Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
28 1 – Əlbəttə, – Qrimm dərhal dedi, – ehtirassız-filansız, təmkinlə. – Bəs mən nə deyirəm? Narahat olmayın. Mən öz yerimdə olacam. ġəhər gecə sükutuna qərq olandan, kinoteatr boĢalandan, əczaxanalar bir-birinin ardınca bağlanandan sonra Qrimmin taqımı dağılıĢmağa baĢladı. O buna mane olmadı, soyuqqanlılıqla tamaĢa elədi; onlar pərt olmuĢdular, özlərini narahat hiss edirdilər. Yenə də, özü də bilmədən, onun iĢi xeyli asanlaĢmıĢdı. Bu adamlardakı bugünkü narahatlıq, onun qədər soyuqqanlı, onun qədər fərasətli ola bilməmək hissi sabah onları bura qayıtmağa məcbur edəcəkdi. Bəziləri dağılıĢmadılar, orda qaldılar – sabah, onsuz da, iĢ günü deyildi; kimsə birneçə kətil tapıb gətirdi, oturub poker oynamağa baĢladılar. Bütün gecəni oynadılar, bununla belə, Qrimm (o özü oynamırdı və bir də öz müavininə, onların arasında müvafiq zabit rütbəsi olan yeganə adama oynamağa icazə verməmiĢdi) aradabir meydana patrul dəstəsi göndərməkdə davam etdi. Sonra polis növbətçisi də onlara qoĢuldu, ancaq o da poker oyununda iĢtirak etmədi. Bazar günü sakit keçdi. Onlar aradabir patrul reydləri keçirmək üçün ayrılmalı olsalar da, bütün günü poker oynadılar; kilsə zəngləri sakitcə çalınır, ziyarətçilər nizamla, yay mövsümünə uyğun əlvan libasda, qruplar halında ora toplaĢırdılar. Meydandakılar məhkəmə iclasçılarının sabah geniĢ tərkibdə toplaĢacağını artıq bilirdilər. Nəsə, çox gizli, qaçılmaz, hər Ģeyi görən və heç vaxt mürgüləmək bilməyən bir gözün insanların bütün əməllərinə daim gizlincə nəzarət etdiyini dərhal ağıla gətirən bu iki sözün tələffüzünün özü belə Qrimmin adamlarını hazırlanmaqda olan tamaĢanın gerçəkliyinə qəti inandırmıĢdı. Bəzən insanlar elə qeyri-ixtiyari, elə gözlənilməz hərəkətlər eləyirlər ki, bu barədə nə düĢündüklərini belə bilmirlər; belə ki, Ģəhər özü də nə etdiyini anlamadan birdən-birə Qrimmi qəbul etdi, ona rəğbətlə, bəlkə də, müəyyən qədər həyəcan, amma kifayət qədər güclü inam hissiylə baxmağa baĢladı, sanki, onun uzaqgörənliyi, öz Ģəhərinə qarĢı vətənpərvərlik və qürur hissi, bu hadisədə boynuna düĢən məsuliyyət onlarınkından daha canlı, daha gerçək idi. Hər halda, onun baĢına yığdığı adamlar bunu qəbul etmiĢ, mənimsəmiĢdilər; onlar öz hiss və düĢüncələrindən fədakarcasına imtina etdikdən sonra qızıĢıb elə bir həddə çatmıĢdılar ki, fürsət düĢsəydi, bəlkə də, bu iĢ naminə ölümə belə gedərdilər. Ġndi bu adamları müdhiĢ, insanı lərzəyə gətirən, demək olar ki, Qrimmin onların əynində görmək istədiyi hərbi formanın – xakinin özü qədər gerçək bir iĢığın əks olunmuĢ Ģüası yönləndirirdi; hər dəfə qarovulxanaya qayıdanda onlar, sanki, təzədən bu adamın xülyalarının məhrəmanə, bərbəzəksiz və asketik cır-cındalarına bürünürdülər. Bazar gününün bütün gecəsi belə keçdi. Poker oyunu davam etdi. Ona geyindirilən ehtiyatlılıq, gizlilik libası bir kənara atıldı. Ġndi hər Ģey heç nədən və heç kimdən çəkinmədən, lovğalıq həddinə çatmıĢ buludsuz bir əminliklə edilirdi: gecə pilləkəndən ayaq səsləri eĢidilərkən kimsə “Ehtiyatlı olun, hərbi polis!” deyəndə onlar par-par parıldayan, həris, qorxu-ürküsüz, cürət dolu baxıĢlarla bir-birini süzdülər; biri xeyli ucadan “Gəlin bu əclafı pilləkəndən aĢağı
