Uo'K 910. 4(100) kbk 26. 89(0)
Yüklə 0,94 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Andishaning
otni qo‘rqoq deb bo‘lmaydi . Sohil bo'yida voleybol yoki futbol o'ynah ko'rganmisiz? Kunlar isishi bilan do'stlarim bilan sohil bo'yida maza qilib, futbol yoki voleybol o'ynar edik. G'arb kinolarini e'tibor berib ko'rsangiz. jismoniy baquvvat bolalar sohil bo'yida ustida kiyim kiymasdan yurishni yaxshi ko'rishadi. Universitet talabalari ham xuddi kinolardagidek sohil bo'yida tanasini ko'z-ko'z qilib yurishar edi. Bir tarafdan ularni koʻrib g'ashim, boshqa tarafdan havasim kelardi. Havasim kelishiga sabab bu ularning qaddini tik tutib, boshqalar bilan ishonch bilan gaplasha olishida edi. Men esa qaddimni tik tutish uyoqda tursin birovning ko'ziga besh soniyadan uzoqroq qarab turolmas edim. Voleybol yoki futbol o'ynayotgan paytimizda jazirama issiq bo'lsa ham kiyimimni yechmasdan o'ynardim. Sababi men boshqa bolalar kabi jismonan baquvvat emas edim. Oxirgi marta Milliy Xavfsizlik Xizmatiga hujjat topshirganda jismoniy mashqlar asosida tayyorgarlik ko'rgan edim. Undan so'ng uzoq muddat sport bilan shug'ullanmadim, aksincha, sigaret chekib, yog'li taomlarni tanovul qilib yuraverdim. Dengizda cho'milmoqchi bo'lgan paytlarim sohilda odam kamayishini kutib turardim. Xullas, menga har bir qilayotgan ishimda ishonch yetishmas edi. 49 FITNESS Har bir insonning xonadonida yoki xonasida ko'zgu bo'lishi kerak. Uydan chiqayotgan vaqtingiz shu koʻzguda o'z aksingizni ko'ʻrasiz. Ba'zida aksingiz xursandchilik, ba'zida esa tushkunlik kayiyatini tug'dirishi mumkin.Fikrimcha ikkisi ham yaxshilikka yo'ysa bo'ladi. Mabodo, ko'zguda o'z aksingizni ko'rib quvonsangiz, demak, siz to'g'ri yo'ldasiz va shu yo'lingizda yanayam jadalroq harakat qiling. Agar buning teskarisi bo'ʻlsa, demak, o'z hayot tarzingizni o'zgartirish vaqti keldi, deb o'ylayman. Har doim koʻzguga razm solganimda oldingi Shohbozdan asar ham qolmaganini ko'rardim. Ich- ichimdan oldingi quvnoq, harakatchan, intiluvchan oʻzimni koʻrishni xohlasamda, lekin buning uchun harakat qilishga juda ham erinchoqlik qilar edim. Kunlarning birida kompyuter oʻyinlariga mukassidan ketib qolgan bolaning itnes bilan uch yil mobaynida oʻzgargani haqidagi videoni koʻrib qoldim. Videoda onasidan ayrilib qolgan bola tushkunlikka tushib, shu tushkunlikni yengish maqsadida video o'yinlar o'ynashni odat qiladi.Birmuncha vaqtdan so'ng bu holatga qaram boʻlib, keyinchalik,esa,video,o'yinlarsiz,umuman turolmaydigan bo'lib qoladi. Bundan xavotirga tushgan ota itnes klubdan bir ustoz yollab, oʻgʻlini bu odatidan xalos qilishni soʻraydi. Oʻsha bola uch yil ichida xuddi avvalgi holatiga qaytadi hamda ijobiy tomonga o'zgaradi. Video oxirida oʻzini oldingidan ham yaxshi his qilishi, o'ziga bo'lgan ishonchni oshganligi endilikda itnesni o‘zgarish uchun emas balki o‘z turmush tarziga aylantirganini e'tirof etadi. 50 Videoda e'tiborimni tortgan eng muhim jihat - uning oxirgi soʻzlari boʻldi: "Oʻzimga bo'lgan ishonchim yanayam oshdi". Shu soniyada sohil bo'yida qaddini tik tutib, o'ziga ishonch bilan yurgan bolalar esimga tushdi. Fitnes bilan ishonch o'rtasida qandaydir umumiylik borligini anglay boshladim. Yotgan joyimdan tez turib, itnes klubga shoshildim Anchadan buyon shug'ullanmay qo'yganimgami, itnes klub go'yo yangi sayyoraga oʻxshar edi. Yugurish mashinasidan boshqa hamma narsa menga yet yot begona edi. Xuddi mehmonga kelgandek uyalib, yugurish mashinasiga chiqdim. Xayolimda menga hamma qarab turgandek. O'zimga "Shohboz, oʻzingni itnes klubga har doim kelib yuradigandek tutgin", deb buyruq berdim. Chamasi o'tz daqiqa yugurdim va o'zimni yanada yaxshi his qila boshladim. Boshida hafasiga bir marta, keyin ikki-uch, yarim yil ichida esa itnes klubga hafasiga besh-olti marta borishni odat qildim. Kun sayin tanamda yuz berayotgan oʻzgarish, oʻzimga bo'lgan ishonchning oshishiga va koʻzguda oʻzimni koʻrganimda kayiyatim ko'tarilishiga sabab bo'ldi. Bilimlarni tez oʻzlashtira olishim va ularning mazmun-mohiyatini anglay boshlaganim baholarimning yaxshilanishiga olib keldi. Endilikda itnesni ozish, semirish yoki baquvvat boʻlish uchunemas, balki kundalik hayotarzimga aylantirdim. 