19
5
da, ağıllı bir zənci qadın var – o daxmadan cəmi iki yüz metr aralıda yaĢayır. Ġstədiyi vaxt
kətildən, çarpayıdan qalxmadan onu köməyə çağıra bilər. Deyəcəksiniz ki, o qadın ağ deyil.
Onda sizdən soruĢum: o, doğmağa baĢlayanda Ceffersondakı ağ qadınlardan nə gözləyə bilər?
Axı heç bir həftə deyil ki, bura gəlib. Ağzını açıb bir ağ qadınla beĢ dəqiqə söhbət eləyən kimi,
o onun ərsiz olduğunu, əli cibində, kefi kök, damağı çağ yer üzündə veyillənən o əclaf haqqında
ara-sıra nəsə eĢitsə də, ümumiyyətlə, heç vaxt ona ərə gedə bilməyəcəyini dərhal baĢa düĢəcək.
Bu halda ağ qadınların ona çoxmu köməyi dəyə bilər? Əlbəttə, yaxĢı bir yataqda uzanıb, hamının
gözü qabağında deyil, evdə – bir otaqda doğa bilməsi üçün onlar onun qayğısına qala bilərlər.
Ancaq mən bundan danıĢmıram. Elə bilirəm ki, onun barəsində “Qarnını dombaldıb küçələrə
düĢən bir qıza hələ bu da – evsiz-eĢiksiz doğmağı da azdı” deyən bir adamla mübahisə eləmək
çox çətindir. Axı uĢaq ki bunu özü seçməyib. Hətta seçmiĢ olsaydı belə, yansın mənim dilim…
istənilən bədbəxt körpənin, məncə, burda – bu dünyada onu gözləyən acı aqibətdən ... daha
yaxĢısına... daha artığına haqqı çatır... Elə bilirəm ki, nə dediyimi baĢa düĢürsünüz. Məncə, siz
özünüz də belə deyərdiniz. – Haytauer gözünü masanın üstündən ona zilləyib, o isə rəvan,
təmkinli bir ahənglə danıĢır, sözlər öz-özünə axır, bu o vaxta qədər davam edir ki, nitqi nəsə
həddən artıq yeni və anlaĢılmaz olan, yalnız duyğunun qavraya bildiyi bir Ģeyə dirənir. – Və
üçüncü səbəb. Ağ qadın – özü də orda tək-tənha. Bu sizin xoĢunuza gəlməyəcək. Hər Ģeydən
daha çox xoĢunuza gəlməyəcək.
– Ah, Bayron, Bayron.
Bayronun səsi tutqunlaĢır. Amma baĢını aĢağı salmır.
– Mən evdə onunla bir yerdə qalmıram. Mənim öz çadırım var. Özü də o evə çox yaxın da
deyil. Elə yerdədi ki, bir Ģey olsa, səsini eĢidə bilərəm. Qapıya cəftə də düzəltmiĢəm. Kim istəyir,
haçan istəyir gəlsin – məni yalnız çadırda görəcək.
– Ah, Bayron, Bayron.
– Bilirəm, çoxlarından fərqli olaraq, siz belə düĢünməzsiniz. Elə indi də. Bilirdim ki, baĢa
düĢəcəksiniz, hətta əgər o... əgər buna... BaĢa düĢürəm, siz ona görə belə danıĢırsınız ki,
baĢqalarının buna nə rəng verəcəklərini yaxĢı bilirsiniz.
Haytauer yenə də ġərq bütü pozasını alıb, əllərini kreslonun qoltuqlarının üstünə qoyub.
– Bu Ģəhərdən çıxıb gedin, Bayron. Gedin. Elə indi, bu saat. Təcili. Bu yeri, bu dəhĢətli,
çox dəhĢətli, qorxunc yeri tərk edib gedin. Mən sizin içinizi ĢüĢə kimi aydın görürəm.
Deyəcəksiniz ki, məhəbbətin nə olduğunu ilk dəfədir anlamısınız; mənsə deyirəm ki, ümidin nə
olduğunu anlamısınız. BaĢqa heç nəyin, yalnız ümidin. Ümid üçün heç bir obyektin əhəmiyyəti
yoxdur, elə sizin özünüz üçün də. O qızın, sizin indi seçdiyiniz yolun yalnız bircə sonluğu var:
ya günaha batmalı, ya da evlənməlisiniz. Siz Günaha batmaq istəməyəcəksiniz. Əsl faciə də
məhz bundadı, Allah özü məni bağıĢlasın. Sizin üçün bu ya evlənmək olmalıdı, ya da heç nə.
