|
Umirtqasiz hayvonlar kelib chiqishidaIgnaterililar filogeniyasiUMIRTQASIZ HAYVONLAR KELIB CHIQISHIIgnaterililar filogeniyasi
Ignaterililar tuzilishining xilma-xilligi ulaming kelib chiqishini tushunt-
irishni qiyinlashtiradi. Anal teshigining blastopor o‘mida paydo bo‘lishi,
mezodermaning kelib chiqishi va nihoyat uch bo‘g‘imli lichinkasi ulami
ikkilamchi og'izli hayvonlar ekanligini ko‘rsatadi.Ignaterililaming kelib chiqishini
ulaming hammasi uchun umumiy bo‘lgan diplevrula lichinkasi orqali tushuntirish
mumkin. Diplevrulaning tuzilishi ignaterililaming ajdodlari ikki tomonlama
simmetriyali oligomer (kam bo‘g‘imli) erkin harakatlanadigan hayvon
bo‘lganligini ko‘rsatadi. Ulaming og‘iz teshigi tanasining oldingi tomoniga, anal
teshigi keyingi tomoniga yaqinroq joylashgan; selom bo‘shlig‘i 3 juft xaltachalarga
ajral- gan. Bunday gipotetik organizm faqat ignatanlilamigina emas, balki ham- ma
ikkilamchi og'izlilaming ham ajdodi bo'lishi mumkin. Chunki Chalax- ordalilar va
Pogonoforalar voyaga yetgan davrida ham tanasi uchta bo‘g‘imdan iborat. Ayrira
chalaxordalilar lichinkasi ignatanlilaming diplevrula lichinkasigao‘xshashbo‘lib,
selomi uchga bo‘lingan. 0‘troq yashashga o‘tgan hayvonlar og ‘iz teshigi atrofida
keyinchalik suvdan oziq zarralarini yig'ishga moslashgan kiprikli radial ambuiakral
egatchalar paydo bo‘lgan. Tabiiy tanlash tufayli bu egatchalar eng qulay holatni
egallagan va ulaming soni doimiy 5 ta bo‘lib qolgan. Evolyutsiya jarayonida skelet
plastinkalari va ichki organlaming joylashishi ham egatch- alaming joylashishiga,
ya’ni radial simmetriyaga moslasha borib, besh nurli simmetriya kelib chiqqan.
Eng so‘nggi navbatda ovqat hazm qilish va jinsiy sistemasi radial simmetriya
holatiga ega boigan. Chunki hozirgi ignaterililar orasida goloturiyalar, dengiz
tipritikanlari va nilufarlarning ichagi naysimon tuzilgan, goloturiyalaming jinsiy
bezlari esa bitta boladi. Hozirgi ignaterililar tuzilishining bir qancha xususiyati,
xususan tosh kanali, o‘q organi va madreopor plastinkasining ekssentrik
joylashishi nurli simmetriyaga mos kelmaydi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|