Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
18 1 O, geri döndü, köməkçilərini də, zəncini də yanına alıb daxmaya yollandı. Yaxına buraxılmayanlar arxada bir yerə toplaĢmıĢ halda dayanaraq üç ağ adamla bir zəncinin daxmaya girib qapını necə örtdüklərinə tamaĢa elədilər. Onlardan arxada isə alov artıq evi həzm edib qurtarmaq üzrəydi, çırtıltısı ətrafı bürümüĢdü; amma onun səsi, gəldikləri yer heç də onunku qədər məlum olmayan o biri səslərdən güclü deyildi Əgər bu odusa, onda biz niyə dayanıb
basmamıĢdılar. Qadının sağlığında öz arvadlarını da onun yanına buraxmamıĢdılar. Daha gənc, uĢaq yaĢlarında isə (bəzilərinin vaxtilə hətta ataları belə) küçədə onun dalınca düĢüb “Zənci məĢuqəsi! Zənci məĢuqəsi!” deyə bağırmıĢdılar. Daxmaya girəndən sonra Ģerif birtəhər çarpayılardan birinin üstünə çökdü. Dərindən nəfəs aldı: çəllək-adam, ağır, dolu çəllək kimi hərəkətsiz qaldı. – Hə, indi mən bilmək istəyirəm ki, bu daxmada kim yaĢayır, – dedi. – Sizə dedim axı, bilmirəm, – zənci cavab verdi. Bunu mızıldana-mızıldana, ürkək halda, gizli bir ehtiyatlılıqla dedi. O, gözünü Ģerifdən çəkmirdi. Ġki ağ adam isə arxasında dayanmıĢdı, onları görmürdü. Hətta gizlicə də olsa, gözünün ucuyla belə onlara tərəf baxmırdı. Güzgüdə özünə baxan adam kimi gözünü yalnız Ģerifin sifətinə zilləmiĢdi. – Bəlkə də, onların artıq baĢlamaq istədiklərini elə o güzgüdə gördü. Bəlkə də, heç görmədi, çünki Ģerifin sifətində nəsə dəyiĢdisə, nəsə sezildisə, bu, bir göz qırpımında oldu. Ancaq dönüb geri baxmadı; qayıĢ kürəyində çatlayanda sifəti cəld, həm də bircə anlığa qırıĢdı, ağzının qıraqları yanlara dartıldı, gülürmüĢ kimi diĢləri ağarıb qıcırdandı. Dərhal da yumĢalıb əvvəlki donuq vəziyyətinə düĢdü. – Görürəm, sən heç yadına salmağa da çalıĢmırsan, – Ģerif dedi. – Ona görə yadıma sala bilmirəm ki, heç nə bilmirəm, heç nədən xəbərim yoxdu, – zənci dedi. – Mən ki, bu ətrafda yaĢamıram. Axı, siz ağ adamlar, evimin harda olduğunu yaxĢı bilirsiniz. – Mister Buford deyir ki, sən, bax, orda, düz yolun qırağında yaĢayırsan, – Ģerif dedi. – Yolun qırağında çox adam yaĢayır. Mister Buford mənim evimin harada olduğunu bilməmiĢ olmaz. – Yalan danıĢır, – köməkçi dedi. Adı Buford idi. QayıĢ da onun əlindəydi, dəmir ucu açığ idi. QayıĢı əlində tutub hazır dayanmıĢdı. Suya sıçramaq əmri gözləyən tula kimi gözü Ģerifdə idi. – Bəlkə də, hə, bəlkə də, yox, – Ģerif dedi. O, gözünü zənciyə zilləmiĢdi. ġiĢman, yöndəmsiz bədəninin ağırlığından çarpayının yayları çökmüĢdü. – Sadəcə, hələ anlaya bilmir ki, mən zarafat eləmirəm. Hələ bu camaatı demirəm, burda elə bir həbsxana-zad da yoxdu ki, bir Ģey olsa, onu orda gizlədəsən. Olsa belə, onlar buna imkan verməzlər, iĢini elə yerindəcə bitirərlər. 