4. Leksikologiya b o ‘lim i-chi?
5. N utq uslublari darsliklarda qanday tartibd a berilgan? M azkur
mavzu uch un gazeta va ju rnallardan m ateriallar saralang.
6. O na tili o ‘qitish m etodikasi fanidan darsliklar haqidagi qismni
o ‘qib, konspektlashtiring.
7. A kadem ik litseylardagi darslikning bir qismi yuzasidan taqriz
tayyorlang.
Olmoshlar
TURLARI
OLM O SH LAR
Kishilik
olm oshlari
M en, sen, u; biz, siz (sizlar), ular
0 ‘zlik olmoshi
0 ‘z
K o‘rsatkich olm oshlari
Bu, shu, u, o ‘sha, ana, m ana bu, m ana shu,
m anavi, anovi
S o'roq olm oshlari
Kim? nim a? qayer? qanaqa? qayda? qaysi?
qalay? qancha? necha? nega?
Belgilash olm oshlari
H am m a, barcha, bari,
h ar bir, h ar nim a,
har narsa, h ar qanday, h ar qaysi, shuncha
BoMishsizlik olm oshlari
H ech kirn,
hech narsa, hech qachon, hech
qanaqa. hech qaysi
G u m o n olm oshlari
K im d ir, n im a d ir ,
a lla k im , a lla q a n d a y ,
qaysidir. allanarsa, allaqancha, allaqaysi
19-topshiriq.
Quyidagi matnni o ‘qib o‘quvchilarning ot so‘z
turkumi
bilan bog‘liq boMgan qanday bilim , k o ‘nikm a va m alakalarini
shakllantirishi haqida o ‘ylab ko'ring. Shu maqsadga xizmat qiladigan
savol va topshiriqlar tizimini ishlab chiqing.
Ot so‘z turkumi
Otlar tuzilishiga ko‘ra
sodda, qo'shm a, juft va takroriy otlarga
bo‘linadi.
Sodda otlar
faqat bir asosdan tarkib topgan otlardir:
ishlarimiz,
k o ‘chadagi, o ‘roq.
Sodda otlar tub va yasama bo'ladi. Tarkibida so‘z
yasovchi qo‘shimchasi bo‘lmagan otlar sodda tub otlardir:
tilimiz, bolalar,
kitob.
Morfologik usul bilan (so‘z yasovchi qo'shim chalar yordamida)
yasalgan otlar sodda yasama otlardir:
ekin, supurgi, aravakash.
Qo‘shma otlar
ikki yoki undan ortiq asosdan tarkib topgan otlardir:
kungaboqar, beshbarmoq, qo
‘
Iqop, boychechak.
Q o'shm a otlar qo‘shib
yoki ajratib yoziladi:
21
ikki va undan ortiq asosdan tarkib topgan turdosh otlar doim
ajratib
yoziladi'.
laylakqor, olibsotar, tillaqosh, atirgul;
ikkinchi qismi turdosh
otdan b o ‘lgan atoqli otlar q o ‘shib yoziladi:
Oltiariq, Yangibozor,
Surxondaryo;
ikkinchi qismi atoqli otdan b o ig an qo‘shma
otlar ajratib
yoziladi:
O'rta Osiyo, G ‘arbiy Yevropa, 0 ‘rta Chirchiq.
Juft otlar
ikkita otning juftlashuvidan hosil bo‘ladi va chiziqcha bilan
yoziladi:
kitob-daftar, ota-ona, temir-tersak, ot-ulov, orzu-armon, gap-so‘z
Takroriy otlar
otni aynan yoki tovush o ‘zgarishi bilan takrorlash
orqali hosil qilinadi. Takroriy otlar chiziqcha bilan ajratib yoziladi:
savat-
savat, dasta-dasta, qovun-povun, uy-puy.
20-topshiriq.
Turdosh otlami o ‘rganish bilan bog‘liq savollami tuzing.
Unda tarmoqlash usulidan foydalanish haqida ham ko'rsatma bo'lsin.
Dostları ilə paylaş: 