51 CHEMPION BO'LDIM Harbiy maktabda o'qib yurgan kezlarim sportning boks yoki kikboks turi bilan juda shugʻullanishni xohlar edim. Do'stlarim maktabimiz yonginasida joylashgan "JAR" sport saroyida turli sport turlariga qatnashishardi. Maktab o'quvchilari uchun juda ham kata chegirma ajratilgan bo'lib, men ham onamga biror-bir sport turi bilan shug'ullanishim uchun pul berishlarini soʻraganman. Onamning o'sha paytlari sharoitlari yoʻqligi tufayli hech qaysi sport turiga borolmagaman. Yosh bo'lganimgami bilmadim, o'sha payt onamdan xafa boʻlganim esimda, hozir shularni o'ylasam oʻzimdan uyalib ketaman. Universitetimizning itnes klubida shugʻullanib yurgan kezlarim Kyoto shahrining "Arm Wrestling", ya'ni qo'l kurashi bo'yicha chempioni Makaya Nakata ismli yigit bilan tanishib qoldim. Yoshligimizda do'stlarim bilan maktab partalarida qoʻl kurashi bo'yicha juda ko'p bellashardik. Tez chiqishib ketdik, u tez orada qo'l kurashi boʻyicha ustozimga aylandi. Ko'pchilik qo'l kurashini oddiygina sport sifatida qabul qiladi, jumladan, men ham shu insonlar qatorida edim. Lekin ustozim menga qo'l kurashi hech qachon bir kishi bilan bo'lmaydi, albata, bellashish uchun ikkinchi odam zarur. Ikkinchi odam bilan muloqot va bu muloqotning natijasi o'z-oʻzidan do'stlikka yetaklaydi, deganlari hali hamon esimda. Shu sport tufayli ko'p do'stlar ortrishga muvafaq bo'lganman. 52 KELAJAKDA KIM BO'LMOQCHIMAN? Bu savol juda ko'p yoshlarni, hatoki katalarni ham qiynaydi. Yoshligimda shunday savol berishsa, oʻzimga ishonch bilan "prezident" derdim. Vaqt o'tishi bilan orzular ham o'zgarar ekan. Har yili yoki har ikki yilda kelajakda qaysi kasbni tanlashim bo'yicha tasavvurlarim o'zgara boshladi. Maktabni bitiray deganimda harbiy, litseyni bitiray deganimda tadbirkor, universitetni bitiray deganimda esa bilmayman... Bilmasligim uchun ba'zida ota-onamní, ba'zida esa muhitni ayblardim. Lekin boshqalarni ayblashda davom etaversam, bir kun kelib, yoshim bir joyga borib qolganda afsuslanishni xohlamas edim. "ISH OVI" BOSHLANDI Yaponiyada "job hunting" - "ish ovi" boshqa davlatlardantubdanfarqqiladi.Keling, "ishovi"vauning oʻziga yarasha ahamiyatlari haqida tushuntirib bersam. "Ish universitetni bitirayotgan talabalar go'yo o'rmonga hayvon ovlagani chiqqanidek, internetga "ish ovlagani" yoki tanlagani kirishib ketishadi. Yaponiyada "ish ovi", odatda, har yili yanvar oyidan boshlanadi. Odatda, talabalar ishlashni xohlagan kompaniyaning web sahifasidan o'zlari haqidagi ma'lumotni to'ldirib jo'natishadi. Agar ma'qul kelsa, birinchi suhbatga chaqirishardi. Ko'p kompaniyalar Tokiyo, Osaka, Kyoto, Yokohama va shu kabi kata shaharlarda ovi" nomidan koʻrinib turganidek, joylashgan. Shu shaharda 53 yashovchilar uchun boshlang'ich suhbatga borish muammo tug'dirmasdi. Universitetim Yaponiyaning bir chekkasida joylashganligi tufayli har yili ikki yuzdan ortiq dunyoning eng nufuzli korporatsiyalaridan ishga oluvchilarkelib, universitetningoʻzidayoqboshlangich suhbatdan o'tkazishar edi. Bu esa, albata, talabalarga qulaylik tug'dirardi. Mabodo, oxirgisuhbatga o'tsangiz. kompaniyaga borishingizga to'g'ri kelar va borib. kelish uchun ketadigan hamma xarajatni kompaniya goplab berardi. Bu haqida eshitganmisiz yo'qmi, bilmadim-ku, lekin ishga topshiriladigan "resume", ya'ni "oʻzingiz haqida ma'lumotnoma"ni qoʻlda yozishingiz kerak edi. Nimaga deysizmi? Yaponlarning o'ylashicha, qo'lda yozish - bu o'sha kompaniyaga haqiqatan kirmoqchi ekanligingizni bildirar ekan. Yaponiyada ishga kirish uchun qaysi yo'nalishda o'qiganligingiz kata ahamiyatga ega emas, albata, tibbiyot, muhandislik va shu kabi sohalardan tashqari. Yaponiya kompaniyalari bir kishini ishga olish uchun juda kata mablag' sarflaydi. Har bir yangi ishchi uch oydan bir yilgacha "training", ya'ni tayyorlov