Upanishadlar’in hint kutsal metinleri arasindaki yeri ve önemi
Yüklə 1,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
152 Vedalar’ın dört bölümünde de söz edilir. Mantra bölümü kurban sırasında kullanılan birçok ilahi ve duadan bahseder. Brahmana bölümü kurban uygulaması ile ilgili kurallara yer verir ve bunlarla ilgili ayrıntılara değinir. Ayrıca bu bölüm kutsal cümlelerin anlaşılması güç olan manalarını açıklar. Aranyaka bölümü sembolik kurban sunmalara değindiği gibi somut kurban sunma anında kullanılan araçları da konu edinir. Veda sonrası Hint kutsal metinleri olan Upanishadlar, kurban ibadetine önceki dönemde olduğu kadar değer vermez. Hatta Upanishadlar bu uygulamayı maksadının dışında gerçekleştirildiğinden eleştirir. Bununla birlikte yer yer kurban ritüelinin dikkate değer yönlerini izah eder. Upanishadlar esasında doğrudan Brahman bilgisiyle ilgili olmakla birlikte zaman zaman kurban gibi ritüelle ilgili uygulamalara da yer verir. İlk dönem Upanishad metinleri kurbanla alakalı Vedalar’a benzer ifadeler içerir. Sonraki dönem Upanishadlar’da ise Veda düşüncesiyle çok benzerlik göstermeyen anlatımlar yer alır. Bu metinlerde kurbanın törensel işlevi bir yana bırakılır. Aşırı kuralcı ritüellerden çokça söz edilmez. Kurbandan beklenen dünyevi istek ve arzular geri plana itilir. Bunların yerine kurbanın asıl amacına değinilir. Nihai kurtuluş noktasında icra ettiği fonksiyonu ön plana çıkarılır. Bu anlamda sonraki Upanishad metinlerinde Vedalar’la bir uzlaşmaya gidildiği aşikârdır. Sonraki dönem Upanishadlar’da kurban törenlerine tamamen karşı çıkılmaz. Kurbanın önemi küçültülmekle birlikte yararı da tamamen yok sayılmaz. Bu şekilde bir uzlaştırma tavrı sergilenerek Upanishadlar’la Vedalar’ın karşıt ve rakip öğretiler olmadıkları vurgulanır. 346 346 Güngören, s. 28. 153 Upanishadlar’ın temel öğretisi olan Atman’a kavuşarak Brahma dünyasını kazanabilme, söz konusu metinlerde kurbanla ilişkilendirilir. Brahma dünyası ancak iffetli kutsal bilgi öğrenciliğiyle kazanılabilir. Bu anlamda insanların “kurban” ve “kurban edilen” dedikleri şey, aslında iffetli kutsal bilgi öğrenciliğidir. Çünkü kişi sadece iffetli kutsal bilgi öğrenciliği yaşamını arayıp bulduktan sonra Atman’a kavuşabilir. Benzer şekilde “uzatmalı kurban sunma” denilen durum da aslında söz konusu öğrenciliktir. Zira ancak iffetli kutsal bilgi öğrenciliği yaşamı yoluyla, kişi gerçek Ruh’u (Atman) korumayı başarabilir. 347 Bütün bunlar kurban’ın Atman’ı idrak etme noktasında taşıdığı önemi açıkça göstermektedir. Kurbanın ne zaman, nasıl ve hangi şarlarda sunulduğu çok önemlidir. Kurban ritüelinin gerçek anlamını bulması bu esaslara bağlıdır. Bu anlamda bir kimse kıvılcım saçan, kara, korkunç, ruh gibi hızlı, koyu kırmızı, duman renkli kutsal ateşin alevleri parıldarken uygun zamanda adak sunarsa, güneşin ışınları gibi olan kutsal ateşin alevleri bu kimseyi tanrıların efendisinin evine götürür. Alevler doğru zamanda kurban sunan kimseyi güneşin ışınlarıyla beraber mutluluk diyarına taşır. Ona güzel sözlerle hitap eder ve şöyle der: “Bu senin iyi işlerinle kazandığın kıymetli Brahma dünyasıdır”. 348 Metinlerde kurban ayininin doğru bir zamanlama ile ifa edilmesi, Brahman’a ulaştırma vesilesi olması açısından çok önemli görülmektedir. Upanishadlar’da kurban töreninin nasıl yapılması gerektiğine dair detaylı bilgiler yer alır. Sabahki Soma sunumu, gün ortası Soma sunumu ve üçüncü Soma sunumu olmak üzere üç kurban türü vardır. Her bir kurban töreninde kutsal kitaptan okunması gereken yerleri okuyan, tören esnasında durulması gerekli olan yerde duran ve kurban esnasında söylenmesi gerekli olan şeyleri söyleyen kişi ancak 347 Çhandokya Upanishad, VIII, V, 1-2. 348 Mundaka Upanishad, I, II, 6. 154 kurban ritüelini başarıyla sunmuş olur. 349 Kurban esnasında kutsal metinden bölümler okunurken hata oluşması durumunda “bhur, bhuvas, svar” sözcüklerinin sunak olarak sunulması gerekir. Bu üçlü bilginin yardımıyla kurbana gelecek zarar giderilebilir. Upanishadlar bu üç sözcüğün menşei hakkında bilgi verir. Buna göre Pracapati dünyalar üzerine yoğunlaşınca topraktan ateş, havadan rüzgâr, gökten güneş çıkmıştır. Bu üçünün üzerine tekrar yoğunlaşınca ateşten Rig beyitleri, rüzgârdan Yacus formülleri, güneşten de Saman şarkıları doğmuştur. Nihayetinde bu üç bilgiden de sırasıyla bunların özleri olan “bhur, bhuvas, svar” sözcükleri ortaya çıkmıştır. Ancak bunları bilen brahman rahibi kurbanı iyileştirebilir. Tek başına kurbanı, kurbanı yaptıranı ve diğer rahipleri koruyabilir. O yüzden kurban esnasında yapılması gerekli tüm işlemleri iyi bilen kişinin brahman rahibi olarak seçilmesi gerekir. Bunları bilmeyen kişi gerçek rahip olarak kabul edilmemelidir. 350 Her ibadet ve ritüelde olduğu gibi kurban ayininde de bilinç çok önemlidir. Niçin kurban sunulduğunun idrakinde olunmalı ve o niyetle adakta bulunulmalıdır. Düşünce merkezli yol benimseyen Upanishadlar’a göre kişinin özgürlüğe kavuşabilmesi, düşüncesini özüne sokmasıyla mümkündür. Yani yaptığı her işi düşünerek ve idrak ederek yapmalıdır. İnsanı bağlayan da özgür bırakan da yalnız düşüncesidir. Kurban ritüelinden beklenen amacın gerçekleşebilmesi için yapılan işin üzerine yoğunlaşmak gerekir. Aksi takdirde asıl hedef devre dışı bırakılarak işin içerisine maddi çıkar ve beklenti girer. Bu da huzur değil mutsuzluk verir. Zira kurban töreni yapmayanlar, ateşi yakıp yükseltmeyenler ve Brahman üzerine yoğunlaşmayanlar kurtuluş konusunda engellenir. Özgürlüğü elde edebilmek için 349 Çhandokya Upanishad, II, XXIV, 1-15. 350 Çhandokya Upanishad, IV, XVII, 1-10. Yüklə 1,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|