UNİBANK KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2013-CÜ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
KONSOLİDƏ EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(Başqa qeydlər olmazsa min Azərbaycan Manatı ilə)
13
Satılabilən pay qiymətli kağızlarına gəldikdə, əvvəllər mənfəət və ya zərər müddəalarında tanınmış
dəyərsizləşmə üzrə zərər mənfəət və ya zərər hesabında əvəzləşdirilmir. Dəyərsizləşmə üzrə
zərərdən sonra ədalətli dəyərdə baş vermiş hər hansı artım digər məcmu mənfəət haqqında
hesabatda tanınır və investisiyaların yenidən qiymətləndirilməsi üzrə ehtiyatlar başlığı altında
toplanılır. SB borc qiymətli kağızlar halında isə investisiyaların ədalətli dəyərindəki artım
dəyərsizləşmə zərərinin tanındığı andan sonra baş vermiş hadisə ilə obyektiv şəkildə
əlaqələndirildikdə, dəyərsizləşmə üzrə zərər mənfəət və ya zərər hesabına əvəzləşdirilir.
Şərtləri təkrar razılaşdırılmış kreditlər
Mümkün olan hallarda Qrup girova sahib çıxmaq əvəzinə kreditin ödəmə vaxtının təkrar
razılaşdırılması məqsədini güdür. Bu, ödəniş müddətinin uzadılması və yeni kredit şərtlərinin
razılaşdırılmasını nəzərdə tuta bilər. Şərtlər yenidən razılaşdırıldıqda, hər hansı dəyərsizləşmə
şərtlərdə dəyişikliklərin edilməsindən əvvəl hesablanmış ilkin effektiv faiz dərəcəsindən istifadə
etməklə ölçülür və kredit vaxtı ötmüş hesab edilmir. Rəhbərlik bütün meyarlar üzrə tələblərin yerinə
yetirildiyini və gələcək ödənişlərin baş tutacağını təmin etmək məqsədilə şərtləri təkrar razılaşdırılmış
kreditləri nəzərdən keçirir. Kreditlər ilkin effektiv faiz dərəcəsindən istifadə etməklə hesablanan fərdi
və ya birgə dəyərsizləşmə qiymətləndirilməsinin obyekti olmağa davam edir.
Kreditlərin və avansların silinməsi
Kreditlər və avanslar yığılması mümkün olmadıqda kreditlər üzrə ehtimal olunan dəyərsizləşmə
zərəri üçün ehtiyatlara qarşı hesabdan silinir. Rəhbərlik Qrupa ödənilməli olan borcların yığılması
üçün bütün mümkün vasitələrdən istifadə etdikdən və Qrup saxladığı bütün girov vəsaitlərini
satdıqdan sonra kreditlər və avanslar hesabdan silinir. Əvvəllər hesabdan silinmiş məbləğlərin
sonradan bərpa edilməsi ödənişlərin qaytarılması dövründə məcmu mənfəət haqqında konsolidə
edilmiş hesabatda maliyyə aktivlərinin dəyərsizləşməsi məbləğinə qarşı əvəzləşdirilir.
Maliyyə aktivlərinin tanınmasının dayandırılması. Qrup yalnız aktivdən pul daxilolmaları üzrə
onun müqavilə hüquqlarının vaxtı bitdikdə, yaxud maliyyə aktivini və aktiv üzrə mülkiyyət hüquqları
ilə bağlı bütün risk və mükafatları əsas etibarilə digər tərəfə ötürdükdə maliyyə aktivinin tanınmasını
dayandırır. Qrup aktiv üzrə mülkiyyət hüquqları ilə bağlı bütün risk və mükafatları əsas etibarilə digər
tərəfə ötürməsə və ya özündə saxlamasa və köçürülmüş aktiv üzərində nəzarətini davam etdirsə, o,
aktiv üzrə saxlanılmış payını və bununla əlaqədar ödəyəcəyi məbləğlər müqabilində öhdəliyi uçotda
tanıyır. Qrup ötürülmüş aktiv üzrə mülkiyyət hüququ ilə bağlı risk və mükafatları əsas etibarilə
özündə saxlayarsa, o, belə aktivi uçotda tanımağa davam edir və aldığı məbləğlər ilə əlaqədar girovu
təmin edilmiş borc vəsaitlərini də uçotda tanıyır.
Maliyyə aktivinin tanınması tamamilə dayandırıldığı halda, maliyyə aktivinin balans dəyəri ilə alınmış
və alınacaq məbləğlər və digər məcmu gəlirlərdə tanınmış və kapitalda toplanan yığılmış gəlir və
zərərlər arasındakı fərq mənfəət və zərərdə tanınır.
Maliyyə aktivinin tanınmasının tamamilə dayandırılması halından başqa digər hallarda (məs., Qrup
ötürülmüş aktivlərin bir hissəsini almaq hüququnu saxlayırsa), Qrup maliyyə aktivinin əvvəl müəyyən
edilmiş balans dəyərini iştirakın davam etdiyi müddətdə tanımağa davam etdiyi hissə ilə aktivlərin
ötürülməsi tarixində həmin hissələrin nisbi ədalətli dəyərləri əsasında artıq tanınmayan hissə
arasında bölüşdürür. Artıq tanınmayan hissəyə aid edilmiş balans dəyəri ilə artıq tanınmayan hissə
üzrə alınmış ödəniş məbləği və ona aid edilmiş, digər məcmu mənfəət haqqında hesabatda tanınmış
hər hansı yığılmış gəlir və ya zərər arasında fərq mənfəət və ya zərər uçotunda tanınır. Digər məcmu
mənfəət haqqında hesabatda tanınmış yığılmış gəlir və ya zərər tanınması davam edən hissə ilə
belə hissələrin nisbi ədalətli dəyəri əsasında tanınması artıq dayandırılmış hissə arasında
bölüşdürülür.
