Uşaq Kitabxanası
Yüklə 485,8 Kb.
|
46
Giriş otağı-“Cavidin ədəbiyyatı”. 1-ci otaq-“Cavidin ömrü”. 2-ci otaq “Cavidin faciəsi”. Soldakı zal-“Cavidin şöhrəti”. Təqdim olunan muzey-ekspozisiyası planında Hüseyn Cavidin ev-muzeyinin tam təsviri və aparıcı mətnlər verilib. Hər bir oxucunun daha geniş biliyə və məlumata malik olması üçün aşağıdakı qaynaqların öyrənilməsi tövsiyə edilir. 1.Məhəmməd Cəfər Cəfərov. Hüseyn Cavid. 2. Qulam Məmmədli-Cavid-ömrü boyu. 3. Rəfael Huseynov. Vaxtdan uca. 4. Mehdi Məmmədov. Şirin arzular, acı fəryadlar. 5. Cavidi xatırlayarkən. Məqamlar və xatirələr toplusu. 6. Cəlal Qasımov. Cavidi məhbəsə aparan yol. Ekspozisiyanın ilk otağında bir-birindən sütün divarlarla ayrılan 3 şəbəkəli bölümün hər birində heykəltaraşlıq nümunələri və məqbərənin maketi yerləşir: 1. Ortada Hüseyn Cavidin məqbərəsindəki mərmər heykəlin natural ölçüdə gipsdən olan variantı. (Müəllif Ö.Eldarov). Bu heykəlin üst hissəsində Hüseyn Cavidin “Azər” poemasından misralar yazılıb: Bir əlim iştə su, atəş bir əlim. Çarpacaq qəlbim əgər, sussa dilim.
2.Solda Ərtoğrol Cavidin mərmərdən büstü. (Müəllif Ö.Eldarov). Heykəlin üst hissəsində H. Cavidin “Qadın” şeirindən misralar yazılıb: Kimsədən gözləmə yardım əsla
Yalnız kəndinə kəndin ağla! 3.Sağda Hüseyn Cavidin Naxçıvandakı məqbərənin maketi. (Müəllif İbrahimov). Maketin üst hissəsində “Şeyx Sənan” əsərlərindən misralar yazılıb:
47
Bəni öldürsələr də, bən yaşarım. Tərk edib xəlqi, xaliqə qoşarım. Müdriyyətin qapısının sol hissəsində rəssam Rafael Əsədovun Cavidin “Topal Teymur” televiziya tamaşası üçün çəkdiyi dekor və obrazların geyim eskizləri (1983) nümayiş olunur. Dəhlizdə sıralanmış vitrində Hüseyn Cavidin əsrin ilk onilliklərində ərəb və latın qrafikası ilə nəşr edilmiş “Bahar şəbnəmləri”, “Keçmiş günlər” , “İblis”, “Şeyx Sənan”, “Uçurum”, “Topal Teymur” və sair əsərləri ilə yanaşı bəraətdən sonra işıq üzü görmüş müxtəlif dillərdə olan kitabları, Cavidin həyatı və yaradıcılığı ilə əlaqədar həm Azərbaycanlı, həm də əcnəbi müəlliflərin əsərləri düzülüb. Həmçinin burada Ə.Cavidin notları nümayiş olunur. Əslən Naxçıvan MR-dan olan Hüseyn Cavidin doğma vətəni Naxçıvanda da, ev-muzeyi açılmış və fəaliyyət göstərməyə başlamışdır. Hüseyn Cavidin Naxçıvanda ev- muzeyi Azərbaycan KP MK-nın 25 dekabr 1980-cı il tarixli qərarı və Azərbaycan Nazirlər Sovetinin 13-fevral 1981-ci il tarixli sərəncamı ilə yaradılıb. Muzeyin rəsmi açılışı 1984-cü il iyun ayının 9-da olmuşdur. Ev-muzeyinin ümumi sahəsi 367m2, ekspozisiya yerləşən bina 212m2-dir. Muzeyin ekspoziyası və mövzu-tematik planı mərhum teatrşünas Tamilla Təhmasib tərəfindən hazırlanmışdır. Hüseyn Cavidin ev-muzeyində hazırda 7200-ə yaxın eksponat toplanmışdır. Onların içərisində Hüseyn Cavidin həyat və yaradıcılığını əks etdirən foto-şəkillər, sənədlər, əsərlərinin ilk nəşrləri, üzərində-müəllifin aftoqrafı olan 1934-cü ildə nəşr olunmuş “Səyavuş” və 1926-cı ildə nəşr olunmuş “İblis” əsərləri, böyük şairin yubileyləri, onu müxtəlif teaqtrlarda tamaşaya qoyulmuş afişa və proqramları, müxtəlif xatirə əşyaları vardır. Bu eksponatlar içərisində ədibin yaxın dostu Əziz Şərifin muzeyə şəxsən üzünü köçürüb bağışladığı Cavidin İstanbuldan Qurbanəli Şərifzadəyə göndərdiyi məktublardan ibarət dəftəri, şairin qızı Turan Cavid tərəfindən 48
hədiyyə edilmiş “Knyaz” əsərinin əlyazmasını və ailə şəkillərin orijinallarını, Ərtoğrol Cavidin hərbi xidmət illərində 1942-ci ilin 7 oktyabr tarixinə kimi Abxaziyadan, Tbilisi Hospitalından və Naxçıvandan Bakıya-anası Mişkinaz Cavidə və bacısı Turan Cavidə yazdığı 71 ədəd məktubu xüsusi qeyd etmək olar. Tədbirin sonunda oxucular şair haqqında yazılmış bir neçə şeir deməyə başlayırlar: Naxçıvanda Cavid çıxdı qarşıma,
Türbəsiydi indi vətən Cavidin.
Şahlıq quşu gördüm qonub başına,
Sürgünlərdə qəbri itən Cavidin.
Tutdurdular, öldürdülər şairi,
Türbəsinə qoymayın hər şairi,
Ruhu pakdı ilahidən Cavidin.
Qılıncını üstə çəkdi xəyanət,
Köməyinə nə dost çatdı, nə millət.
İlhamından qisas aldlı cəmiyyət,
Taleyindən üzü dönən Cavidin.
Gedən getdi, qalanları qaldılar.
Atabəylər torpağında yadigar
Cavid qaldı fəxri adı Cavidin.
Başqaları bir ağ günə çıxdılar,
Tamaşaydı, səsə-ünə çıxdılar.
Yer altlından, yer üstünə çıxdılar,
Dalısınca Müşfiq, Hadi, Cavidin. Xalq şairi N.Həsənzadə Yüklə 485,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|