Uot 81. 373. 47 BƏDİİ ƏSƏRLƏRİn diLİNDƏ DİalektizmləRİn yeri VƏ MÖvqeyi

 
59 
 
ictimai  baxışlara  metodiki  rəhbərliyi  həyata  keçirir,  baxışın  təşkili  formalarının  (növlərinin), 
keçirilməsi dövrünün, şərtlərinin müəyyən edilməsində və baxış komissiyası haqqında əsasnamənin 
işlənib  hazırlanmasında,  baxışın  nəticələri  üzrə  arayışın  və  rəhbəredici  sənədin  hazırlanmasında 
iştirak edirlər. Dövlət arxivləri kargüzarlığın vəziyyətini və idarə arxivlərinin işini  yaxşılaşdırmaq 
məqsədilə “Ən yaxşı idarə arxivi”, “ Ən yaxşı birləşmiş arxiv” adları uğrunda baxış-müsabiqələr və 
başqa  tədbirlər  təşkil  edirlər.  Sənədlərin  mühafizəsinin  təmin  edilməsi,  qaydaya  salınması  və 
istifadə  edilməsi,  həmçinin  xüsusilə  qiymətli  sənədlərin  surətlərinin  sığorta  fondunun 
yaradılmasında  müqavilə  yolu  ilə  idarə  arxivlərinə  kömək  göstərilməsi  məqsədilə  dövlət 
arxivlərində  xüsusi  vəsait  hesabına  saxlanılan  müvafiq  struktur  bölmələr-şöbələr  yaxud  qruplar 
yaradılır.  Müqavilə  əsasında  kömək  göstəriləcək  təşkilatların  siyahısı,  göstəriləcək  köməyin 
ardıcıllığı, növü və metodikası mütləq dövlət arxivinin maliyyə işlərinə baxan struktur bölmələri ilə 
razılaşdırılmalıdır.  Dövlət  arxivinin  rəhbərliyi,  lazım  olduqda,  xüsusi  vəsait  hesabına  şöbənin 
gördüyü  işlərin  keyfiyyətinə  nəzarəti  həyata  keçirmək  üçün  əlaqədar  struktur  bölmələrin 
nümayəndələrindən ibarət xüsusi komissiya təşkil edir.  
Dövlət  arxivləri  sistematik  olaraq  sənədlərin  idarələrdə  mühafizəsinin  və  kargüzarlıqda 
sənədlərin  təşkilinin  qabaqcıl  təcrübəsini  öyrənir,  ümumiləşdirir  və  yayırlar:  1.  İdarə  arxivinin 
fəaliyyətinin,  ekspert  komissiayalarının  işinin  və  kargüzarlıqda  sənədlərin  təşkilinin  bilavasitə 
öyrənilməsi  və  təşkilatların  öz  işləri  barədə  verdikləri  məlumatların  əsasında  analitik  arayışlar, 
icmallar, təkliflər, təlimatlar  və s. tərtib edilir, idarə arxivlərinin, ekspert komissiyalarının işində və 
kargüzarlıqda sənədlərin təşkilində onlardan istifadə edilir; 2. İdarə arxivləri, ekspert komissiyaları 
və kargüzarlıq xidməti işçilərinin iş təcrübəsinin yayılması üzrə müşavirə və seminarlar keçirirlər; 
3.  Sərgilərin  açılması  haqqında  ictimaiyyətə  mətbuat.  radio,  televiziya  vasitəsilə  məlumat  verir, 
onları  ən  yaxşı  (nümunəvi)  idarə  arxivləri  və  kargüzarlıq  xidmətinin  fəaliyyəti  ilə  tanış  edirlər,  “ 
İdarə arxivi şurası” və s. yaradırlar [3, 99-100]. 
Dövlət arxivləri arxiv orqanları və təşkilatları ilə birlikdə yaxud müstəqil olaraq idarə arxivləri 
və  kargüzarlıq  xidməti  işçilərinin,  ekspert  komissiyaları  sədrlərinin  və  üzvlərinin  ixtisasının 
artırılmasını təşkil edirlər. İxtisasın artırılmasının əsas formaları aşağıdakılardır: 
1.
 