19
6
Buna görə də evlənməyə çalıĢacaqsınız. Siz onu buna inandıracaqsınız; bəlkə də, artıq inandır-
mısınız, – əgər bunu baĢa düĢə, belə bir Ģeyə yol verə bilibsə; yox, əgər belə deyilsə, onda nə
üçün burda qalmağa razılıq verib, nə üçün axtardığı adamı hökmən görməyə can atır? Mən sizə
“Günahı seçin” deyə bilmərəm, çünki onda siz nəinki mənə nifrət edəcəksiniz, bu hissi həm də o
qıza da ötürəcəksiniz. Buna görə də deyirəm: burdan çıxıb gedin. Ġndi. Dərhal. Gedin və bir daha
geri dönüb baxmayın. Ancaq bunu eləməyin, Bayron.
Onlar bir-birinə baxırlar.
– Mən bilirdim ki, bu sizin xoĢunuza gəlməyəcək, – Bayron deyir. – Deyəsən, sizin
yanınızda oturub qalmamaqla düzgün hərəkət eləmiĢəm. Amma bunu sizdən gözləmirdim.
Bəyəm siz də rüsvay olunmuĢ, xəyanətə tuĢ gəlmiĢ bir qıza qarĢı əks cəbhədə yer almısınız?!
– UĢağı olan bir qadına xəyanət eləmək mümkün deyil, ananın əri – o, ata olsa da, olmasa
da – artıq aldadılmıĢ kiĢidi. Özünüz üçün azacıq da olsa ümid yeri saxlayın, Bayron. Əgər
hökmən evlənmək istəyirsinizsə, nə qədər tənha qadın, ərsiz, bakirə qız var. Artıq bir dəfə
baĢqasını seçmiĢ olan, indi isə seçimindən imtina etmək istəyən bir qadına özünüzü qurban
verməyiniz ədalətli deyil. Düzgün iĢ deyil. Sizə baĢucalığı gətirməyəcək. Allah nikahı bunun
üçün yaratmayıb. Yaradıb? Nikahı qadınlar kəĢf edib.
– Qurban? Mən bəyəm qurbanam? Mənə elə gəlir ki, qurban...
– Bircə ona yox. Lina Qrouv kimilərinə bu dünyada iki kiĢi həmiĢə tapılacaq, onların sayı
bir legiondur: Lukas Berçlər, Bayron Bançlar. Amma nə Linanın, nə də baĢqa bir qadının bir
kiĢidən artığına haqqı yoxdur. Heç bir qadının. YaxĢı qadınlar qaba rəftarlı, içki düĢkünü və sair
bu qəbildən olan pis kiĢilərin əlindən zillət çəkirlər. Ancaq hansı qadın – istər yaxĢı, istərsə də
pis olsun – pis kiĢidən kiĢilərin yaxĢı qadınlardan çəkdikləri qədər zillət çəkib? Deyin mənə,
Bayron?
Onlar sakitcə, qızıĢmadan, biri digərinin dediyi sözü götür-qoy edə bilmək üçün arabir
susaraq, amma öz əqidəsindən heç cür dönmək istəməyən iki adam kimi söhbət edirlər.
– Elədi, məncə, haqlısınız, – Bayron deyir. – Hər halda, sizə yanılırsınız demək mənə
düĢməz. Ancaq siz də mənə səhvsən deməməlisiniz, hətta səhv olsam belə.
– Elədi, – Haytauer cavab verir.
– Hətta səhv olsam belə, – Bayron deyir. – Nə isə, gecəniz xeyrə qalsın. – Və sakitcə əlavə
edir: – Oracan bir xeyli yoldu.
– Elədi, – Haytauer onunla razılaĢır. – Mənim də bir-iki dəfə o tərəflərə yolum düĢüb.
Yəqin ki, üç mil olar.
– Ġki mil, – Bayron deyir. – Nə isə. – Çıxmaq üçün geri çevrilir. Haytauer yerindən
tərpənmir. Bayron içəri girəndən bəri yerə qoymadığı bağlamaları əlində rahatlayır. – Gecəniz
bir daha xeyrə qalsın, – deyir və qapıya tərəf gedir. – Elə bilirəm ki, tezliklə görüĢərik.