muddatinio'taydi. Shutayyorlovmuddatichidao'zingiz ishlaydigan bo'lim faoliyatini ipidan-ignasigacha o'rgatishadi. Har bir kompaniyaning ishlash uslubi har xil, shuning uchun sinov muddati ham shunga qarab belgilanadi. Mana, siz o'qigan sohaning nima uchun ish beruvchilarga ahamiyati yoʻqligining sababi nimada. To'rtinchi bosqichga ham o'tdim, do'stlarim "ish ovi"ni boshlab yuborishdi. Men esa ishga topshirsammi yoki magistraturaga o'qisammi degan xayollar bilan band edim. Bu xayollarimga turli xil sabablar bor: kelajakda qaysi 54 soha egasi bo'lishimni hali aniqlay olganim yo'q va aniqlashim uchun menga vagt kerak edi. Agar ishlaydigan bo'lsam, ish bilan ovora bo'lib, qaysi soha vakili bo'lishimni to'g'ri aniqlay olmayman, deb oʻyladim. Agar ish topib, vizamni ishchi vizaga o'zgartirmasam, O'zbekistonga gaytib ketishimga to'g'ri kelardi. Bu vaqtni topish va o'ylay olish imkoniyatlardan biri magistratura edi. 55 MAGISTRATURAGA GRANT YUTDIM Magistraturada tahsil olmoqchi bo‘lsam Tokiyoda joylashgan Keio yoki Waseda Universitetlariga topshirishim kerak edi. Chunki ingliz tilida biznes ta'limini o'qitadigan eng nufuzli universitetlar shular edi. Negadir xayolimga Yaponiyadan boshqa davlatlardagi oliygohlarní qidirish ikri kelib qoldi. O'sha paytlar Skandinaviya mamlakatlarining ta'limga bo'lgan e'tibori haqida ko'p maqolalar o'qiganim uchunmi, universitetim hamkorlik qiladigan Skandinaviya mamlakatlarida joylashgan oliygohlarni topdim. Keio joylashgan Waseda topshirishim edi. Hujjatlarimni birinchi Shvetsiyaning Lund Universiteti, Business BI Norwegian Business Schoollariga yubordim.To'rtinchi bosqichgacha magistraturada o'qish xayolimga kelmaganigami, bakalavrda baholarimga uncha e'tibor bermagan ekanman. Hujjatlarimni dunyoning eng nufuzli universitetlariga yuborganim bois meni bu ko'rsatkichlarim bilan qabul qilishmasa kerak deb oʻylab, doʻstlarim bilan "ish ovi"ga kirishdim. Ich-ichimdan ishga kirishni xohlamaganim sababli ish ovidan kelayotgan natijalar yomon edi. Shunda o'zing yoqtirmagan ishni qilish - qanchalik qiyin ekanligiga yana bir bor amin bo'ldim. "Ish ovi"ga tayyorgarliki do'stlarim bilan kutubxonamizda joylashga yuzdan ortiq kompyuterlarda amalga oshirar edik. Zerikkan paytimizda yoshlikni eslab, "Counter Strike" o'yinini o'ynardik. Aytgancha, bunday o'yinlarni o'ynash kutubxona 56 ma'muriyati tomonidan do'stlarim bilan ta'qiqlangan edi. Juda ko'p ogohlantirishlarga qaramay o'ynayverardik. Ha, nima qilaylik, "ish ovi"ning muammolaridan uzoqlashishning yaxshi yo'llaridan biri edi. Kunlarning Norvegiyadan kirganligim haqidagi tabriknoma edi. Bir tarafdan juda xursand bo'ldim, boshqa tarafdan esa grant yutganligim yoki yutmaganligim haqida hech qayerda yozilmaganligi ko'nglimni g'ash qilar edi. Agar grant yutmagan bo'lsam, o'qish puli juda ham qimmat va buni to'lashga esa mening pulim yo'q edi. Shoshilib, Norvegiyaga grant haqida hech qanday ma'lumot yo'qligini tushuntirib, xabar yubordim. elektron Xabar pochtamga o'qishga birida xabar keldi. Oradan ikki kun o'tib, ular o'qishga kirish va grant yutish xabarlari alohida yuborilishini, tez kunlarda grant haqidagi ma'lumotni ham olishim mumkinligini aytishdi. Buni eshitib ko'nglim ancha joyiga tushdi. Oradan 15 kunlar o'tar-o'tmas, grant haqida ham xabar keldi. O'zim xohlagan yo'nalishda 100 % grant asosida o'qishga qabul qilinibman. Buni eshitgan do'stlarim ham juda xursand boʻlishdi. 