28 2 tullayaq!” deyə təklif etdi, baĢqa birisi diĢlərini qıcırdadaraq, əcaib, çılğın bir qiyyə çəkdi. Beləliklə, səhəri gün sübh tezdən, kəndlərdən gələn ilk araba və maĢınlar bir-birinin ardınca Ģəhərə daxil olmağa baĢlayanda taqım yenidən mütəĢəkkil Ģəkildə bir yerə yığıĢdı. Ġndi onlar hərbi formadaydılar. Bu, onların sifətinə də çökmüĢdü. Əksəriyyəti eyni yaĢa, eyni nəslə, eyni həyat təcrübəsinə malik adamlar idi. Ancaq onları birləĢdirən təkcə bu deyildi. Ciddi, sərt, yenilməz bir qaya kimi insan burulğanının ortasında dayanıb, yanlarından keçən, keçərkən addımlarını yavaĢıdıb onlara baxan, nəsə hiss eləyən, duyan, amma bunun nə olduğunu anlamayan kütləni qaĢqabaqlı, bomboĢ gözlərlə süzərkən bu adamlardan dərin, müdhiĢ bir amansızlıq yağırdı; bütün günü onlar heyrətdən ağzı açıla qalan, inək sifəti kimi mənasız və hərəkətsiz olan, gah yaxınlaĢıb, gah da uzaqlaĢan, sonra isə yeniləriylə əvəzlənən insan sifətlərinin diqqət mərkəzində oldular. Sonra isə bəzən ucadan, bəzən də astadan – pıçıltıyla çıxan səslər bütün Ģəhəri öz ağuĢuna aldı; sakitcə soruĢur, sakitcə cavab verirdilər: “Odur gəlir. Bax, onu deyirəm, avtomat tapançası olan o oğlanı. O onların komandiridir. Qubernator göndərib, xüsusi səlahiyyətli zabitdir. Ġndi hər Ģeyə o rəhbərlik edir. Bu gün Ģerif heç nə eləyə bilməz”. Sonra, artıq xeyli gec olanda Qrimm Ģerifə dedi: – Siz mənə qulaq assaydınız, belə olmazdı. Mən onu kameradan bütöv bir manqanın mühafizəsi altında çıxarardım, amma siz gör neylədiniz, onu tək bir köməkçi ilə, özü də ona qandallamadan meydanın, o boyda adamın içərisindən keçirib aparmaq istədiniz; sizin o köməkçiniz, o əfəl, yekə bir darvazanı ancaq iki metrdən niĢan alıb vura bilən Buford isə o qədər adamın içində atəĢ açmağa cürət etməzdi, bundan qorxardı. – Mən hardan biləydim ki, o qaçmaq fikrinə düĢəcək, özü də belə bir yerdə? – Ģerif cavab verdi. – Axı Stivens mənə demiĢdi ki, ölüm hökmündən qurtulmaq, heç olmasa, ömürlük həbs cəzası ala bilmək üçün o öz günahını boynuna almaq istəyir. Artıq çox gec idi. Hər Ģey olub-bitmiĢdi. Bu, meydanın mərkəzində, səkidən məhkəmə binasına qədər yolun tən yarısında, yarmarka günüymüĢ kimi oraya toplaĢan gur izdihamın ortasında baĢ vermiĢdi, Qrimm isə onun qaçmağından yalnız köməkçinin havaya açdığı iki atəĢ səsini eĢidəndən sonra xəbər tutmuĢdu. Özü məhkəmə binasında olsa da, iĢin nə yerdə olduğunu dərhal anladı və dərhal da, anında reaksiya verdi. AtəĢ səsi gələn tərəfə qaçarkən, arxaya çevrilib iki gündür bir an belə yanından ayrılmayan yavərinəmi, çaparınamı qıĢqırdı: – Yanğın siqnalını iĢə sal! – Yanğın siqnalını? – həmin adam təkrar etdi. – Nə üçün? – Yanğın siqnalını iĢə sal! – Qrimm çiyninin üstündən çığırdı. – Onların nə düĢünəcəyi vacib deyil. Təki onu bilsinlər ki... – Sözünü bitirmədi, bir göz qırpımında gözdən itib yox oldu. Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|