Arxiv orqanları və. s yanında daimi fəaliyyət göstərən, proqramları müvafiq arxiv orqanları 
tərəfindən  təsdiq  edilən  ixtisasartırma  kursları;  2.  Bir  sahə  təşkilarlarının  idarə  arxivləri  və 
kargüzarlıq xidməti işçiləri üçün nəzərdə tutulan proqramını  müvafiq  arxiv  orqanı  ilə razılaşdıran 
respublika,  şəhər  kursları;  3.  Dinləyicilər  kontingenti  nəzərə  alınmaqla,  idarə  arxivləri  və 
kargüzarlıq xidməti, ekspert komissiyalarının müəyyən sahəsi üzrə MAİ və ya dövlət arxivi yanında 
daimi fəaliyyət  göstərən  seminarlar; 4. Aktual məsələlərlə, arxiv işi və kargüzarlığa aid hökumət 
qərarlar  və  normativ  sənədlərlə  idarə  arxivləri  və  kargüzarlıq  xidməti  işçilərinin  hamısını  tanış 
etmək məqsədilə dövlət arxivi yaxud  arxiv orqanı tərəfindən keçirilən birdəfəlik seminarlar. İdarə 
arxivləri  və  kargüzarlıq  xidməti  işçilərinin,  ekspert  komissiyalarının  sədrləri  və  üzvlərinin 
ixtisasının  artırılması  məqsədilə  sahə  işçilərinin  ixtisasartırma  institutlarından,  habelə  dövlət  və 
təsərrüfat  işçilərinə  arxiv  və  kargüzarlıq  xidmətinin  vəziyyəti  haqqında  məlumat  vermək  üçün 
həmin orqanların təşkil etdiyi müşavirələrdən və kurslardan istifadə edilməsi təklif olunur [1, 126].   
Elmi  yeniliyi:  Məqalədə  arxiv  idarələrinin  təşkili,  fəaliyyəti,  sənədlərin  saxlanılması  kimi 
vacib məsələlər göstərilir.  
Tətbiqi  əhəmiyyəti:  məqalədə  əldə  olunan  nəticələrdən,  gələcəkdə  idarə  arxivlərinin  təşkili, 
fəaliyyəti, sənədlərin saxlanılması kimi vacib məsələlərdə istifadə oluna bilər.  
 
 
 
 
 
 
Kərimli S.S. 
 

---

 
60 
 
ƏDƏBİYYAT 
1.
 
Azərbaycan Respublikasının dövlət arxivləri / A.Ə. Paşayevin redaktəsi ilə. Bakı: 
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası NPB,
 
 2003, 168 s. 
2.
 
Milli Arxiv Fondu haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunu. “Azərbaycan” qəz., 
1999, 31 iyul, N 172, (2284) 
3.
 
Azərbaycan Respublikası dövlət arxivlərinin Əsas İş Qaydaları /  
A.Ə. Paşayevin redaktəsi 
ilə. 
Bakı: Təhsil, 2011, 210 s.
 
4.
 
Dövlət arxivlərinin əsas iş qaydaları. Bakı: Azərbaycan SSR Baş Arxiv idarəsinin 
nəşri,1963, 208 s. 
 
РЕЗЮМЕ 
АРХИВЫ УПРАВЛЕНИЙ И ИХ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ  
Керимли С.С. 
 
 Ключевые слова: государственные архивы, архивы управлений, экспертная комиссия, 
документ, список, методика, справка. 
Архивы управления занимают свое особое место в системе архивов. Архив управления 
–  это  орган,  осуществляющий  охрану  документов  до  их  отправки  в  министерства, 
учреждения  и  другие  организации.  Эти  архивы  играют  роль  источника  в  формировании 
государственного  архива.    Национальное    Архивное    Управление  организует  экспертную 
комиссию,  и  документы  проверки  обсуждаются  в  коллегии    Национального    Архивного  
Управления. 
 
SUMMARY 
OFFICE ARCHIVES AND THEIR ACTIVITIES. 
Kerimli S.S.  
 
Key words: state, office archives, expert, comission, document, list, methodics, reference. 
Office  archives  have  their  own  especial  place  in  the  archive  system.  Office  archive  is  an  organ 
which  is  busy  with  documents  keeping  before  their  getting  to  the  ministries,  offices  and  other 
organizations.  These  archives  play  a  role  of  source  of  the  state  archives  complementation.  The 
National  Office Archieve arranges  special  controlling experts and tested  documents  are discussed 
in the National Archive College. 
 
 
 
Daxil olma tarixi: 
İlkin variant 
12.11.2015 
 
Son variant 
01.06.2016 
İdarə arxivləri və onların fəaliyyəti 
 

---