57 NORVEGIYADAGI ILK SARGUZASHTLARIM Norvegiyaning muhojirlarga nisbatan jiddiy qonun-qoidalari ko'p. Oddiy talaba boʻlib borish uchun ham ancha bosqichdan o'tishingizga to'g'ri keladi. Talabalik vizasiga hujjat yig'ish magistraturaga grant yutib olishdan ancha qiyin kechdi. Birinchi va eng kata muammo pul edi. Norvegiya hukumati qonun- qoidalariga ko'ra, har bir talaba viza bilan taqdirlanishi uchun o'z universitetiga 13.000 AQSH dollari o'tkazishi so'raladi. Togʻrisini aytsam, men endi magistraturaga kirdim, yaqinda ketaman deb chuchvarani xom sanagan ekanman. Nisbatan Oddiy talabada buncha pul nima qilsin? Buncha pul nimaga deysizmi? Norvegiya hukumatining hisob- kitoblariga ko'ra, bir talaba yiliga yeb-ichish, yashash va kerakli narsalarni sotib olishi uchun 13 ming AQSH dollari ketar ekan. Hukumat qarorini qoʻllab- quvvatlayman, sababi shu orqali talabalar ko'chada pulsiz qolib ketishmaydi. Albata, pulimni Norvegiyaga borishim bilanoq qaytarib berishlarini aytishdi. Biroq shuncha pulni qayerdan topishga boshim qotib qoldi. Onamgaqo'ng'iroqqilib, vaziyatni tushuntirishga harakat qildim. Onam chet mamlakatlarda yashamaganliklari tufayli vaziyatni bir emas, bir necha marotaba tushuntirishga majbur bo'ldim. Onam menga 5 ming AQSH dollari berib tura olishlarini va qolganini o'zim topishimni aytdilar. Norvegiyaga ozgina pul yig'ib qo'ygan edim, lekin bu pul Osloda go'shimcha ish topib 58 olgunimgacha ishlatishim uchun yig'ib qo'ygan edim. Do'stlarim allaqachon oʻzlari yoqtirgan kompaniyalaridan ish olishgan va men esa bu yerda tang ahvolda qolib ketgan edim. 8 ming AQSH dollarini 15-20 kun atroida do'stlarimdan so'rab ko'rdim va hech kimda buncha pul yo'qligini anglab yetganimdan so'ng, magistraturaga borolmasligimni tushunib yetdim va yana ish oviga qaytdim. Kunlarning birida Yaponiyada bir paytlar men bilan yashagan va hozirda Kanadaga ko'chib ketgan akam hol-ahvol so'rab yozdilar. Vaziyatimni tushuntirdim va hozir nima qilishni bilmaganim uchun maslahatlari kerakligini aytdim. Ravshan akam menga yet yot begona bo'lganlari bilan, menga xuddi o'z qarindoshiga ishonganday ishonardilar. Universitetda oʻqib yurgan paytlarimizda juda ko'p yordamlari tekkan. Ravshan akam hozirda bankda ishlayotganligi va menga kredit olib berishlarini aytdilar. Shunday qilib, juda qisqa fursatda 8000 AQSH dollarini jo'natib yubordilar. Bu pulni topgunimga qadar har bir kunim go'yo yildek o'tayotgandi. Niyatim yaxshiligi va shuncha harakat qilganim tufayli eng kerakli odamga ro'paro bo'ldim. Onam, Ravshan akam va Shoxruh do'stimdan qarz olib turdim. Norvegiyaga kelishim hayotimda yuz bergan voqealar ichida eng qiziqlaridan biri bo'lgan desam, yanglishmagan bo'laman. Fukuoka - Oslo yo'nalishi bo'yicha samolyot chiptasini Norvegiyaga talabalik vizasini qabul qilganimdan so'ng xarid qildim. Iyun oyining boshi edi. Har doim chiptalarni shaxsiy kredit kartochkam bilan xarid qilganim uchun Osloga chiptani ham xuddi shunday xarid qildim. Norvegiyadagi o'qishim 22-avgustdan boshlangani tufayli BI Norwegian Business School universiteti menga vaqtliroq 59 kelishni tavsiya qildi. Shuning uchun chiptamni 4-avgustga xarid qildim. Xoh ishoning, xoh ishonmang, bu kunni intizorlik bilan kutdim. 4-avgustda Beppudan bir kun vaqtliroq chiqib ketib, yaqinroq mehmonxonada qolishga qaror qildim. Xalqaro Aeroportiga Fukuoka Soạt chamasi 14:00 edi. Toʻsatdan elektron pochtamga Aeroflot Aviokompaniyasidan menga elektron xabar keldi. Xabarni ochib qarasam, kredit kartochkam tekshiruvdan o'tmaganligi tufayli 4-avgust kuni uchib ketolmasligimni aytishdi. Zudlik bilan Aviakompaniya bilan bog'landim. Ularning aytishicha, odatda, xaridorning kredit kartochkasi chipta xarid qilayotganida va xariddan so'ng yana bir marta tekshiruvdan o'tishini aytishdi. Kredit kartochkam pul to'laganimda tekshiruvdan o'tganligi, lekin ikkinchi tekshiruvdan o'tmaganligini tushuntirib berishdi. Keyin men Yaponiyadan ketayotganligim uchun chiptani xarid qilib boʻlib, bankimga bog'lanib kartochkamni yopishni so'ragan edim deb ularga tushuntirdim. Bu vaziyatni Avikompaniya ishchilari tushunishdi va menga pulimni ma'lum bir hujjatlarni jo'natganimdan so'ng qaytarib berishni aytishdi. Afsuski, mening chiptam boshqa odamga sotilib ketgan ekan. 4-avgustda faqatgina Turk Havo Yo'llarida chipta bor ekan. Norvegiyaga bir yarim ming AQSH dollari atroida pul yig'ib qo'ygan edim. Shundan ming AQSH dollarini chipta sotib olishga sarfladim va yonimda atigi besh yuz AQSH dollari qolgan edi. Bu bilan besh yuz AQSH dollari qiymatsiz, demoqchiemasman. Lekin dunyoning eng qimmat