Uygulama esaslari
Yüklə 8,28 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- T.3.4.3.4 Tip B – Halka topraklama elektrotları
- T.3.4.3.5 Kayalık toprakta topraklama elektrotları
- T.3.4.3.6 Geniş alanlarda toprak sonlandırma sistemleri
693 A tipi topraklama düzenlerinde, bütün elektrotlar için gerekli potansiyel dengeleme, eş potansiyel kuşaklama iletkenleri ve tercihan yapı dışındaki kuşaklama baralarıyla elde edilir.
veya ahşap gibi yalıtım malzemesinin kullanıldığı yapılarda, Madde 14.d.2.2’ye uygun B tipi toprak sonlandırma kullanılmalıdır. Eşdeğer topraklama direncini azaltmak için, gerekli olması durumunda, düşey topraklama elektrotları veya Madde 14.d.2.2’ye uygun radyal topraklama elektrotları ekleyerek B tipi topraklama düzenlemesi geliştirilebilir. Şekil 8’de, topraklama elektrotlarına ilişkin en küçük uzunluklar verilmiştir. Madde 14.d.3’te belirtildiği gibi, B tipi topraklama elektrodu için açıklık ve derinlik, yapı yakınında bulunan kişilerin korunması için normal toprak koşullarında optimal değerlerdir. Kış mevsiminde sıcaklıkların düşük olduğu ülkelerde, topraklama elektrotlarına ilişkin uygun derinlik göz önüne alınmalıdır. B tipi topraklama elektrotları ayrıca, çeşitli indirme iletkenlerinin topraklama direncindeki değişmeler nedeniyle yıldırım akımlarının eşit olmayan biçimde dağılımının sonucu olarak farklı potansiyeller oluşturmasından dolayı, toprak seviyesinde indirme iletkenleri arasında potansiyel dengeleme fonksiyonunu yerine getirir. Farklı potansiyeller, halka topraklama elektrotları üzerinde dengeleme akımlarının akmasına neden olur. Böylece potansiyeldeki en büyük yükselme azalır ve yapı içindeki halka topraklama elektroduna bağlı eş potansiyel kuşaklama sistemleri, yaklaşık olarak aynı potansiyele getirilmiş olur. Sahipleri farklı olan yapıların birbirine yakın olarak inşa edilmeleri durumunda, yapıyı tam olarak çevreleyecek bir halka topraklama elektrodunu tesis etmek genellikle mümkün değildir. Bu durumda, iletken halkanın kısmen B tipi bir elektrot olarak, kısmen temel toprağı olarak ve kısmen de eş potansiyel kuşaklama iletkeni olarak davranması nedeniyle, toprak sonlandırma sisteminin verimliliği biraz azalır. Korunacak yapıya yakın alanda çok fazla sayıda insanın sıkça toplanması durumunda, bu gibi alanlar için daha fazla potansiyel kontrolü yapılmalıdır. Daha fazla halka topraklama elektrodu, birinciden başlayarak takip eden halka iletkenler arasında yaklaşık 3 m’lik uzaklıklar olacak şekilde tesis edilmelidir. Yapıdan uzaklaştıkça halka elektrotları, yüzey altına daha derine tesis edilmelidir (örneğin, halka elektrotlarının yapıdan 4 m uzakta 1 m derinliğe, yapıdan 7 m uzakta 1,5 m derinliğe ve yapıdan 10 m uzakta 2 m derinliğe gömülmesi). Bu halka topraklama elektrotları, yatay (radyal) iletkenlerle ilk halka iletkene bağlanmalıdır. Yapıya yakın alanın kalınlığı 50 mm olan iletkenliği düşük asfalt tabaka ile kaplanmış olması durumunda, bu alanı kullanan insanlar için yeterince koruma sağlanmalıdır.
topraklama elektrodu beton temel içine inşa edilmelidir. Temel topraklama elektrodu, kayalık toprakta azalan bir topraklama etkisine sahip olsa bile, bu elektrot hala bir eş potansiyel kuşaklama iletkeni olarak iş görür. Deney ek yerlerinde, indirme iletkenlerine ve temel topraklama elektrotlarına ek topraklama elektrotları bağlanmalıdır. Bir temel topraklama elektrodunun olmaması durumunda, yerine B tipi düzenleme (bir halka topraklama elektrodu) kullanılmalıdır. Topraklama elektrodunun toprak içine tesis edilememesi ve zorunlu olarak yüzey üzerine monte edilmesi durumunda, bu elektrot mekanik hasara karşı korunmalıdır. Toprak yüzeyi üzerine veya yakınına döşenen radyal topraklama elektrotları, mekanik koruma için taşlarla veya betona gömülerek örtülmelidir. Elektrik Mühendisleri Odası
694 Yapının bir yola yakın olması durumunda, mümkün olduğu taktirde, bir halka topraklama elektrodu yolun altına döşenmelidir. Ancak, bunun söz konusu yol kesiminin bütün uzunluğu boyunca mümkün olmaması durumunda, bu tür bir eş potansiyel kontrol (tipik olarak A tipi düzenleme) en azından indirme iletkenleri yakınında yapılmalıdır. Bazı özel durumlarda potansiyel kontrol için, yapı girişinin yakınında fazladan kısmi bir halka eklenmesi veya toprak yüzey tabakasının özdirencinin yapay olarak artırılması seçeneklerinden hangisinin tercih edileceğine karar verilmelidir.
genellikle aralarında çok sayıda güç ve işaret kablolarının tesis edildiği birçok ilgili yapılardan meydana gelir. Bu tür yapılardaki toprak sonlandırma sistemleri, elektrik sistemlerinin korunması için çok önemlidir. Düşük empedanslı topraklama sistemi, yapılar arasındaki potansiyel farkını azaltır ve böylece elektriksel bağlantılardan kaynaklanan girişim azalır. Düşük topraklama empedansı, temel topraklama elektrotlarına sahip yapılar ve Madde 14.e’ye uygun ek B tipi ve A tipi düzenlemeler kullanılarak elde edilebilir. Topraklama elektrotları, temel topraklama elektrotları ve indirme iletkenleri arasındaki ara bağlantılar, deney ek yerlerinde tesis edilmelidir. Deney ek yerlerinden bazıları, iç YKS’nin eş potansiyel baralarına bağlanmalıdır. İç indirme iletkenleri veya indirme iletkeni olarak kullanılan yapı iç bölümleri, bir topraklama elektroduna ve dokunma ve adım gerilimlerini önlemek için zemindeki çelik donatıya bağlanmalıdır. İndirme iletkeninin beton içinde genleşen ek yerine yakın olması durumunda, bu ek yerleri iç indirme iletkenine mümkün olduğunca yakın köprülenmelidir. Açıktaki indirme iletkeninin alt bölümü, en az 3 mm kalınlığında bir PVC veya eşdeğer yalıtıma sahip tüp biçiminde kılıf vasıtasıyla yalıtılmalıdır. Toprak içindeki kablo güzergahlarına doğrudan yıldırım düşme olasılığını azaltmak için, bir topraklama iletkeni; daha geniş kablo güzergahları olması durumunda, birden fazla topraklama iletkeni kablo güzergahı üzerine tesis edilmelidir. Birçok yapıya ilişkin topraklamaların birbirlerine bağlanması ile Şekil T.42’de gösterildiği gibi kafes biçimli bir topraklama sistemi elde edilir. Elektrik Mühendisleri Odası Yüklə 8,28 Mb. Dostları ilə paylaş:
|