Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
27 7 həlledici anda olduğu kimi, yenə də onu pis vəziyyətdə qoydu. O, keĢiĢi öldürmədi, sadəcə, tapança ilə vurub yerə yıxdı, sonra bir az qabağa qaçaraq, masanın arxasında büzüĢüb, axırıncı dəfə qara qana qarĢı üsyan etdi. Düz otuz il idi ona qarĢı bu cür üsyan edirdi. Yanı üstə çevrilmiĢ masanın arxasında büzüĢüb, əlindəki tapança dolu olsa da, bircə güllə belə atmadan, sakitcə, onların onu vurub öldürmələrinə Ģərait yaratdı”.
O vaxtlar Ģəhərdə Persi Qrimm adlı cavan bir adam yaĢayırdı. Onun iyirmi beĢ yaĢı vardı, milli qvardiya kapitanı idi. Bu Ģəhərdə doğulmuĢ, yay təlim toplantıları nəzərə alınmazsa, bütün ömrü boyu burada yaĢamıĢdı. YaĢı az olduğuna görə Avropa müharibəsinə gedə bilməmiĢdi, yalnız 1921, yoxsa 1922-ci ildəmi baĢa düĢmüĢdü ki, bunu heç vaxt valideynlərinə bağıĢlamayacaq. Dəmir məmulatları tüccarı olan atası onun bu acığını heç cür baĢa düĢə bilmirdi. Belə hesab edirdi ki, oğlu, sadəcə, tənbəlin, avaranın biridi, ondan, yəqin, heç nə çıxan deyil, amma bu yeniyetmə oğlan daxilən dəhĢətli sarsıntı keçirirdi: o, sadəcə, gec doğulmamıĢdı, həm də lap azacıq gec doğulmuĢdu, o qədər az ki, artıq geri qaytarılması mümkün olmayan o dövr barədə hər Ģeyi birinci əldən, onun iĢtirakçılarının bilavasitə özündən eĢitməli olmuĢdu. Axı azca tez doğulsaydı, o da o vaxt uĢaq deyil, yekə kiĢi olardı. Və indi, döyüĢ, müharibə ehtirasları xeyli soyuyub öləziyəndən sonra, vaxtilə qızıĢıb ağzından od püskürənlərin, hətta orduda döyüĢən, yaralanan qəhrəmanların özləri belə bir-birinə çəpəki baxmağa baĢlayandan sonra o, dərdləĢməyə, öz içini açıb tökməyə bir adam tapa bilmirdi. Ġlk ciddi savaĢı bir cəbhəçi ilə oldu: bu adam elə bir Ģey dedi ki, o buna dözə bilmədi. Dedi ki, əgər bir də gedib belə bir müharibəyə düĢmüĢ olsa, almanların tərəfinə keçib Fransaya qarĢı vuruĢardı. Qrimm dərhal onun yaxasından yapıĢdı. – Deməli, həm də Amerikaya qarĢı, hə? – o dedi. – Əgər Amerika axmaqlıq eləyib yenə də Fransaya kömək etmək istəsə, hə, – deyə əsgər cavab verdi. Qrimm dərhal onu vurdu; boy-buxununa görə o, əsgərdən xeyli balacaydı, iyirmi yaĢı təzəcə tamam olmuĢdu. Bu davanın sonu əvvəlcədən bəlliydi; hətta Qrimm özü də, heç Ģübhəsiz, bunu yaxĢı bilirdi. Amma axırda həmin əsgərin özünün ona yazığı gəldi, tamaĢaçılar- dan artıq sağ-salamat yeri qalmamıĢ bu uĢağı bir kənara çəkmələrini xahiĢ etdi, o isə bu xahiĢə qədər bütün zərbələrə mətanətlə dözdü. Bu davada, savaĢda aldığı yaralar – çapıqlar onun qürur mənbəyinə çevrildi, sonralar onlarla, uğrunda gözünü qırpmadan döyüĢməyə hazır olduğu hərbi geyimin özü qədər fəxr etdi. Onun dadına ordunun yenidən təĢkil olunması haqqında yeni qanun çatdı. Uzun müddət qaranlıq bataqlıqda azmıĢ adam kimi çapalaya-çapalaya qalmıĢdı. Nəinki ordan çıxmağa yol tapa bilmir, həm də, ümumiyyətlə, belə bir yolun var olduğuna inanmırdı . Və