shaha hisoblangan Norvegiyaning poytaxti uchun besh yuz AQSH dollari atigi uch hafaga yetardi, xolos. Tavakkal qilib, 4-avgust kuni erta tongda Norvegiyaga uchib ketdim. Bu hayotimdagi eng noqulay chipta bo'ldi desam, adashmagan bo'laman. Birinchi Fukuoka shahridan Osaka shahriga uchdim. Osakada besh soatlar 60 tranzitdan so'ng, Istanbulga 12 soatlik sayohatga yo'lga chiqdim. Istanbulning Otaturk Aeroportida 16 soat tranzitda o'tirishimga to'g'ri keldi. Odatda, dunyoning kata aviakompaniyalari 12 soatdan uzoq tranzitda o'tiradigan yo'lovchilarni tekinga mehmonxona bilan ta'minlashi haqida eshitgan edim. Turk Havo Yo'llarida bunday xizmat koʻrsatilmas ekan. Mehmonxonaga jon deb borgan bo'lardim, lekin pulimni ishlatib qo'ysam, Osloda juda qiyin ahvolda qolib ketishim aniq edi. Aeroportning bir chetidan yaxshi joy topdimda, sumkani boshimga qo'yib uxladim. Ichimda "mabodo narsalarimni o'gʻirlab ketishsa, nima boʻladi" degan xayol bo'lgani uchun yaxshi uxlay olmadim. Amallab 16 soatni o'tkazdim. Istanbuldan Osloga 4 soat uchdik. Osloda kechki 11. Do'stim Awale (APUda tanishganman, asli somaliyalik, Norvegiyada tug'ilib o'sgani Osloda avtobus bekatida kutib olishini aytdi. Men esa Osloga ketadigan oxirgi avtobusga zo'rg'a ulgurdim. Do'stim meni kutib olib, yotoqxonaga olib borib qoʻydi. Yotoqxonaga borganimdan juda qatq afsuslandim. Yotoqxona binosi eski, lif tushadiganday harakat qilar edi. Xonam esa bo'm- bo'sh. Shu payt Yaponiyaga birinchi marta borganim xayolimga tushdi.Yaponiyadagi yotoqxonada hamma narsa tayyor edi, shunday kirib yashasa bas. Bu yerda esa stol, stul va divandan boshqa hech vaqo yo'q. Do'stim keyingi ikki-uch kun band boʻlishini aytdi. Chamasi 40-41 soat yo'l yurib keldim Do'stimni kuzatib yuborib, xonamga qaytib kelib ko'zimdan toʻ'xtamasdan yosh chiqib ketdi. Nima gilayotganimni o'zim ham bilmadim. Kechqurun bilan "to'g'ri qaror qabul qildimmi?" degan o'y bilan uxlolmadim. Tongga yaqin Yaponiyadan olib kelgan kurtkamni kiyib, bo'm-bo'sh divanda uxladim Osloda Awaledan boshqa hech qanday tanishim yoʻq edi. Pulim AQSH dollarida bo'lganligi tufayli 61 pulimni qayerda almashtirishni bilmas edim. Xonamda internet tarmog'i bo'lgani bilan uni ulash uchun maxsus sim kerak. Tavakkal qilib tashqariga chiqdim. Atrofga yaxshi nazar tashlab, atrofdagi narsalarni yodlab oldim. Sababi, mabodo, uzoqlashib ketsam, qaytib kelishimga oson bo'lsin deb. Pul almashtirish shoxobchalari, odatda, shahar markazida bo'lgani uchun ko'chadagi odamlardan so'rab-surishtirib pul almashtirish shaxobchasini topdim. Bu shaxobchani koʻrganimda xuddi tillo topib olgandek xursand edim. Yaponiyada halol mahsulotlarni topish juda mushkul, topgan taqdirimda ham juda qimmat edi. Norvegiyada esa bu muammoga umuman duch kelmasligimni, uyga bozorlik qilayotganimda anglab yetdim. Shahar markazida besh-oltita masjid, oʻndan ortiq halol qassobxonalarni uchratdim. Bunga sabab Osloda Pokiston, Somaliya, Hindiston va boshqa davlatlardan musulmonlarning ko'pligi ekan. O'qishim ham ana-mana deguncha boshlandi. To'g'risini aytsam yangi davlatga o'rgana olmayotganimgami, odamlari kamgap ekanligigamibilmadim, magistraturaga kelganimdan afsusda edim. Pulim kam qolganligi sabab har daqiqa ko'nglim g'ash edi. Tezroq ish topmasam, tez kunlarda och qolishim aniq. Universitetim o'qish boshlangandan keyin 5000 ming AQSH dollarini, ya'ni grant pulini berdi, men uni onamga, Ravshan akamga va do'stimga jo'natib yubordim. Yonimda esa juda kam pul qolgandi. Oktabr oyida Facebook orqali Bekzod aka menga bog'landi. Oldiniga ko'zlarimga ishonmadim, sababi Bekzod aka haqida Taraqqiyot markazida ingliz tilini o'rganib yurgan paytlarim eshitgan edim. Hozirda Osloda koʻz doktori bo'lib ishlar ekanlar. Yaqindan tanishib oldik va menga Norvegiyada ish topish boʻyicha o'z maslahatlarini berdilar. Maslahatlari bo'yicha oʻzim haqimdagi hujjatlarimdan bir nechta nusxa olib, online va 62 to'g'ridan-to'g'ri 50 dan ortiq tashkilot va restoranlarga topshirib chiqdim. Taxmin qilganingizdek, hech biridan javob kelmadi. Kunlarim birin-ketin o'taverdi. Bir kuni uyg'onib, muzlatkichni ochganimda quritilgan mevalar, bodom, yong'oq va apelsin sokidan boshqa hech narsa qolmaganini ko'rdim. Xayolimga onam keldilar, chunki bularni menga onam jo'natgandilar. Maslahatim: vatandan yiroqqa ketyapsizmi?! Albata, o'zingiz bilan quritilgan meva va yong'oq oling, chunki och golganda bir tomondan ham to'q tutadi, ham miyani ishlashiga yordam beradi. 