Uot 81-116 MÜASİr diLÇİLİKDƏ koqniTİv paradiqmaya dair məHƏRRƏmova mətanət hidayəT qızı
Yüklə 1,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elmi yeniliyi
- РЕЗЮМЕ ОЦЕНКИ ПРИРОДНЫХ УСЛОВИЙ ПО СЕЛЬСКОМУ ХОЗЯЙСТВУ ГЯНДЖА-ГАЗАХ ЭКОНОМИКО-ГЕОГРАФИЧЕСКОГО РАЙОНА
78
Dəniz səviyyəsindən 2000 m-dən yuxarıda yerləşən yüksək dağlıq qurşaqda soyuq iqlim, relyefin kəskin parçalanması və kənd təsərrufatına yararlı torpaq sahələrinin məhdudluluğu burada daimi əhali məskunlaşmasına imkan vermir. Lakin ərazidən əhəmiyyətli şəkildə heyvandarlıq, arıçılıq üçün yaylaq kimi, həm də rekreasiya məqsədi ilə istifadə edilə bilər. İqtisadi rayonun yerləşdiyi əlverişli coğrafi mövqe - təbii iqlim şəraiti, yeraltı və yerüstü sərvətləri, əmək ehtiyatları iqtisadiyyatın güclü inkişaf etməsinə müsbət təsir etmişdir. Mülayim iqlimi, münbit torpaq şəraiti kənd təsərrüfatının bütün sahələrinin inkişaf etməsinə imkan yaradır. Düzənlik ərazilərdə temperaturun yüksəkliyi, günəşli günlərin çoxluğu, qışın mülayim və qısa keçməsi aqrar sahənin inkişaf etdirilməsində əsas rol oynayır. İqtisadi rayon üzrə təbii şəraitin kənd təsərrüfatı üçün əlverişliyi onun dinamik inkişafını təmin edir. Kənd təsərrüfatının ixtisaslaşma sahələri bazar iqtisadiyyatı şəraitinə uyğun inkişaf etdirilir. Bunu aşağıdakı cədvəl üzrə nəzərdən keçirək [7, səh. 12]:
Əsas bitkiçilik məhsullarının istehsalı (bütün təsərrüfat kateqoriyaları üzrə), ton 2005
2010 2011
2012 2013
2014
Dənli və dənli paxlalılar 271276 237707 278470 297482 322418 264765 184715
149053 179444 184665 201316 166801 Pambıq
3323 1677
2975 2568
1472 1093
Şəkər çuğunduru - 57 - 1765
7803 11346
Dən üçün günəbaxan 3642
6978 10839 10264 9811 10730 Kartof
700853 574835 540277 564551 587014 453697 Tərəvəz 184817
203180 203779 201757 204067 199158 Bostan bitkiləri 19618 28020 23161 16984 19985 18636 Meyvə və giləmeyvə 116296
129204 131834 138403 140972 134135 Üzüm
27041 45458 49515 52436 53703 55652 Mal-qaranın sayı (bütün təsərrüfat kateqoriyaları üzrə), baş 2005 2010
2011 2012
2013 2014
İri buynuzlu mal-qara 298883
322841 325844 328581 330994 329301 o cümlədən inək və camışlar 141833 154303 155231 156913 158176 156934 Qoyunlar və keçilər 1626241 173662 2 173935
0 174020
7 174592
5 1741316
Donuzlar 1407
76 - 185 643 207
Quşlar 2166833 239980 9 243882
8 248310
8 299741
9 3119063
Heyvandarlıq məhsullarının istehsalı, ton) 2005
2010 2011
2012 2013
2014 Ət (kəsilmiş çəkidə) 18062 22536 23312 24461 26154 27564 Süd 163605
222702 237700 248197 259982 266862 Yumurta, min ədəd 79869 110680 111897 113036 175470 210888 Yun (fiziki çəkidə) 2701
3604 3673
3725 3788
3841
Cədvəldən göründüyü kimi bu iqtisadi rayonda dənli və paxlalı bitkilər, meyvə və giləmeyvə, üzümün istehsalı artmış, pambıq, kartof və buğda bitkilərinin əkin sahəsi azalmışdır. Şəkər cuğunduru yeni sahə olub geniş inkişaf istiqamətlərinə malikdir. Mal-qara, qoyun və keçilərin sayı artmış, donuzların sayı kəskin azalmışdır. Ölkəmizdə 2004/2008, 2009/2013, 2014/2018-ci illər üçün təsdiq olunmuş “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrası nəticəsində regionda aqrar-sənaye kompleksinin fəaliyyəti səmərəli təşkil olunmaqdadır. Aparılmış islahatlar nəticəsində Gəncə-Qazax iqtisadi-coğrafi rayonunda təbii şəraitin kənd təsərrüfatı cəhətdən qiymətləndirilməsi 79
iqtisadi rayonda azad sahibkarlıq inkişaf etmiş, istehsalın yeni tərkibi formalaşdırılmış və istehsalın artımı prosesi başlanmışdır.
cəhətdən qiymətləndirilməsi baxımından elmi əhəmiyyət kəsb edir. Tətbiqi əhəmiyyəti: Əhalinin məskunlaşması və onun təsərrüfat fəaliyyəti üçün təbii şəraiti və ehtiyatların qiymətləndirilməsi əsas amil hesab edilir. Məqalədə təhlil olunan məsələlər regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramının həyata keçirilməsi istiqamətində aparılan məqsədyönlü tədbirlərdən biridir.
1.
Abbasov C.R. - Azərbaycanın müstəqilliyi şəraitində kənd təsərrüfatında baş verən struktur dəyişiklikləri. BDU xəbərləri. Bakı: Bakı Universiteti, 2002, №1. 2.
124 s. 3.
Azərbaycanın iqtisadi və sosial coğrafiyası. V.Ə.Əfəndiyevin redaktorluğu ilə, Bakı: Bakı Universiteti 2010, 496 s. 4.
İqtisadi İnkişaf Nazirliyi, Bakı: 27 fevral 2014. 5.
İmrani Z.T., Zeynalova K.Z. Azərbaycanda təsərrüfatın ərazi təşkilinin iqtisadi-coğrafi xüsusiyyətləri. Bakı: Nafta-Press, 2014, 232 s. 6. Əyyubov Ə.C., Hacıyev Q.Ə. Az. SSRİ-nin iqlim ehtiyatları. Bakı: Elm, 1984, 200 s. 7.
РЕЗЮМЕ ОЦЕНКИ ПРИРОДНЫХ УСЛОВИЙ ПО СЕЛЬСКОМУ ХОЗЯЙСТВУ ГЯНДЖА-ГАЗАХ ЭКОНОМИКО-ГЕОГРАФИЧЕСКОГО РАЙОНА Абдуллаева З.Г., Кулиев И.А., Велиев А.Дж., Гусейнова Л.И. Кючевые слова: природные условия, естественная среда, экономическо-географический район, Гянджа-Казахская наклонная равнина, каштановые почвы В статье рассматриваются природные условия Гянджа-Газахского экономико- географического района. В статье анализируются направления развития сельскохозяйственного растениеводства и животноводства этого экономического района в 2005 и 2016 гг.
inclined plain, chestnut soils In the article the natural conditions of the Ganja-Kazakh economic-geographic region are analyzed in the high places, and this naturally is reflected employment. The article analyzes the development trends of agricultural crops and livestock this economic region in 2005 and 2016.
Daxil olma tarixi: İlkin variant 03.11.2016
Son variant 16.03.2017 Abdullayeva Z.H., Quliyev İ.Ə., Vəliyev A.C., Hüseynova L.İ. Yüklə 1,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|