В. To‘xliyev, Sh. Yusupova, T. Ziyodova, O. Oxunjonova, D. Jumashev ‘zbek tili ‘qitish metodikasi

Darsning tarkibiy tuzilishi 
(rejasi):
1 
.Tashkiliy qism, 2 daqiqa.
2 . 0 ‘tilgan m avzuni takrorlash, Venn diagrammasi bilan ishlash,
10 daqiqa.
3. Kichik guruhlarda ishlash (tarmoqlar), 20 daqiqa.
4. Dars shiorini sharhlash: Aqliy hujum, 3 daqiqa.
5. О ‘quvchilar bilimini baholash, 3 daqiqa.
6. Darsni xulosalash, 5 daqiqa.
7. Uyga vazifa, 2 daqiqa.
O 'quvchilarga o 'tilg an mavzu eslatilib, uyga berilgan topshiriq 
(adabiy n u tq uslublari haqidagi m a ’lum o tlam i to 'p lab kelish) tahlil 
qilinadi.
D arsning keyingi qismi «Tarm oqlar texnologiyasi» asosida tashkil 
etiladi.
«Suratlar tili»
rukni ostida o'quvchilar e’tiboriga tasviriy san’atning 
noyob nam u nalaridan havola etiladi. Bu yerda dars rasm fani bilan 
bog'lab olib boriladi.
Sinf jam oasi 7 guruhga bo'linib, har bir guruhga alohida mavzudagi
29

---

rasm lar, shu m avzuda m atn yaratish b o ‘yicha topshiriqlar beriladi:
1-guruh. J.A sranovning «Ona» asaridagi keksa ayolning k o ‘z 
qarashlari, nigohidan kelib chiqib, uning xayolidan kechayotgan 
o ‘y-fikrlarni suratdagi timsol tilidan hikoya qilib, m atn yaratish.
2-guruh. R.M irzayevning « 0 ‘zbek sanami» asaridagi yosh onaning 
o ‘z farzandiga b o ‘lgan cheksiz m uhabbatini his qilgan holda uning 
tilidan onalik m ehriga yo ‘g ‘rilgan his-tuyg‘ularni bayon qilish va 
m atn yaratish.
3-guruh. Bu guruhga ijodiy ish bilan band b o ‘lgan sinfdoshlam ing 
ismi va familiyalari, nechanchi sinfda va qanday o ‘qishlari, katta 
bo‘lganda kim bo'lm oqchi ekanliklari, dars paytida o ‘zlarini tutishlari, 
k o ‘z qarashlari, shug‘ullanayotgan ishlaridan k o ‘ngillari to 'lg a n - 
to ‘lmaganligini tasvirlab, ijodiy m atn yaratish topshiriladi. 0 ‘zgalar 
his-tuyg‘usini tushunish — kom il insonning asosiy xislati ekanligi 
ta ’kidlanadi. Bu yerda ona tili fanining adabiyot bilan bog‘lanishi aks 
etadi.
4-guruhga uy parrandalaridan xo ‘rozning rasmi berilib, biologiya 
faniga oid m atn yaratish (xo‘roz parrandalam ing qaysi turiga kirishi, 
yashash joyi, qanday boqilishi, n echa kilogram m gacha tosh bosishi, 
o ‘rtacha necha yil yashashi v.h.) topshiriladi.
5-guruhga esa tabiat ko ‘rinishlari tasvirlangan rasm berilib, uni 
ijodiy tasvirlash asosida, kichik m atn yaratish topshiriladi. Bu 
topshiriqda, o na tili fanining biologiya, tabiatshunoslik fanlari bilan 
aloqasi k o ‘rinadi, yuzaga chiqariladi.
Sinf o ‘quvchilariga oldindan anketalar tarqatilib, to ‘ldirib olinadi:
A nketa
1. Ism va familiyasi, tu g ‘ilgan yili.
2. 0 ‘qish va yashash joyi.
3. Kelajakda egallam oqchi b o ‘lgan kasbi.
4. Shu kasbdan k o ‘zlagan m aqsadi va erishm oqchi b o 'lg a n
yutuqlari.
.Anketa 6-guruh o ‘quvchilariga tarqatiladi. Ularga «Bog‘ot sharbat» 
m ahsulotlaridan nam un alar berilib, shu m ahsulotlar haqida reklam a 
m atnlari yaratish topshiriladi.
7 -g u ru h o ‘q u v c h ila rig a 6 -g u ru h d a g i o 'r to q la rin in g a n k e ta
javo b lariga asoslanib, o ‘rto g ‘in in g kelajakdagi ilm iy-ijo diy ish 
faoliyati, ishlab chiqarish korxonasi, yoki tayyor m ahsuloti haqida 
tavsifiy-biografik reklam a m atni yozish topshiriladi.
30

---

G u ru h la rn in g bajargan ish lari, ilm iy -o ‘quv faoliyati b irin - 
ketin nam oyish qiiinadi. T aq d im o t tugagach, guruh bilan savol- 
jav o b lar vaqtida y u tu q va kam chiliklar talabalar to m o n id an tahlil 
qilinib, u larn ing oldini olish usullari h aqida um um iy tavsiyalar 
beriladi.
0 ‘qituvchi to m onidan dars shiori, un dan ko‘zlangan m aqsad 
sharhlanib, guruh a ’zolari erishgan