63 64 UMIDSIZLIKDAN UMIDGACHA... . . Quruq mevalar va apelsin soki bilan 3 kun yashab ko'rganmisiz? Men yashab ko'rganman. Negadir Yaponiyada sohil bo'yida o'tirib yigʻlaganim esimga tushib ketdi. Hozir ham deyarli xuddi shunday vaziyatda edim, ya'ni boshi berk ko'chaga kirjb qolgandek. Quruq mevalar yeyaverib tomoqlarim shilinib ketgan kunlarning birida Facebook sotsial tarmog'i orqali bir ishdan xabar keldi. Xabarda suhbatga qachon kela olishim so'ralgan ekan. Men esa xabar kelganiga 30 soniya bo'lmasdan zudlik bilan "hozir bora olaman" deb yozdim. Omadni qarangki, unda meni suhbatga kelishimni soʻradi. Suhbat ishxonaning o'zida Suhbatni angliyalik, hozirda yaqin aylangan, shu ishxonaning menejeri Steve oldi. Steve bilan tezda chiqishib ketdik va u meni ishni qachondan boshlay olishimni so'radi. Menga pul shunchalar zarur ediki, "bugundan" deb baland ovozda gapirib yuborganimni ham sezmay qolibman. boʻlib o'tdi. do'stimga Ishxonam ingliz uslubida qurilgan "The Star" deb nomlangan, ikki qavatli karaoke bari edi. Karaoke Yaponiyada juda ham mashhur va Norvegiyada ham bunchalik mashhur ekanligi yet uxlab hayolimga ham kelmagan edi. Ishim kechqurun 8 da boshlanib, ertalabki 5 gacha davom etardi. Ishimning birinchikuni bir yoshi kata inson kirib ichkilik buyurdi. Ishxonada men va u insondan boshqa odam yo'qligi uchun menga savollar bera boshladi. Savollaridan birida qayerda o'qishimni so'radi. Men esa "BI Norwegian Business School"da deb javob berdim. Universitetimda ko'proq boy insonlarning farzandlari o'qiganligi tufayli, u menga "U yerda o'qiydigan bola 65 bunday joyda nega ishlayapti?" deb so'radi. Men esa yoshim 20 dan o'tganligi, odatda, bu yoshda bizni davlatda ota-onadan pul so'rash uyatligi va qiyin bo'lsa ham o'z kuchim bilan oyoqqa turishim kerakligini tushuntirdim. Bu gapni eshitgan yoshi kata inson menga qarab "Bizni zamondagi bolalar ham shunday edi, hozir juda ko'pchilik yoshlar dangasa bo'lib ketishgan" deb javob berdi. Suhbatimiz so'ngida menga 500 NOK, ya'ni 60 AQSH dollariga yaqin pulni choy-chaqa sifatida berib, "Sendek yoshlar hali ham borligidan juda ham xursandman" deb bardan chiqib ketdi. Ko'zimdan to'xtamasdan yosh oqishni boshladi va yoshlarimni artib olish uchun kiyim almashtirish xonasiga yugurib kirib ketdim. Ko'z yoshimga sabab, bugun ishdan keyin quruq meva emas, balkim anchadan buyon ta'mi esimdan chiqib ketgan tovuq yoki mol go'shti olib yeya olishimda edi. Ishim tugagandan so'ng, 24 soat ishlaydigan do'kondan 1 emas, 2 emas, 3 ta "hotdog" sotib olib, xuddi ovqat ko'rmagan insondek yeyishni boshladim. Ko'chada yurganlar esa meni bu holatda ko'rib ba'zilari kulib, ba'zilari esa kelib hol-ahvol so'rab ketishdi. O'zimni juda yomon his qilgan bo'lsamda, ich- ichimdan juda hursand edim, sababi ertaga tong otishi bilan do'konga borib tovuq sotib olib, mazzaqilib yeyishimni bilar edim. Har kuni tushgan choy- chaqa bilan birinchi oyligimga zoʻrg'a yetib oldim. Muhammad Yusufning she'ridan bir misra keltirdim, sababi bir kun kelib albata hammasi yaxshi bo'lishiga qatq ishonardim. Taxminan to'rt oy davomida qatq ishlab, ham kun koʻrish, ham o'qishni eplab ketish juda ham murakkab jarayon edi. Inson nimagadir erishish uchun qanchalik qatq harakat qilishi kerakligini tasavvur qilolmaysiz. Nega menda hammasi yaxshi 66 bo'lmayapti deb, ko'pchilik o'ylaydi? Nega boshqalarga boʻlgan e'tibor kuchlj? Mening boshqalardan nima kam joyim bor? Bilasizmi. hammasiga javob bita! Odamzotni bir-biridan ajratib turadigan narsa bu uning ongida! Hech qachon umidsizlikka tushish kerak emas!!! Vaholanki, oʻlimdan boshqa hamma qiyinchiliklarning yechimini topsa bo'ladi. Ishlab o'qiyman deb sog'ligimdan ham bir tomondan ayrilganman, ya'ni soat 9 dan ertalab 5 gacha ishda bo'lib, soat 7 da o'qishga ketardim. Uyqu 2 soat boʻlardi. 