĢitmə
qabiliyyətini də aĢdı, onun fövqünə yüksəldi, yalnız hissiyyatla duyulan səssiz bir titrəməyə
çevrildi. Qrimm irəli cumdu; Ģüuru sürətlə, məntiqlə və həm də qəzəbli, təmkinli bir vəcdlə
iĢləyirdi. “Əvvəlcə o, gözdən itməyə çalıĢacaq”, – ətrafa göz gəzdirə-gəzdirə düĢündü. Bir tərəf
aydın görünsə də, digər tərəfdə altı fut hündürlüyündə hasar vardı. Dalan gözlənilmədən taxta
darvazaya dirənib qurtardı, onun arxasında geniĢ bir otlaq, ondan bir az aralıda isə xəndək,
Ģəhərin sərhədi görünürdü. Lap aĢağıda, xəndəyin dibində bitən hündür ağacların təpəsi torpağın
üstündən zorla sezilirdi. O xəndəkdə bütöv bir alay gizlənə, özünə mövqe tuta bilərdi. “Ehh”, – o
ucadan dedi. Dayanmadan, sürətini azaltmadan geri döndü, velosipedi bayaq çıxdığı küçəyə sarı
qovdu. Yanğın siqnalı artıq zəifləyib avazıyaraq yenidən qulağın eĢidə biləcəyi səsə çevrilmiĢdi;
velosipedlə sərt bir qövs cızaraq küçəyə sıçrayanda Qrimm bir anlığa qaçıĢan adamları və sürətlə
28
4
ona tərəf gələn maĢını gördü. Pedalı var gücüylə fırlatsa da, maĢın onu haqladı, içindəkilər
baĢlarını ona tərəf uzadıb birbaĢ onun donuq, irəliyə dikilmiĢ sifətinə çığırmağa baĢladılar.
“Atılın bura! – onlar qıĢqırdılar. – Tez olun, atılın!” O, cavab vermədi. Heç baĢını qaldırıb onlara
tərəf baxmadı da. MaĢın yanından ildırım kimi ötdü, sonra sürətini azaltdı; indi də o, maĢını
ötüb-keçdi – sürətlə, havada süzən quĢ kimi, səssizcə; maĢın yenə sürətini artırdı, onu ötüb
keçdi, maĢındakılar baĢlarını uzadıb qabağa baxırdılar. O da sürətlə, səssizcə, xəyalata xas iti bir
yüngüllüklə, Caqqernautun, yaxud da Taleyin cəng arabası kimi yenilmədən, usanmadan,
qətiyyətlə irəli Ģığıyırdı. Arxadan yenə də yanğın siqnalının yavaĢ-yavaĢ yüksələn səsi eĢidildi.
MaĢındakı adamlar bir də dönüb geri baxanda, o artıq görünmürdü.
Tam sürətlə baĢqa bir dalana girdi. Sakit, daĢ kimi, tərpənməz sifəti hələ də gerçəkləĢən
arzunun məmnunluğuna, qaĢqabaqlı, biganə bir sevincə bürünmüĢdü. Bu dalan birincidən daha
kələ-kötür, daha uzun idi. Onu sürətlə keçib, çılpaq təpəciyə çıxanda Qrimm velosipeddən yerə
sıçradı; velosiped öz ətalət qüvvəsinin təsiri altında bir az da üzüaĢağı dığırlanıb sonra yanı üstə
yerə aĢdı; burada onun gözləri önündə Ģəhərin kənar sərhədi boyunca uzanıb gedən böyük bir
dərənin geniĢ mənzərəsi açıldı – bu mənzərənin önünü lap qıraqda nizamsız, adda-budda tikilmiĢ
bir neçə zənci daxması kəsirdi. Qrimm hərəkətsiz, yalqız və məĢum sərhəd dirəyi kimi yerindəcə
donub qaldı. Arxada, Ģəhərdə yanğın siqnalının səsi yenə avazıyıb zəifləməyə baĢladı.
Sonra Kristması gördü. Uzaqdan xırda bir Ģey kimi qaralan, iki əli önündə bir-birinə
sıxılmıĢ fiqurun xəndəkdən çıxdığını gözü aldı. GünəĢ Ģüası qaçağın qandalı üzərinə düĢüb bərq
vuranda Qrimm birdən bir-birinə sıxılmıĢ əllərin helioqraf
24
qığılcımı kimi necə parladığına
diqqət yetirdi və ona elə gəldi ki, hətta bu anda belə azad olmayan o adamın necə tövĢüdüyünü,
necə ağır-ağır nəfəs aldığını burdan, bu qədər uzaqlıqdan aydın eĢidir. Sonra həmin o xırda fiqur
yenidən qaçmağa baĢladı və ən yaxındakı zənci daxmasının arxasında gözdən itdi.
Qrimm də qaçmağa baĢladı. Ġldırım sürətiylə irəli Ģığıdı, ancaq onun bu qaçıĢında nə
tələskənlik, nə də canfəĢanlıq vardı. Onda hətta qisasçılıq, quduzluq, qəzəb də yox idi.
Kristmasın özü də bunu gördü. Çünki elə bir an oldu ki, onlar, az qala burun-buruna gəldilər.
Bu, Qrimm sürətlə qaçaraq daxmanın arxa tərəfinə dönəndə baĢ verdi. Həmin anda Kristmas
özünü, tilsimli bir ĢeymiĢ kimi, daxmanın arxa pəncərəsindən bayıra atdı – onun bağlı əlləri baĢı
üzərində alıĢıb yanırmıĢ kimi iĢıq saçdı. Bir anlığa göz-gözə gəldilər: biri – sıçrayıĢdan sonra
hələ dizləri bükülü halda, o biri – sürətlə qaça-qaça; dərhal cilovlaya bilmədiyi sürət Qrimmi bir
anlığa daxmanın o biri küncünə atdı. Ancaq elə həmin an o, Kristmasın əlində ağır, nikelli
tapança olduğunu gördü. Cəld geri çevrildi, öz avtomat tapançasını çıxarıb əks tərəfə, o biri
küncə doğru cumdu.
24
Helioqraf – işı q siqnalları nı uzağa
ö
t
ü
rən cihaz