Ustad Misbah Y?zdi
Yüklə 2,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- “və nəvvirtu bilhikməti” (“hikmətlə işıqlandır”).
- HIKMƏT, BATIN NURU
- DÖRDÜNCÜ DƏRS 36 QƏLBIN HALLARı (2)
- QƏLB RAHATLıĞı
33 İstənilən bir orqanizm qida maddələri ilə tə’min olunduqda onun kamilliyi artır. Yə’ni yeni bir hal yaranır və bu hal orqanizmin yeni güc əldə etməsinə səbəb olur. Qəlb də orqanizm kimi qidaya ehtiyaclıdır. Yəqinlik bir növ qəlbin qidasıdır. Cəhalət girdabında çobalayan qəlb zəifləyir və bir gün məhv olur. Qəlbin vəzifələrindən biri yəqinliyə aparan elmlər əldə etməkdir. Bu istiqamətdə çalışan qəlb güclənir. Bütün qüvvələr iş vasitəsi ilə gücləndiyi kimi, qəlb də müsbət fəaliyyətlər vasitəsi ilə güclənir. Amma qəlb öz xüsusi qidasını qəbul etməlidir. Bə’zi qidalar orqanizmə zərərli olduğu kimi, qəlb üçün də arzuolunmaz qidalar vardır. Qəlb mə’nəvi qidalar vasitəsi ilə güclənir, onun dərki, elmi, mə’rifəti və yəqinliyi artır. Digər bir tərəfdən, qəlbin necə qüvvətləndirilməsi sualına vəsiyyətin növbəti cümləsi cavab ola bilər: “və nəvvirtu bilhikməti” (“hikmətlə işıqlandır”). Demək olar ki, əksər ayələrdə və rəvayətlərdə hikmət deyilərkən əməli hikmət, əməli maarif nəzərdə tutulur. Amma əvvəlki “yəqinliklə gücləndir”) tövsiyyəsində nəzəri maarifdən danışılırdı. Əməli hikmət dedikdə insanın əməlində zahir olan yəqinliklər nəzərdə tutulur. Nəzəri hikmət isə insanın qəlbini gücləndirən həqiqi e’tiqadlardan ibarətdir. Şəkk vəziyyətində qalıb, həqiqətlərin qəbulunda tərəddüd edən qəlb zəifdir. Şübhə küləkləri bu qəlbi daim titrədir. Amma yəqinliyin daxil olduğu qəlb sabitdir və küləklər qarşısında dözümlüdür. Yə’ni heç bir şəkk-şübhə bu qəlbi titrədə bilmir. Çünki bu qəlb yəqinlik maarifi ilə möhkəmlənmişdir. Şəkkə düşən qəlb isə zərif budaq tək yüngül mehin də tə’sirindən hərəkətə gəlir. Şübhələr qarşısında möhkəm dayanacaq, süstləşməyəcək, iztirab keçirməyəcək qəlb istəyiriksə, yəqinlik əldə etməliyik. 34 HIKMƏT, BATIN NURU Qəlbin digər bir sifəti onun işıqlı və ya qaranlıq olmasıdır. Əməli və nəzəri hikmətdən məhrum olan qəlb qaranlıqdır. Bu qəlb nə edəcəyini, nəyə inanacağını bilmir. Qəlbi işıqlandırmaq üçün hikmət qazanmaq lazımdır. Onu işıqlandırmaq üçün hikmətə ehtiyac var. Qəlb həm möhkəm, həm də nurani olmalıdır. Çünki bə’zən qəlb möhkəm olsa da, yol qaranlıq olduğundan hərəkət edə bilmir. Qur’an ayələri və rəvayətlərdə, adətən, əməli hikmət kimi nəzərdə tutulan hikmət yolu işıqlandırır. Əməli hikmətdən faydalanan insan nə etməli olduğunu bilir. Amma qəlb nə qədər güclü olsa da, qaranlıqda qaldıqda hansı sifətlərə yiyələnməli olduğunu bilmir. Bəli, qəlb nəzəri maariflə güclənir və şübhə tufanı onu yerindən oynada bilmir. Əməli hikmət sayəsində yol işıqlanır, qaranlıq sədlər aradan qalxır. “Qəvvihi bil-yəqini” tövsiyyəsi yəqinliyin qəlbə faydasını təsdiqləyir. “Nəvvirhu bil-hikməti” tövsiyyəsi isə əməli hikmətin qaranlığı yardığını sübuta yetirir. Qur’an ayələri müsbət rəftar dəlili kimi nuru tanıtdırır. Allah-təala buyurur: “Öldüyü halda diriltdiyimiz və xalq arasında dolanması üçün nur verdiyimiz kəs qaranlıqda qərq olub, ondan çıxa bilməyən kəs kimi ola bilərmi? Bu həmin nurdur ki, insan onun vasitəsi ilə cəmiyyətdə hərəkət edir. Demək, insan nura