67 ZBEK Fitnes klubga birinchi borishni boshlagan paytlarim ko'p ma'lumotlarni YouTube tarmog'idan olar edim.Eng yoqtirgan kanallarimdan biri bu Christian Guzman ismli video blogger kanali edi.Asli amerikalik bo'lib, o'z kanaliga itnes va sog'lom ovqatlanish haqida juda foydali videolar joylab borardi.Shu paytlar bu bola o'zining kichkina "Alphalete" deb nomlangan shaxsiy itnes brendini boshladi.Va shaxsiy brendni qanday boshlash va nimalarga e'tibor berish kerakligini ipidan ignasigacha o'rgatishni boshladi.Alphalte qisqa vaqt ichida nafaqat Amerikada, balki dunyoda eng kata itnes kiyim-kechaklar brendiga aylanishga ulgurdi.O'sha paytlar men ham bir kun kelib o'z itnes brendimni yarataman deb oʻzimga-o'zim va'da berib qo'ygan edim.Magistratura ishlari bilan juda band bo'lib ketdim va shaxsiy brendimni boshlash uchun yonimda yetarlicha mablag'im ham yo'q edi.Magsitraturaning 1-chi kursini tamomlay deb qolgan paytim, o'z brendimni boshlash uchun bel bog'ladim.Amerikalik do'stim bilan "High Athletics" deb nomlangan brend logotipini yaratib, futbolkalar ishlab chiqarishni boshladik.Futbolkalar Norvegiyadagi do'stlarim tomonidan juda ham pozitiv qabul qilindi va ozgina pul ishlashga ham muvafaq bo'ldim.Lekin mening maqsadim bu brendni Norvegiyada emas, aksincha, o'z vatanimda rivojlantirish edi.Negadir "High Athletics"da milliylikni koʻrmadim va nominioʻzgartirishga qaror qildim.Juda ham ko'p vaqtdan so'ng "ZBEK" deb nom berdim.ZBEK dagi "Z", ya'ni oxirgi va Bek, ya'ni oʻzbeklar, to'liq qilib aytganda "oxirgi beklar" ma'nosini anglatuvchi nom berdim.Yuqorida aytganimdek, grantimni yoʻqotib O'zbekistonga qaytib ketayotgan paytim, endi vaqtimni 68 shu sarflayman dedim.Hozir Oʻzbekistonga borsam xohlagan matoni topishim mumkin va alogador ishlarim ancha osonlashadi deb borgan edim.Lekin juda qatq adashgan ekanman.. rivojlantirish brendni uchun tekstilga O'zbekistonga qaytishda oʻzim bilan mashxur sport kiyim kechaklari - Nike, Adidas va Reebok bir nechta futbolkalar olib olgandim.O'zingiz bilsangiz kerak, itnes yoki sport futbolkalari oddiy futbolkalardan ancha farq qiladi va narxi jihatdan ham oddiy kiyim- kechaklardan 2 yoki 3 barobar qimmat.Chunki sport kiyimlariga ketadigan mato terini oʻziga shimib oluvchi, shugullanishni osonlashtiradigan, bir necha qimmat matolarning aralashuvidan tayyorlanadi.Bir necha tikuv sexlariga bogʻlanib, shunday futbolkalar tikib bera olishadimi yoki yoʻqmi deb so'radim.Va ular bunday matolar O'zbekistonda ishlab chiqarilmasligi va faqat Xitoydan olib kelishning iloji borligini aytishdi.Faqat Xitoydan olib kelinadigan bo'lsa, engkamida1yoki2tonnasotibolishimkerakligini aytishdi.Yosh tabdirkorda buncha pul qayerdan ham bo'lsin?High Athleticsga ham Xitoydan buyurtma bergan edim, lekin boshida 50 ta so'ragan paytimda, hech qanday qarshiliklarsiz tikib berishgan edi/ Juda ham ko'p joylarga mato qidirib bordim va bir joydan men xohlagan matoga yaqinrog'i bor ekan. Nima bo'lsa bo'ldi, shundan sotib olib tikaman deb, matoni Andijondagi tikuv sexiga jo'natib yubordim. Mato muammosidan qutuldim desam, keyingi muammo chevarlar ekan. Juda ham ko'p tikuvchilar "standart" kiyim tikaverib, men shaklda tikish ular uchun kata muammo bo'ldi Andijonga Toshkentdan chamasi sakkiz marta gatnah 100 dona futbolka chiqarishga muvafaq bo'ldik, xohlagan Futbolkalar birin-ketin sotilishni boshladi, lekin ozgina vaqt o'tgandan keyin yaqin do'stimning futbolkasidagi mato o'zgarishini koʻrdim. Mato sotgan 69 insonga bu muammoni aytsam, "Eng yaxshi mato shu, bundan yaxshisini topa olmaysiz" dedi. O'sha payt O'zbekistonda bu ishni boshlashim to'g'rimikan deb rosa o'ylandim. Albata, hamma biznesda xatoliklar bo'ladi va buning mas'uliyati