18 2 Bəlkə də Ģerifin gözləri yenə bir iĢarə, siqnal verdi; bəlkə də, yox. Ya da zənci özü bu iĢarəni hiss etdi; bəlkə də, yox. QayıĢ yenidən Ģaqqıldadı, onun dəmir ucluğu zəncinin kürəyini sivirdi. – Yenə yadına sala bilmədin? – Ģerif dedi. – Ġki ağ adam qalır, – zənci dedi. Səsi biganəydi, nə acıq, nə də baĢqa bir Ģey hiss olunurdu. – Kim olduqlarını, nəylə məĢğul olduqlarını bilmirəm. Bu bizim iĢimiz deyil. Heç kim onları görməyib. Sadəcə, eĢitmiĢəm, adamlar deyirdilər ki, orda iki ağ adam yaĢayır. Kim olduqlarının isə bizə dəxli yoxdur. Bundan artıq heç nə bilmirəm. Ġstəyirsiniz lap ölənəcən döyün. Bundan artıq heç nə bilmirəm. ġerif yenidən fısıldadı. – Bəsdi. Görünür, dediyi kimidi. – Elədi, o dediyi ağ adamlardan biri yonqar sexində iĢləyən Kristmasdı, o biri isə Braun, – üçüncü kiĢi dedi. – Ceffersonda spirt iyi verən istənilən adamı küçədə saxlasan, bunu dərhal sizə deyə bilər. – Görünür, elədi ki, var, – Ģerif dedi. Və Ģəhərə qayıtdı. Onun getdiyini görən kimi camaat da dağılıĢmağa baĢladı. Sanki, daha baxmağa heç nə qalmamıĢdı. Meyiti əvvəlcə aparmıĢdılar, indi də Ģerif burdan çıxıb gedirdi. Sanki, o bu adamları doymuĢ əzaların əyyaĢlığından, yeknəsəq günlərdən savayı həyatda nəsə baĢqa bir Ģeyin də mövcud olduğuna ümidləndirərək hərəkətə gətirən, həyəcanlandıran bu müəmmanı, bu sirri öz yöndəmsiz, ağır, fısıldaya-fısıldaya nəfəs alan ĢiĢman cəmdəyinin içində gizlədib özüylə aparırdı. Artıq baxılası heç nə qalmamıĢdı – yanğından baĢqa; ona üç saat idi tamaĢa edirdilər. Artıq ona öyrəĢmiĢ, vərdiĢ etmiĢdilər; bu yanğın onların həyatının, gündəlik yaĢantılarının ayrılmaz hissəsinə çevrilmiĢdi, küləksiz havada göylərə yüksələn tüstü sütunu Ģəklində möhtəĢəm, sarsılmaz bir abidə kimi Ģüurlarına hopmuĢdu, istədikləri an qayıdıb ona tamaĢa edə bilərdilər. Ona görə də bu insan karvanı Ģəhərə çatanda, onda matəm yürüĢünə xas təkəbbürlü bir rəsmilik vardı: Ģerifin avtomobili öndə irəliləyir, qalanları isə birlikdə qaldırdıqları toz dumanı içərisində, tez-tez siqnal verə-verə, mələĢə-mələĢə onun arxasınca tələsirdilər. ġəhər meydanına çatmamıĢ, yol ayrıcında onlar küçədə dayanmıĢ kənd arabasından sərniĢin düĢənə qədər bir dəqiqəliyinə ləngiməli oldular. ġerif maĢının pəncərəsindən boylanıb, cavan bir qadının arabadan yavaĢ-yavaĢ, ehmalca – hamilə qadınlara xas yöndəmsiz ehtiyatlılıqla düĢdüyünü gördü. Sonra araba yerindən tərpəndi; karvan da yoluna davam edib meydanı keçdi; buradakı bankda xəzinədar artıq seyfi açıb, mərhumənin saxlamaq üçün ona verdiyi zərfi çıxarmıĢdı, zərfin üstündə bu sözlər yazılmıĢdı: Mən öləndən sonra açılmalıdır. Coanna Berden. ġerif öz kabinetinə girəndə xəzinədar artıq əlində zərf onu orda gözləyirdi. Zərfin içindəki yalnız bircə vərəqdən ibarət idi və o vərəqə zəfin üstündəki eyni xətlə təkcə bunlar yazılmıĢdı: Vəkil İ. İ.
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|