Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
17 9 cavanlar üzüm salxımı kimi onun yan-yörəsindən elə rahatca asılmıĢdılar ki, fizika qanunlarına qarĢı belə bir heyrətamiz biganəlik yalnız milçəklərə xas ola bilərdi. Bu maĢın məzhəkəçi Ģlyapası kimi bir toxunuĢda əlçatmaz yüksəkliyə sıçrayan mexaniki nərdivanlarla təchiz olunmuĢdu; ancaq burada onların harasa sıçramasına, nəyinsə ütündən aĢmasına ehtiyac yox idi. Onun dairə Ģəklində səliqə ilə yığılıb bükülmüĢ tər-təmiz, hələ iĢlənməmiĢ qolları telefon trestinin populyar jurnallardakı reklamlarını xatırladırdı. Öz dükanlarını, kontorlarını tərk edib bura tələsən Ģlyapasız kiĢilər onun üstündən yerə atıldılar – hətta siqnal dəstəyini fırladan adam da. Yaxına gəldilər, mələfəyə bükülmüĢ meyiti görənlər onlara bir-birindən fərqli bir neçə yer göstərdilər; gələnlərdən bəziləri – artıq tapançası cibində olanlar dərhal günahkarı edam etməyə çağırdılar. Amma bunun üçün münasib adam yox idi. Çünki qadın o qədər dinc yaĢamıĢ, heç kimin iĢinə qarıĢmamıĢdı ki, doğulduğu, ömür sürdüyü və yad, gəlmə adam kimi öldüyü Ģəhər əvvəldən buna heyrət etmiĢ, özünü təhqir olunmuĢ saymıĢdı; və indi bu qadın öz ölümü ilə onlara çılğın bir tamaĢa, əsl qədim Roma bayramı bəxĢ etsə də, onlar yenə onu heç vaxt bağıĢlamayacaq, meyitini belə dinc və rahat buraxmayacaqdılar. Yox, belə olmayacaqdı. Rahatlığa qovuĢmaq o qədər də asan deyil. Buna görə də onlar qaynaĢır, dəstə-dəstə bir yerə yığıĢıb öz hirs və qeyzlərini izhar edirdilər – alovun, qanın, üç il bundan əvvəl ölsə də, yalnız indi yaĢamağa baĢlayan cəsədin onları intiqama çağırdığına tamamilə əmin idilər; göylərə vəcdlə ucalan bu alovun, əbədi hərəkətsizliyə düçar olmuĢ bu cəsədin artıq insan ziyankarlığı və ağrısı üçün əlçatmaz bir sahilə yetiĢdiyinə dəlalət etdiyinə isə heç cür inanmırdılar. Yox, heç inana da bilməzdilər. Çünki inam üçün baĢqa Ģeylər daha cəzbediciydi. Çoxdan tanıĢ mallarla dolu dükan rəflərindən, piĢtaxtalardan daha maraqlıydı; o mallar ona görə alınmamıĢdı ki, sahibi onların ar- zusunda olmuĢdu, onlardan xoĢu gəlmiĢdi, yaxud onlara yiyələnmək ona xüsusi ləzzət vermiĢdi; yox o bu malları daha fəndgirliklə satmaq, yaxĢı qazanc əldə etmək üçün almıĢdı, – buna görə də hələ sata bilmədiyi mallara və onları ala bilən, amma hələ almamıĢ adamlara qəzəblə, bəzənsə böyük narazılıq və yaxud dilxorçuluq içində baxırdı. Üfunətli kabinetlərdən daha maraqlıydı; o kabinetlərdən ki, orda çoxdankı yalanların və acgöz tamahların xəyalatları arasında gizlənmiĢ və- killər və yaxud əllərində məĢum bıçaqlar, məĢum dava-dərmanlar olan həkimlər öz müĢtərilərini gözləyir və onlara təlqin etməyə çalıĢırlar ki, guya, bütün çabaları axırda hökmən onların özlə- rinin iĢdən qovulmaları ilə nəticələncək və inanırlar ki, müĢtərilər yazılı təlimatlara müraciət et- mədən onların dediklərinə hökmən inanacaqlar. Qadınlar da bura yığıĢmaqdaydı – kimisi bayra- ma gəlibmiĢ kimi təptəzə, kimisi də tələm-tələsik əyninə keçirdiyi paltarda; onların