faqatgina o'zimda edi. Futbolkaga buyurtma berishning o'ziga yarasha noqulayliklari bor. Eng kata noqulayliklaridan biri - bu siz nechta S, M, L razmer sotilishini bilmaysiz. Shuning uchun buyurtma berayotgan paytda, taxmin qilishingizga to'gʻri keladi. Sotilmay qolgan hamma razmer sizga zararga kiradi. Menda ham xuddi shunday bo'ldi. Juda ham ko'p M razmerdagi futbolkalar sotilib, S va L deyarli sotilmay qolib ketdi. Buning zararini qoplash uchun, futbolka hammaga birdek to'g'ri keladigan biror bir mahsulot sotishdan boshlasammikin deb o'ylab qoldim... balkim emas, Albata, bu mahsulot "kepka" edi. Kepka sotishning qulayligi shunda ediki, kepaki xohlagan razmeringizga moslab kiysangiz ikrim, albata, muvafaqqiyatli boʻladi deb chiqaruvchi sexlarga borib, ularning mahsulotlariní kepka oldingi ko'rishni boshladim. Ishonasizmi, shu payt biznes boshlaganimga shunaqa darajada afsuslanib ketdimki, bu tuyg'uni o'zimdan boshqa hech kim bilmas edi. chiqargan birma-bir Kepkalar juda ham arzon paxtali matodan tikilar va bilsangiz bunday kepka kiyish boshni terlatib, soch to'kilishiga sabab bo'lardi. Bu haqida sex boshlig'idan soʻrasam, "Hozir shunga talab kata, shuning uchun faqatgina shu paxtali matoda chiqaramiz, agar yaxshiroq paxtali mato kerak boʻlsa, Xitoydan olib keltirishimiz kerak" dedi. Sal insofliroq odam ekan, 1 tonna emas, siz qancha xohlasangiz shuncha olib keltirib beramiz dedi. Tavakkal qilib Xitoydan mato olib kelib, 200 dona kepkaga buyurtma berdim. Har kuni o'n minglab kepka tikayotgan odam "200" ni eshitib, boshida menga hato qaragisi kelmadi. Buvijonim 70 yoshligimda "Bolam, ba'zida ishingni bitkazish uchun itingni ham aka deyishga to'g'ri keladi" degan gaplari bilan "iltimos akajon" deb bir amallab kepkalarni tiktirib oldim. Kepkalaroʻzim kutganimdekjudatezsotilibketdi, lekin bu paytda menga Norvegiyadan talabalik vizasi chiqdi. Oldimda ikki yoʻl paydo bo'ldi, O'zbekistonda qolib biznesimni rivojlantirish, yoki Norvegiyaga qaytib borib o'qishimni yakunlash. Yuragim Norvegiyaga qaytib borib magistraturani tugatishimni va shundan so‘ng bir qarorga kelishimni aytdi. Shu bilan avgust oyida Norvegiyaga uchib ketdim... 71 ISH TOPDIM Juma kuni edi... Kunimni har doimgidek kitob mutoaala qilish bilan boshladim. Qishdan yozishni boshlagan. Bu yil qish to'rt oydan ortiqroq davom etdi va juda ko'p qor yog'di. Negadir qishni juda yomon ko'raman, chunki undagi qorong'ulik xuddi o'zining girdobiga olib kirib ketadigandek. chiqib ketishni xohlayman. kurtak endigina daraxtlar chiqib, undan Men esa Nonushta qilib bo'lganimdan so'ng, yaxshi niyatlar bilan qo'shimcha ish topgan korxonaga qarab yo'l oldim. Bu korxonada oʻqishdan bo'sh bo'lgan kunlarim kelib ishlar va topgan pullarim kundalik xarajatlarimga yetib turardi. Yaqin kunlardan buyon ertalab soat 5 da turishni odatga aylantirdim, ishimga ham bir soat erta borardim. Fikrimcha, bunday qilish, o'sha kunlik ishni rejalashtirishga, boshqa xodimlar orasida hurmatingiz oshishiga yordam beradi. Bugun juda muhim kun - anchadan buyon ishga kirmoqchi bo'lgan kompaniyadan javob chiqadi. Yoʻlda kelar ekanman, yuragimning "duk- duk" urishini eshita boshladim. Hayajon, xavotir va xomushlik boshimni ancha egib qo'ygan edi. 72 Chamasi soat 15:00 larda telefonimga elektron xat keldi, unda ishga qabul qilinganligim yozilgan edi. Tanamni bir necha soniyalarga sezmay qoldim va ko'zimdan to'xtamasdan yosh chiqardi. Albata, bu quvonch yoshlari edi. Odam bita ish topganiga ham yig'laydimi deb hayron bo'layotganingizni bilaman. Ish topishim menga juda ko'p eshiklarni ochdi. Yaxshi oylik, ishchi vizasi, erkinlik va eng ichki xotirjamlik. Ish topganim uchun keraklisi emas, o'sha sizga aytgan Xitoy devorining boshqa tomoniga narvonsiz oshib tushganimdan yig'lardim... 73 74 10MASLAHAT Bu 10 maslahat hozirgacha men yo'l qoʻygan xatolar va tajribalardan kelib chiqgan holda tuzishga harakat qildim. Bular sizning yuksalishingiz uchun oz boʻlsa-da xizmat qiladi degan umiddaman..... 75 |