Maliyyə öhdəlikləri və buraxılmış kapital alətləri
Borc və ya kapital qismində təsnifləşdirmə
Borc və kapital alətləri müqavilə şərtlərinə, habelə maliyyə öhdəliyi və kapital alətləri haqqında
anlayışa əsasən maliyyə öhdəlikləri, yaxud da kapital kimi təsnif edilir.
UNİBANK KOMMERSİYA BANKI
31 DEKABR 2013-CÜ İL TARİXİNƏ BİTƏN İL ÜZRƏ
KONSOLİDƏ EDİLMİŞ MALİYYƏ HESABATLARINA QEYDLƏR (DAVAMI)
(Başqa qeydlər olmazsa min Azərbaycan Manatı ilə)
14
Kapital alətləri
Kapital aləti bütün öhdəliklər çıxıldıqdan sonra müəssisənin aktivləri üzrə qalan pay hüququnu
təsdiqləyən hər hansı müqavilədir. Qrup tərəfindən buraxılmış kapital alətləri birbaşa buraxılış
xərcləri çıxılmaqla əldə edilmiş vəsaitlər kimi tanınır.
Bankın öz kapital alətlərinin geri alınması birbaşa kapitalda tanınır və çıxılır. Eyni zamanda, Bankın
öz kapital alətlərinin alınması, satılması, buraxılması və ya ləğv edilməsi üzrə mənfəət və ya zərərdə
heç bir gəlir və ya itkilər tanınmır.
Digər maliyyə öhdəlikləri
Digər maliyyə öhdəlikləri, o cümlədən Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankında yerləşdirilmiş
depozit alətləri, digər banklara və müştəri hesablarına ödəniləcək vəsaitlər buraxılmış borc qiymətli
kağızları, müddətli borc vəsaitləri, subordinasiya borcu və digər öhdəliklər əməliyyat xərcləri
çıxılmaqla ilkin anda ədalətli dəyərlə ölçülür.
Digər maliyyə öhdəlikləri sonradan effektiv faiz metodundan istifadə etməklə və faiz xərcləri effektiv
gəlir əsasında tanınmaqla amortizasiya olunmuş dəyərlə ölçülür.
Effektiv faiz metodu maliyyə öhdəliyinin amortizasiya olunmuş dəyərinin hesablanması və faiz
xərclərinin müvafiq dövr üzrə bölüşdürülməsi üsuludur. Effektiv faiz dərəcəsi təxmin edilən gələcək
nağd pul ödəmələrini (o cümlədən effektiv faiz dərəcəsinin ayrılmaz hissəsini təşkil edən
məntəqələrdə ödənilmiş yaxud alınmış bütün haqlar, əməliyyat xərcləri və digər mükafat yaxud
endirimlər) maliyyə öhdəliyinin güman edilən müddəti, yaxud (müvafiq hallarda) daha qısa müddət
ərzində ilkin tanınma zamanı xalis balans dəyərinə qədər dəqiqliklə diskontlaşdıran dərəcədir.
Maliyyə zəmanəti müqavilələri. Maliyyə zəmanəti müqaviləsi borc aləti üzrə şərtlərə əsasən
ödənişin edilməli olduğu tarixdə müəyyən debitorun belə ödənişləri yerinə yetirə bilməməsi
səbəbindən qiymətli kağızın sahibinə dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsini emitentdən tələb edən
müqavilə formasıdır.
Qrup tərəfindən buraxılmış maliyyə zəmanəti müqavilələri ilkin olaraq ədalətli dəyərlə ölçülür və
ƏDMZ-də tanınan kimi təyin edilmədiyi halda, sonradan aşağıdakı məbləğlərdən daha yüksəyi ilə
ölçülür:
Qiymətləndirilmiş öhdəliklər, şərti öhdəliklər və şərti aktivlər adlı MUBS 37-ə əsasən müəyyən
olunduğu kimi müqavilə üzrə öhdəlik məbləğindən; və
Müvafiq hallarda gəlirlərin tanınması qaydalarına əsasən uçotda tanınmış yığılan amortizasiya
çıxılmaqla ilkin tanınmış məbləğdən.
Maliyyə öhdəliklərinin tanınmasının dayandırılması
Maliyyə öhdəliklərinin tanınması yalnız və yalnız Qrup öz ödəniş öhdəliyini yerinə yetirdikdə, belə
öhdəlik ləğv olunduqda, yaxud müddəti başa çatdıqda dayandırılır. Mövcud maliyyə öhdəliyi tam
başqa şərtlərlə eyni kreditorun təqdim etdiyi digər öhdəliklə əvəzlənərsə, yaxud mövcud öhdəliyə
əhəmiyyətli düzəlişlər edilərsə, belə əvəzləmə və ya düzəliş ilkin öhdəliyin tanınmasının
dayandırılması və yeni öhdəliyin tanınması kimi qəbul edilir. Tanınması dayandırılmış maliyyə
öhdəliyinin balans dəyəri ilə öhdəliklər üzrə ödənilmiş və ödəniləcək məbləğlər arasındakı fərq
mənfəət və zərər uçotunda tanınır.
Derivativ maliyyə alətləri
Qrup xarici valyuta mübadiləsi ilə bağlı riskləri idarə etmək məqsədilə xarici valyuta üzrə müxtəlif
derivativ svop müqavilələrini bağlayır.