gözlərində sirli, qaynar parıltılar sayrıĢırdı, istifadəsiz döĢləri həsrətdən soluxub sınıxmıĢdı (dincə qoyul- maqdansa ölüm onlar üçün həmiĢə daha xoĢ olub); bura yığıĢmıĢdılar ki, susmaq bilməyən Kim 18 0 öldürüb? Kim öldürüb? uğultusunu saysız-hesabsız güclü daban taqqıltıları ilə Onu hələ tuta bilməyiblər? Hə-ə. Tuta bilməyiblər? Tuta bilməyiblər? Ģəklində həkk etsinlər. ġerif də yanğına təəccüb və təəssüflə baxırdı, çünki cinayətin törədildiyi yerə artıq baxıĢ keçirmək mümkün deyildi. Bu uğursuzluğa görə insan müdaxiləsinə borclu olduğunu hələ dərk etməmiĢdi. Hələ ki, günahkar od idi. Ona elə gəlirdi ki, od qəsdən, hər Ģeyin izini itirmək üçün öz-özünə alıĢıb. Ona elə gəlirdi ki, od cinayətlə əlbir olub; halbuki, əcdadları məhz onun sayəsində öz nəslini yer üzündə bu qədər uzun müddət yaĢada bilmiĢ, nəhayət, onun özünü dünyaya gətirmiĢdi. Ġndi o, çaĢqın və əsəbi halda həm ümid, həm də faciə rəngli bu uğursuz abidənin ətrafında aramsız gəziĢirdi; nəhayət, köməkçisi gəlib çıxdı və ona dedi ki, evdən bir qədər aralıdakı komada lap bu yaxınlaracan kiminsə yaĢadığının izini tapıb. Yanğını ilk görən kəndçi isə (o hələ Ģəhərə gedib çıxmamıĢdı; onun arabası, iki saat bundan əvvəl durduğu yerdən bir addım da irəli getməmiĢdi və indi o da üst-baĢı dağınıq, sifəti kütləĢmiĢ, yorğun və pörtmüĢ halda tamaĢaçılar arasında əl-qol ata-ata ora-bura vurnuxurdu, səsi tamam batmıĢ, boğuq pıçıltıya dönmüĢdü) dərhal qaçıb evə girərkən orda bir adam gördüyün xatırladı. – Ağ adam idi? – Ģerif soruĢdu. – Hə. Dəhlizdəydi, ayaq üstə güclə dururdu, elə bil, pilləkənin baĢından indicə dığırlanıb yerə düĢmüĢdü. Məni heç cür yuxarı buraxmaq istəmirdi. Deyirdi ki, özü çıxıb baxıb, yuxarıda heç kim yoxdu. Amma mən aĢağı düĢəndə o artıq orda yox idi. ġerif yaxında dayananların üzünə baxdı. – Daxmada kim yaĢayırdı? – Mən bilmirdim orda yaĢayan var, – köməkçisi dedi. – Yəqin, zəncilər olub. Bu qadın haqqında deyilənlərə inansan, o, zənciləri hətta evin içərisinə də buraxa bilərmiĢ. Ancaq bir Ģeyə məəttəl qalmıĢam ki, onlar nə üçün əvvəllər bunu etməyiblər. – Zəncilərdən birini yanıma gətirin, – Ģerif dedi. – Köməkçisi və daha iki-üç nəfər bir zəncini onun yanına gətirdilər. – Bu daxmada kim yaĢayırdı? – Ģerif soruĢdu. – Mən bilmirəm, mister Uatt, – zənci dedi. – Fikir verməmiĢəm. Heç bilməmiĢəm ki, orda kimsə yaĢayır. Sifətləri bir-birindən fərqlənməyən, həris gözlərində alovun sönük közü artıq tüstülənib alıĢmağa baĢlayan adamlar yavaĢ-yavaĢ Ģerifin, köməkçisinin və zəncinin ətrafına yığıĢdılar. Elə bil, onların beĢ hiss üzvünün hamısı, apofeozda 19 olduğu kimi, yalnız təkcə görmə üzvündə cəm- ləĢmiĢdi, onların arasında gəziĢən sözlər isə, sanki, küləkdən, havadan doğulurdu Bu odu? Bu öldürüb? Şerif onu yaxalayıb. Şerif onu artıq yaxalayıb ġerif onlara baxdı. – Aralanın burdan, – o dedi. – Hamınız. Gedin yanğına tamaĢa eləyin. Əgər mənə kömək lazım olsa, sizi çağıraram. Di dağılıĢın burdan.
19
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|