möhtacdır və bu nur təqva (pəhriz) sayəsində əldə olunur. Digər bir ayədə buyurulur: “Ey iman gətirənlər, Allahdan qorxun (təqvalı olun) və Onun rəsuluna iman gətirin ki, Allah öz mərhəmətindən sizə iki pay nəsib etsin: yol ketməyiniz üçün sizə nur əta etsin və sizi bağışlasın.” Həzrət Əli (ə) “hikmət vasitəsi ilə qəlbinizi işıqlandırın” buyurduqda əməli hikməti nəzərdə tutur. İnsanı düzgün rəftara sövq edən əməli hikmətdir. Əlbəttə ki, Əhli-beyt (ə) buyuruqlarının əhatə dairəsi sonsuzdur. İnsan düşüncəsi bu dərinliyi dərk etməkdə acizdir. 35 Mə’sum imamların (ə) buyuruqlarının nurundan imkan daxilində çox istifadə olunmalıdır. DÖRDÜNCÜ DƏRS 36 QƏLBIN HALLARı (2) (Ey oğlum, öz qəlbini) ölümü xatırlamaqla zəlil et, fənalığı e’tiraf etdir, Allah xofu ilə aram et, ona səbir libas geyindir, dünya faciələrini göstər, dövranın hücumlarından, gecə və gündüzün təhlükələrindən həzər qıldır.” Qeyd olunduğu kimi, qəlbin iki mühüm vəzifəsi vardır: dərk və hərəkət mənşəyi olan meyllər. Əlbəttə ki, meyllər də öz növbəsində iki qismə bölünür. Meyllərin bir qismi Allaha, digər qismi şeytana istiqamətlənmişdir. Yə’ni qəlbdə həm ilahi, həm də heyvani meyllər ola bilər. İnsanı hərəkətə gətirən onun qəlbindəki meyllərdir. Çünki bütün ixtiyari hərəkətlər səbəbə ehtiyaclıdır. Hərəkəti doğuran səbəb olmalıdır. Bə’zən hərəkətə gəlmiş meyllər insanı 37 müəyyən bir istiqamətə yönəldir. Beləcə, heyvani istəklər qələbə çaldıqda qəlb coşur, heç vəchlə cilovlanmır. O, tüğyan qopararaq, tə’lim görməmiş at kimi öz sahibini yerə çırpır. Bəli, insan qəlbi bə’zən vəhşi at kimi islah olmur. Heyvani istəklər, məqampərəstlik, cinsi ehtiras elə tüğyan qopara bilər ki, onları cilovlamaq mümkünsüz olar. Vəhşi ata süvar olmaq necə çətindirsə, coşmuş qəlblə də sağlam həyat tərzi yaşamaq müşküldür. Bəs bu at necə cilovlanmalıdır? Tüğyan qoparmış qəlbi necə ram etmək olar? QƏLB RAHATLıĞı Əgər nəfs və ya qəlb heyvani meyllər hesabına tüğyan qopararsa, onu ram etmək çətin olar. İnsanı özbaşına nəfsin bəlasından yalnız ölüm haqqında düşüncələr xilas edə bilər. Qəlbini ölüm haqqında düşüncələrlə sığallayan insan onu sakitləşdirər, ram edər. İnsan ölümü xatırlamalı, ömürün sona yetəcəyi barədə düşünməli, bu günkü gücünə uymamalıdır. Hər hansı yolla diqqətini ölümə yönəldən insan qəlb rahatlığı əldə edə bilər. Bu sahədə nümunələr çoxdur. Hər birimiz təcrübədə belə nümunələrlə qarşılaşırıq. Məsələn, diqqətimiz bir işə cəlb olunduğu vaxt hansısa bir amil diqqətimizi həmin işdən ayıra bilir. Nəfs gözlənilmədən ram olur. Belə bir hal dünyəvi işlərdə də baş verir. Qəlbin ram olunmağı üçün isə ən yaxşı vasitə ölümü xatırlamaqdır. İnsan tezliklə dünyadan köçəcəyi barədə daim düşünməlidir. Ölüm fikri insanı üsyankar halətdən uzaqlaşdırır, qəlb aramlıq tapır. Bütün deyilənlər həzrətin (ə) “qəlbini ölümü xatırlamaqla zəlil et” buyuruğunun mahiyyətini açıqlayır. “Zəlil” kəlməsi (“zəlul” – “ram”) “harın” kəlməsinin antonimidir. İstər “ram”, istərsə də “harın” kəlmələri atın sifətləridir. Əgər qəlb harınlıq edərsə, onu ölüm fikri vasitəsi ilə ram etmək olar. Qəlbdə ölüm fikrini gücləndirmək üçün ona əbədi yaşamayacağını, bir gün öləcəyini, fəna olacağını daim Yüklə 2,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|