birdən önündə apaydın, konkret bir həyat cığırı açıldı. Məktəbdə heç bir qabiliyyət göstərə bilmədiyi, tərsin, mənliksiz 27 8 tənbəlin biri hesab edildiyi o itirilmiĢ illər keçmiĢdə itib-batdı, tamam unuduldu. Önündə açılan yeni həyat yolu çılpaq dəhliz kimi əngəlsiz və dolanbacsız idi, onu düĢünmək və nəyisə seçmək məcburiyyətindən həmiĢəlik xilas etmiĢdi; indi üzərinə götürdüyü yük isə çiynindəki bürünc rütbə niĢanları kimi son dərəcə parlaq, yüngül və mübariz bir Ģeydi: fiziki mərdliyə, sözsüz tabeliyə əlahiddə və kor inam, ağ irqin bütün irqlərdən, amerikan irqinin bütün ağlardan, amerikan mundirinin isə bütün bəĢəriyyətdən üstünlüyünə əminlik; bu əminliyin, bu Ģərəfin əvəzində ondan tələb oluna bilinəcək ən böyük Ģey isə yalnız öz həyatını qurban vermək ola bilərdi. Hətta ən cüzi hərbi çalara malik milli bayramlarda da o, Ģəhərə kapitan formasında çıxırdı. Yaxasındakı snayper niĢanı (əla atıcı idi), çiynindəki rütbə ulduzları parıldaya-parıldaya, ciddi, Ģux bir görkəmdə mülki adamların arasında addımlayarkən sifətində döyüĢçülərə xas mübariz, eyni zamanda, utancaq uĢaq məğrurluğu qarıĢıq bir ifadə olardı və onu bu görkəmdə görənlər keçmiĢ cəbhəçi əsgərlə davasını xatırlayardılar. O, Amerika legionunun üzvü deyildi, bu, onun yox, valideynlərinin günahı idi. Ancaq həmin Ģənbə günü, Kristmas Motstaundan bura gətiriləndə dərhal məntəqə komandirinin yanına yollandı. Onun düĢüncələri ifrat dərəcədə aydın və birmənalıydı. – AsayiĢə biz cavabdehik, – o dedi. – Qanunun mənafeyini biz qorumalıyıq. Qanunun və ölkənin. Mülki adamların heç birinin insanı ölümə məhkum etmək hüququ yoxdur. Bu iĢə biz, Ceffersonun əsgərləri nəzarət etməliyik. – Siz hardan bilirsiniz ki, bu haqda kiminsə baĢqa planı var? – legion komandiri dedi. – Belə bir söhbət eĢitmisiniz? – Bilmirəm. EĢitməmiĢəm, – yalan demirdi. Elə bil, nəinki mülki adamların nə danıĢdıqlarının, heç buna görə yalan uydurmağın da onun üçün əhəmiyyəti yox idi. – Məsələ bunda deyil. Məsələ ondadır ki, bu iĢlə bağlı mövqeyimizi birinci biz, hərbi forma geyənlər bildirməlidir, elə deyil? Belə iĢlərdə hökumətin hansı mövqedə dayandığını camaata dərhal biz göstərməli deyilik? Biz camaata göstərməli deyilikmi ki, onlardan bu barədə heç danıĢmaq da tələb olunmur? – Onun planı son dərəcə sadəydi. Rütbəsi nəzərə alınaraq onun rəhbərliyi altında legion məntəqəsi üzvlərindən ibarət bir taqım formalaĢdırılmalıydı. – Əgər mənim komandir olmağımı istəmirlərsə, heç lazım da deyil. Ġstəsələr, komandir müavini də ola bilərəm. Ya da elə serjant, yaxud da kapral. – Bunu heç də boĢ yerə demirdi. BoĢ-boĢuna Ģöhrət axtarmırdı. Həddən artıq səmimiydi. O qədər səmimi və yumor hissindən məhrum idi ki, legion komandiri dilinin ucuna gələn istehzalı imtinadan vaz keçməli oldu. – Hər halda, mən buna elə bir ehtiyac olduğunu görmürəm. Əgər olsaydı belə, biz yenə də mülki Ģəxslər kimi hərəkət etməyə borcluyuq. Məntəqədən bu cür istifadə edə bilmərəm. Axı biz artıq əsgər deyilik. Ġstifadə edə bilsəydim belə, çox çətin ki, buna razı olardım. Qrimm ona baxdı – qəzəblə yox, adi, lüzumsuz bir cücüyə baxırmıĢ kimi...
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|